به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون‌های مساجد خبرگزاری شبستان، از روزهایی که برای شیعه با شادی و نشاط معنوی گره خورده و افقی روشن را پیش روی او ترسیم کرده وامید به آینده را به وی هدیه می‌دهد، نهم ربیع الاول، سالروز آغاز امامت حضرت بقیة الله الاعظم(عج) است، امامی که جهان با ظهور او معنای حقیقی فضایلی همچوت عدالت را درک کرده و حلاوت حیات طیبه را می‌چشد؛ به مناسبت فرا رسیدن این روز و در بررسی فلسفه عظمت این روز و راه‌های بهره‌مندی حدکثری از آن برای زمینه‌سازی ظهور با حجت الاسلام والمسلمین «سیدمحسن حسینی سبزواری»، خطیب و کارشناس مذهبی گفتگویی ترتیب داده‌ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می‌شود:
چرا از ۹ ربیع الاول به عنوان یکی از مناسبت‌های مهم تشیع یاد می‌شود، فلسفه و عظمت این روز ناشی از چیست؟
درباره ۹ ربیع الاول باید گفت مسأله این روز همچون سایر مسائل این عالم از قبل از ناحیه خدای متعال مشخص شده است، همچون ماجرای ولایت‌امیرالمؤمنین(ع) که طبق روایات مطرح شده از ابتدای خلقت، همه انبیاء و اولیاء با ولایت‌ایشان آشنا بوده‌اند و اینکه بگوییم انتصاب علی‌بن‌ابیطالب(ع) به ولایت مربوط به روز غدیر است، اشتباه است! چنان که به فرموده امام صادق(ع)، امر به معروف، امر به ولایت‌امیرالمؤمنین(ع) است.
لذا همانطور که قرآن تصریح دارد هیچ برگی از درخت نمی‌افتد مگر آنکه خدای متعال تعداد و جزئیات آن را بداند، مسأله اهمیت ۹ ربیع‌الاول هم از ابتدای خلقت مطرح بوده است و درباره این روز روایاتی وارد شده که نشان می‌دهد این داستان مربوط به سال شهادت امام حسن عسکری(ع) نیست و پیش از آن نیز به عنوان روزی خاص شناخته می‌شده است.
با توجه به سابقه‌ای که از اهمیت و عظمت روز ۹ ربیع‌الاول بیان کردید، آیا ائمه معصوم(ع) نسبت به بزرگداشت آن توصیه و سفارشی دارند؟
در روایت از پیامبر(ص) است که فرمودند: ۹ ربیع‌الاول، روزی است که برای مردم از ابتدا جشن و شادی قرار داده شده است. همچنین، احمدبن‌اسحاق که از رواة شیعه است می‌گوید: روزی محضر امام عسکری(ع) شرفیاب شدم و دیدم‌ایشان مجلس را آراسته و حضرت(ع) و خادمان‌شان لباس فاخر بر تن کرده‌اند و فضایی خاص بر بیت‌ایشان حاکم است؛ عرض کردم: یابن رسول الله(ص)! آیا در این روزی که ما هستیم فرح و شادیِ تازه‌ای به شما خاندان روی آورده است؟ ... امام حسن عسکری(ع) فرمودند: چه روزی حرمت آن بالاتر از این روز است؟ (و آن روز، ۹ ربیع الاول بود) (ائمه(ع) تالی‌تلو پیامبر(ص) هستند و هرگز سخنی از روی نظر شخصی بیان نمی‌کردند)، سپس ادامه دادند: به درستی که پدرم (امام هادی(ع)) فرمودند: در روز ۹ ربیع الاول، حذیفة بن یمان (از اصحاب سرّ‌امیرالمؤمنین(ع) که در تشییع حضرت زهرا(س) حضور داشت) بر پیامبر(ص) وارد شد در حالی که‌امیرالمؤمنین و حسنین علیهم‌السلام در محضرایشان بودند و غذا می‌خوردند پیامبر(ص) به روی آن‌ها لبخند زدند و فرمودند: بخورید که این روز اعمال شیعیان‌تان مقبول می‌شود؛ مهم آنکه حضرت رسول(ص) نزدیک به ۲۴۰ ۵۰ سال قبل از شهادت امام عسکری(ع)، چنین تصریحی داشته‌اند.
در ادامه روایت حذیفه آمده، پیامبر(ص) فرمودند: در این روز، فرعونِ اهل بیت(ع) و ستم‌کننده بر آن‌ها هلاک و نفرین خاندان من مستجاب می‌شود. ایشان همچنین ادامه دادند: از خدا خواسته‌ام این روز را برتری دهد، و خدا فرمود:ای پیامبر(ص) این روز را برای تو و اهل بیت(ع) تو عید قرار دادم و سوگند می‌خورم به کسی که این روز را عید بگیرد ثواب آن‌ها که به دور عرش احاطه دارند، می‌دهم و بر اموالش بیفزایم آنکه را در این روز به خانواده خود وسعت دهد و هر ساله در روز ۹ ربیع صد هزار هزار شیعه را از آتش جهنم آزاد، اعمالشان را قبول و گناهانشان را بیامرزم... این روایت ادامه دارد تا جایی که حذیفه می‌گوید: زمان گذشت و اتفاقاتی در تاریخ رخ داد و باز در ۹ ربیع‌الاولی به محضرامیرالمؤمنین(ع) رسیدم وایشان فرمودند: آن سخن پیامبر(ص) را به یاد داری؟ من برای این روز ۷۲ اسم می‌دانم و آن اسامی را برای ۹ ربیع الاول بیان کردند، اسامی‌ای همچون غدیر ثانی، یوم البقر (روز شکافته شدن)، روز برطرف شدن همّ و غم، روز انفاق و اطعام (از اعمال روز ۹ ربیع اطعام است)، روز پوشیدن لباس نو، روز درآوردن لباس‌های سیاه و عزا... . بنابر آنچه مرور شد، روز ۹ ربیع‌الاول، روزی تاریخی و مهم قبل از آغاز امامت حضرت ولیعصر(عج) بوده است.
آیا آمیختن شادیهای ۹ ربیع الاول با اعمال و اقداماتی همچون جشن‌های موسوم به عیدالزهرا(س) تأیید دینی و سیره‌ای دارد؟
از نظر علمی در روایات این مطلب کاملاً توضیح داده شده که عیدالزهرا(س) یعنی روز عید اهل بیت(ع)؛ در روایت است که شیعیان به فرح اهل بیت(ع) شاد و با حزن آن‌ها محزون می‌شوند. از این رو، در روز شادی اهل بیت(ع) باید به گونه‌ای شاد بود و شادی کرد که آن حضرات(ع) به ما دستور داده‌اند در روایتی از امام صادق(ع) است که‌ایشان ناراحت می‌شوند از شیعیانی که اسرار اهل بیت(ع) را حفظ نمی‌کنند!
۹ ربیع جلوه ویژه‌ای دارد که مربوط به امامت و زعامت حضرت ولیعصر(عج) است، کسی که عصاره ۱۲۴ هزار پیامبر(ع)، ۱۳ معصوم(ع) و ۱۱ امام(ع) و خاتم الاوصیاء و وارث همه انبیاء است. حال باید به این سؤال پاسخ داد که اگر اتفاق تاریخی افتاده باشد و دشمنی از دشمنان اهل بیت(ع) از دنیا رفته باشد آن حضرات(ع) شادتر می‌شوند یا برای روزی که سرآغاز رسیدن آن حضرات(ع) به جایگاه حقیقی خود در عالم است؟
ما شیعیان معتقد به رجعت هستیم و حتی در تلقین اموات هم به این بازگشت تصریح می‌کنیم، زمان اصلی خلافت اهل بیت(ع) در زمین در عصر رجعت است؛ لذا تحقق این خلافت و فرصت و احقاق حق و حقوق، بیشتر سبب شادی معصومان(ع) می‌شود.
چشم اهل بیت(ع) به ۹ ربیع الاول است و این آغاز مسیری است که در نهایت آن، امام زمان(عج) حکومت دین را جهانی می‌کند: «هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَیٰ وَدِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَلَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ».
فلسفه تعبیر از ۹ ربیع الاول به غدیر ثانی چیست؟ بین غدیر و معرفی‌امیرالمؤمنین(ع۹ به عنوان وصی پیامبر(ص) با آغاز امامت حضرت حجت(عج) چه ارتباط معناداری وجود دارد؟
در غدیر اول، امیرالمؤمنین علی(ع) به ولایت همه مؤمنان منصوب شدند در حالی که در آن زمان خیلی‌ها پیرو دیگر مکاتب و ادیان بودند اما وقتی امامت حضرت مهدی(عج) آشکار شود اکثر قریب به اتفاق مردم دنیا مسلمان و شیعه می‌شوند، از این رو، جلوه اصلی ۹ ربیع به امامت حضرت مهدی(عج) است.
علی‌رغم این اهمیت فوق‌العاده حتی در جامعه مذهبی، هنوز آنطور که باید به مسأله امامت پرداخته نشده و این مسأله بعضاً در میان شیعه ساده انگاشته شده است. در کتاب «عیون اخبارالرضا(ع) باب بیستم از عبدالعزیر بن مسلم نقل است که می‌گوید: روز جمعه‌ای در مرو بودم و مردم را دیدم که درباره مسأله امامت نظر می‌دهند و در این باره اختلاف نظر دارند وقتی بر مولایم امام رضا(ع) وارد شدم و عرضه داشتم: مردم درباره امامت شما نظر می‌دهند... حضرت(ع) لبخندی زدند و فرمودند: مردم جاهل هستند و دین‌شان آن‌ها را فریب داده است!
ایشان در ادامه فرمودند: امامت قدری بالا و شأنی عظیم دارد و جایگاهش بالا است و به قدری دور از دسترس است که مردم نمی‌توانند با عقل خود آن را بفهمند... امام، یگانه دوران است و کسی نمی‌تواند به او در مقام نزدیک شود و هیچ بدل و مثلی ندارد (امام موجودی شگفت از نظر خلقت است که به خواست الهی جامعه را هدایت می‌کند) تعبیر حضرت(ع) عجیب است وقتی که فرمودند: عقل‌ها گمراهند از آنکه بخواهند امامت را درک کنند! ... بنابر این روز ۹ ربیع روز بیعت با انسانی منحصربفرد است که در هر عصری یک نفر از این انسان وجود دارد.
روز ۹ ربیع الاول از نظر تقویت اعتقاد به جریان امامت و نقش آن در گره گشایی‌های بشر چه نقشی دارد؟ چقدر می‌توان از ظرفیت این روز برای جهاد تبیین در مسأله امامت بهره برد؟
به نظر می‌رسد اگر به این روایات توجه کنیم درمی یابیم گیر امروز دنیا مسائل اقتصادی و فرهنگی نیست بلکه گیر ما این است که امامت را آنطور که باید نشناخته‌ایم و در طول بیش از ۱۰۰۰ سال غیبت، کسی برای این عدم حضور، از غصه دق نکرده است!!
زمانی شبهه‌ای علیه شیعه مطرح شد، یکی از زعمای شیعه گفت: سه روز به ما فرصت دهید تا جواب را بیابیم و بعد جمعی را برای توسل به حضرت حجت(عج) به بیابان می‌فرستد تا جواب را از امام مهدی(عج) بگیرند، بعد از سه روز توسل، خطابی از ناحیه امام زمان(عج) می‌رسد و پاسخ آن شبهه داده می‌شود.
وقتی پرسیدند: چرا در لحظات ناامیدی پاسخمان را دادید، حضرت(عج) فرمودند: شما از دشمن سه روز فرصت خواستید ما به تناسب اعتقادتان به ما با شما رفتار کردیم!
امامت و تاجگذاری و خلافت اهل بیت(ع) زمانی معنا می‌یابد که امت و مامونینی باشند، اگر کسی نباشد پشت امام قرار بگیرد امام چطور جماعت را اقامه کند؟
متأسفانه، ما دلمان را آنطور که باید به امام زمان(عج) وصل نکرده‌ایم. امام حسین(ع) فرمودند: از اصحاب خودم باوفاتر در کل زمان‌ها سراغ ندارم. آن یاران در شب عاشورا عرضه داشتند زندگی بدون شما برای ما مرگ و جهنم است و مرگ در راه شما عین حیات؛ ماموم باید اینچنین پای امام خود بایستد... ما در فراق حضرت حجت(عج) چقدر گریه کرده‌ایم و چقدر حاضریم در راه‌ایشان جان را ایثار کنیم؟ چقدر امامت را باور کرده‌ایم که برای تحقق آن دست و پایی نمی‌زنیم؟
در جریان کرونا همه دنیا درگیر بودند و امام زمان(عج) قطعاً درمان این درد را میدانستند چرا فراخوان عمومی داده نشد که مردم در جمعی کثیر و چند میلیونی به امام زمان(عج) استغاثه کنیم و درمان درد را بخواهیم؟
ما به چیزی بیش از عشق و ابراز ارادت به ائمه(ع) نیاز داریم تا جایی که بدون امام دنیا را نخواهیم چنان که حضرت رقیه(س) بدون امام دنیا را نخواست و رحلت کرد. امید است در این روزهای نورانی پیوندمان با پدر مهربان‌مان حضرت مهدی(عج) را محکم کنیم.
راه بیعت و تجدید عهد با امام زمان(عج) در روز ۹ ربیع الاول چیست و چطور باید به این عهد متعهد و عامل باشیم؟
زمانی که انسان امام را به معنای واقعی کلمه شناخت آنگاه ۹ ربیع الاول برای او غدیر ثانی می‌شود لذا اگر در غدیر نبوده که با امیرالمؤمنین(ع) بیعت کند، امروز می‌تواند با فرزند ایشان بیعت کند، چراکه امام علی(ع) خود مشتاق دیدار مهدی(عج) بودند و بر سینه می‌کوبیدند و می‌فرمودند: ای کاش می‌شد من مهدی(عج) را ببینم!
البته برای این بیعت باید از هر چه غیر امام است دست بشوییم و تکبیرةالاحرام نماز جهانی را بگوییم. اگر انسان حقیقت معنای امامت را دریابد چنان بیعت محکمی با امام خود می‌بندد که ناگسستنی است؛ مرحوم آیت الله العظمی بهجت می‌فرمود: امام زمان(عج) یک ظهور فردی دارند یک ظهور اجتماعی؛ کسی که بیعت کاملی با امام زمان(عج) داشته باشد برایش فرق نمی‌کند ظهور رخ دهد یا نه چراکه او در محضر امام خویش حاضر شده است مثل علامه مجلسی‌ها، شیخ طوسی‌ها و... که امام زمان(عج) برای‌شان ظهور کرد.
باید به قدری برای امام ارزش قائل بود که به وادی کربٍ و بلای امام وارد شد و بدون امام زندگی کردن را ننگ دانست. این هدف بیعت است تا تلاش کنیم هر ساله در این ۹ ربیع‌ها و نیمه شعبان‌ها رشد کنیم و برسیم به جایی که علی بن مهزیار اهوازی رسید... امید است در یکی از این بیعت‌های ۹ ربیع ما نیز به چنین جایگاهی برسیم: «مَتَی تَرَانَا وَ نَرَاکَ» کی می‌شود هم شما ما را ببینی و هم ما شما را ببینیم؟!
نظر شما