به گزارش خبرگزاری شبستان، روزنامه تهران امروز در سرمقاله امروز خود با عنوان اجلاس مکه حضور یا عدم حضور ایران؟ به بررسی ابعاد مختلف حضور یا عدم حضور ایران در این اجلاس پرداخته است که یه شرح زیر است.
احتمال سفر رئیس جمهور به عربستان جهت شرکت در اجلاس اضطراری سران کنفرانس اسلامی در مکه مکرمه، بحث هایی را در محافل مختلف در پی داشته است .در این مباحث معمولا دو دسته از استدلال ها در خصوص مطلوب یا نامطلوب بودن چنین سفری مطرح می‌شود. گروهی از تحلیلگران بر این اعتقادند که اجلاس مکه موقعیتی برای طرح دیدگاههای جمهوری اسلامی ایران و نیز رایزنی پیرامون مسائل مبتلا به جهان اسلام است و سیاست خارجی کشور نباید از چنین فرصتی به راحتی عبور کند.در مقابل، مخالفان چنین سفری موضوع نامطلوب بودن سفر را در متن روابط ایران و عربستان به عنوان میزبان و درخواست کننده برقراری نشست تحلیل می‌کنند و معتقدند که در چنین شرایطی چنین سفری نمی‌تواند تامین کننده منافع کشور باشد.
نویسنده خود را جزو گروه دوم می داند و باور دارد که اقدام به چنین سفری از سوی رئیس جمهور در چنین موقعیتی نمی‌تواند مناسب ارزیابی شود. سیاست خارجی و مجموعه تحرکات یک کشور در حوزه خارجی معطوف به تامین منافع ملی است و از این چشم‌انداز؛ به دلایل مختلف سفر به مکه و شرکت در چنین اجلاسی نمی‌تواند تامین کننده منافع ما تلقی شود. در ادامه می‌کوشیم تا ادله خود برای این دیدگاه را مطرح نمائیم.
عربستان به عنوان درخواست کننده برگزاری اجلاس اضطراری و نیز میزبان آن، با چه هدفی در پی برگزاری چنین اجلاسی است؟دو هدف اولیه و محوری این نشست را می‌توان از زمان تعیین شده برای برگزاری نشست و نیز موضوع محوری اجلاس دریافت.زمان درخواست برگزاری نشست در اواخر ماه رمضان، تنها فاصله زمانی اندکی به برگزاری اجلاس غیرمتعهدها در تهران دارد و می‌توان به خوبی هدف اولیه ریاض از این نشست را تحت الشعاع قرار دادن اجلاس تهران و نیز نوعی هماوردطلبی در عرصه دیپلماسی و رایزنی‌های بین‌المللی ارزیابی کرد. طبعا عربستان تمام تلاش خود را برای برگزاری باشکوه تر نشست مکه و از سوی دیگر ترغیب دیگران برای عدم حضور یا حضور سطح پایین در اجلاس تهران به کار خواهد بست تا از معانی نمادین این قدرت نمایی بر علیه ایران استفاده نماید.
سوی دیگر ماجرا و هدف عربستان از برگزاری چنین نشستی را می توان در موضوع نشست یعنی بحث پیرامون سوریه مشاهده کرد.عربستان در آخرین تلاش خود علیه سوریه موفق شد همراهی 133 کشور را در مجمع عمومی سازمان ملل علیه سوریه به دست آورد.طبعا سران ریاض تمایل دارند تا اجلاس مکه را به نشست کشورهای اسلامی مخالف نظام سوریه بدل کنند و آن را مکمل قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل قرار دهد.شواهد و قرائن نیز نشان دهنده آن است که به رغم وجود حامیانی برای سوریه در میان کشورهای اسلامی، عربستان و مجموعه مخالفان در تحقق هدف خود موفق خواهند شد و نشست با صدور قطعنامه ای تند علیه سوریه به پایان خواهد رسید.
در چنین موقعیتی حضور ما در چنین نشستی چه موضوعیتی می تواند داشته باشد؟چنین سفری در صورتی می توانست مطلوب باشد که از سویی ظرفیتی برای تعامل با کشور میزبان ایجاد نماید و از سوی دیگر فرصتی را برای کشورمان به منظور طرح دیدگاهها و پیشبرد اهداف خود در موضوع محوری اجلاس ایجاد نماید. مجموعه شواهد و روندهای جاری در عرصه منطقه‌ای و جهان اسلام نشان دهنده این است که اقدام به این سفر نمی‌تواند تامین کننده اهداف دوگانه فوق باشد.تجربه سفرهای قبلی وزیرخارجه در مقاطعی چون درگذشت ولیعهد عربستان نشان داد که ریاض در مقطع کنونی تمایلی به بهبود روابط و کاستن از رویکردهای خصمانه خود علیه ایران ندارد.دلیل هم مشخص است؛ سران ریاض خود را در موقعیت فعلی درگیر یک رقابت استراتژیک بلند دامنه با ایران می‌دانند و بنابراین با تحرکات محدودی چون سفر مقامات نمی‌توان به بهبود روابط امیدوار بود.از سوی دیگر در ماجرای سوریه نیز شواهد حاکی از آن است که سعودی‌ها دقیقا بر مبنای یک ارزیابی از نتایج نشست در مقطع کنونی درخواست برگزاری اجلاس را داده‌اند.طبعا اگر از رهگذر این سفر امکان تغییر در نتایج نشست وجود داشته باشد، طبیعی است که اولویت با رفتن به مکه است؛ ولی اگر چنانکه شواهد نشان‌دهنده آن است ارزیابی دستگاه دیپلماسی ما نشان‌دهنده رقم خوردن نتایج به ضرر ماست، طبعا منفعت در عدم سفر خواهد بود.
اگر سفر را از منظر فرصتی برای طرح دیدگاههای کشورمان فارغ از نتایج ارزیابی کنیم؛ می‌توان از طریق فرستادن وزیر امور خارجه اقدام به طرح دیدگاهها کرد و حضور رئیس دولت ضرورتی نخواهد داشت. استدلال دیگر موافقان سفر آن است که در صورت عدم سفر، سعودی ها نیز به تحریم نشست تهران یا حداقل کاستن از سطح هیات خود اقدام خواهند کرد.در پاسخ باید گفت تقریبا هیچ شکی وجود ندارد که سعودی ها در شرایط کنونی با هیاتی در حد رئیس کشور در اجلاس غیرمتعهدها شرکت نخواهند کرد و در بهترین حالت وزیر خارجه خود را به کشورمان خواهند فرستاد.برخورد سعودی ها با اجلاس تهران در شرایطی است که در اجلاس غیرمتعهدها قرار بر طرح موضوعی علیه منافع ریاض نیست.
پایان پیام/
نظر شما