خبرگزاری شبستان: یکی از اعتقادات انحرافی در حوزه مهدویت باور به "مهدویت نوعیه" است. پیش از نقد و بیان اعتقاد صحیح نظریه مهدویت، لازم است مولفه های ایده "مهدویت نوعیه" شناخته شود. "مهدویت نوعیه" باور دارد شخص خاصی به نام "امام مهدی" وجود ندارد. مهدویت مقامی است که در هر عصر و در هر زمانی در یک فرد غیر مشخص جمع می شود. مثلا در سال 1360 فرد خاصی منجی بوده و بعد از او در سال 1380 مقام مهدویت در فرد دیگری جمع شده است. مقابل "مهدویت نوعیه"، اصطلاح "مهدویت شخصیه" است. برخلاف نوعیه، "مهدویت شخصیه" بر این باور است که "مهدی موعود منحصراً فردی معین (امام دوازدهم) بوده و غیر از او هیچ شخص دیگری از انسان ها دارای چنین مقامی نیست."
"مهدویت نوعیه" اعتقاد افرادی است که قائل به فقدان شخص خاصی به نام "امام مهدی" بوده و با انکار شخص امام دوازدهم به عنوان "مهدی موعود" مسئله مهدویت را مقامی می دانند که در هر عصری در یک انسان کامل قرار دارد که این شخص می تواند هر یک از آحاد بشری باشد.
نظریه اول به عنوان اعتقاد برخی صوفیه از اهل سنت مطرح شده ولی گفتنی است که باید همه کلمات چنین افرادی را جستجو نمود زیرا چه بسا ممکن است در جاهای دیگری به مهدویت شخصیه نیز اقرار کرده باشند که در این صورت نظریه سومی به دست می آید که در واقع سخن بسیاری از عرفا است. (ازجمله مولوی و ...) و آن اعتقاد به مهدویت شخصیه امام دوازدهم به عنوان امام مطلق، همزمان با پذیرش مهدویت نوعیه است. به این معنی که عرفای کامل را هم به طور تَبَعی و طولی، مهدی و هادی و امام حی محسوب کرده اند.
در این میان می توان به نظریه چهارمی هم اشاره کرد که فقط تفاوت صوری با نظریه سوم دارد و آن قول به مهدویت شخصیه در عین اقرار به اینکه در هر عصری عرفای کاملی هستند که آینه مهدی مطلق و امام دوازدهم محسوب می شوند، اگرچه نام مهدی یا امام حی به آنها اطلاق نشود. تفاوت این قول با دیدگاه قبلی که توسط افرادی مثل مولوی مطرح شده، فقط در اطلاق نام "مهدی" یا "امام" بر عرفای واصل و کامل بوده و در محتوای اصلی بحث غیر از اختلاف در اصطلاحات و لفظ، عملاً تفاوتی میان آنان به چشم نمی خورد. این نظریه را می توان از سخنان بسیاری از بزرگان شیعه به دست آورد.
شایان ذکر است، مهدویت عامه که در برخی از روایات ذکر شده است، به معنای مهدویت نوعیه نیست. در روایت از پیامبر اسلام(ص) این گونه نقل شده است: "یا علی بعد از من دوازده امام خواهد بود و بعد از آنها هم دوازده مهدی و تو ای علی اولین امام از ائمه دوازده گانه هستی."
بنابراین می توان گفت که اطلاق مهدی بر دیگر امامان و نیز بر شیعیان خاص، سابقه در روایات شیعی نیز داشته است.
مهدویت عامه و ولایت عامه نه تنها منکر ولایت خاصه و مهدویت شخصیه نیست بلکه مؤید آن بوده و معارف مربوط به آن را قابل فهم نموده است.
پایان پیام/
نظر شما