به گزارش خبرگزاری شبستان، حجت الاسلام مهدی منفرد، از اساتید حوزه و دانشگاه، در میزگرد علمی "زمان در فلسفه و فیزیک" که توسط مجمع عالی حکمت اسلامی در مدرسه عالی دارالشفاء برگزار شد، گفت: زمان از مباحث مهمی است که وقتی انسان در شرایط خاص قرار گیرد، اهمیت آن برایش بیشتر مشخص می شود.
وی تصریح کرد: در اساطیر یونان، از زمان به عنوان شکاف میان آسمان و زمین یاد شده است و این تفکر در اندیشه افلاطونی هم به نوعی نمود پیدا می کند.
این استاد حوزه، گفت: اما چیزی که بعد از آن در فلسفه پیش سقراطی مطرح شد، مسئله زمان به لحاظ تغییر و حرکت است که به این مفهوم معنا می دهد.
وی اظهار داشت: افلاطون بحث بسیار مهمی را در این خصوص بیان می کند و در آن قائل به دو عالم مثل و محسوس است، برای عالم محسوس زمان در نظر گرفته می شود ولی در عالم مثل زمان مطرح نیست.
حجت الاسلام منفرد، خاطرنشان کرد: فلاسفه بعد از ارسطو، زمان را در بحث های خود بسیار مطرح کرده اند و به خصوص فیلسوف مسیحی "سنت آگوستین" در این باب همچون ملاصدرا به یک بحث جدید و ابتکاری می پردازد.
وی ادامه داد: صدر المتالهین، نوآوری خاصی در این بحث داشته اند که تا کنون کسی نتوانسته تعریفی بهتر و جامع تر از آن برای زمان قائل شود.
این استاد حوزه، گفت: در فلسفه آگوستین که به مسائل خشک فلسفه نمی پردازد، به طور خاص به مسئله زمان توجه شده که بیانگر این مسئله است که اگر انسان بخواهد به خدا برسد این اتفاق تنها در بستر زمان امکان پذیر است.
وی تصریح کرد: ملاصدرا در جلد سوم اسفار، مسئله زمان را مطرح کرده و توانسته به مسائل بسیار مهمی در اندیشه فلسفه دینی و کلامی پاسخ دهد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: آگوستین نیز در اعترافات خود در کتاب رساله یازدهم می گوید که مسئله زمان، موضوعی معما گونه است که حل کردن آن به سادگی امکان پذیر نیست.
بنابر این گزارش، حجت الاسلام علی عباسی، معاون آموزش مرکز مدیریت حوزه های علمیه نیز در میزگرد علمی "زمان در فلسفه و فیزیک" تصریح کرد: نظراتی مبنی بر اینکه زمان واجب الوجود است در میان فلاسفه وجود دارد که البته به شاخه ای از زرتشتیان نسبت داده می شود.
وی افزود: در میان فلاسفه افرادی هستند که زمان را مبداء عالم هستی نمی دانند ولی یک جوهر وجودی و مجرد که ماده نیست را برای آن در نظر گرفته اند که این تصور در واقع زمان را حقیقت مجردی می داند که مخلوق است.
معاون آموزش مرکز مدیریت حوزه های علمیه گفت: همه این اعتقادات مزایا و نقاط ضعف هایی دارد که قابل بحث است و بشر جدید نیز در برخی از مکاتب فلسفی و به لحاظ ارزشی خیلی فراتر از این اقوال نرفته است.
وی تصریح کرد: معتبرترین این اقوال استدلالی است که ارسطو بیان کرد و به رابطه میان زمان و حرکت وقوف یافت به گونه ای که به صراحت زمان را به عنوان مقدار حرکت اشیاء می دانست.
حجت الاسلام عباسی ادامه داد: پیوند دادن میان زمان و میزان حرکت گام بزرگی است که در روشن شدن واقعیت زمان توسط ارسطو برداشته شده است.
وی گفت: نکته قابل توجه این است که در بیانات پیشینیان در علم فلسفه افرادی مثل ابن سینا تلاش کرده اند تا قبل از اینکه به ماهیت زمان بپردازند به اصل وجود آن توجه کنند و زمان را به اثبات برسانند.
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه افزود: البته افرادی همچون فخر رازی معتقدند که زمان امری بدیهی است و نیازی به اثبات ندارد ولی ابن سینا با برهان های طبیعیون و الهی راجع به اصل اثبات زمان سخن می راند.
وی با اشاره به فلسفه صدرالمتالهین گفت: تحلیل حرکت زمان در مکتب این اندیشمند بزرگ متفاوت از تحلیل هایی است که در میان فلاسفه گذشته مطرح می شود و حتی آنچه در فیزیک امروز مطرح می شود به هیچ وجه ناظر بر این بخش از بیانات ملاصدرا نیست.
وی خاطرنشان کرد: ملاصدرا زمان را از حرکت در ظاهر یک پدیده به عمق وجود و جوهر آن می کشاند که این نحوه تفکر بیانگر مرتبه دیگری از وجود است که زمان از آنجا انتزاع می شود و اصلا در دایره بحث های فیزیک جدید وارد نمی شود.
حجت الاسلام ابوالفضل کیاشمشکی، دبیر علمی این میزگرد در بخشی از این نشست اظهار کرد: موضوع زمان در فلسفه جایگاه خاصی دارد و از دیر زمان فلاسفه نسبت به آن توجه ویژه داشته اند.
وی گفت: از فیلسوفان بنام در این خصوص می توان به افلاطون از فلاسفه آغازین یونان اشاره کرد که تعریف او در مورد زمان بیشتر وجودی است ولی ارسطو در این تعریف بیشتر بر طبیعیات تکیه دارد.
وی خاطرنشان کرد: در دوره جدید و ساختار فیزیکی و به ویژه فیزیک کلاسیک نیوتنی و فیزیک نسبیت تفاوت هایی وجود دارد که عمده ترین آنها از اختلاف نظرهای آنها در تعریف از زمان نشات می گیرد.
حجت الاسلام کیاشمشکی ادامه داد: در دنیای امروز، زمان موضوعی بسیار مهم است که حتی در جزئی ترین مسائل روزمره زندگی قابل توجه است.
وی گفت: ما شاید در جوامع خودمان به زمان آنچنان که باید اهمیت ندهیم و به این مسئله توجه فرهنگی نداریم و این در حالی است که در برخی جوامع مدرن به لحظه لحظه آن ارزش می گذارند و این موضوع از مسائل مهم در فعالیت های مدیران، برنامه ریزان و مجریان است.
گفتنی است، در این میزگرد که پنج شنبه، 30 دی برگزار شد، سخنرانان در پایان به سوالات حاضران در جلسه نیز پاسخ گفتند.
پایان پیام/
نظر شما