خبرگزاری شبستان_ گروه سیاسی _فرزانه تهجا: پویایی و شادابی مساجد در هر محله ای از شهر می تواند در خل معضلات آن محله موثر باشد و از بسیاری از آسیب های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی پیشگیری کند. توانمندی مساجد در حل مشکلات مردم ختی می تواند از صرف بسیاری از هزینه های جلوگیر کند و مساجد به عنوان یکی از بازوان دولت در حل مسائل محسوب شوند در همین رابطه گفتگویی با حجت الاسلام والمسلمین مرتضی مطیعی، امام جمعه سمنان و نماینده ولی فقیه در استان سمنان در مورد جایگاه مساجد در دوران دفاع مقدس به شرح زیر ارایه می شود.
جایگاه مساجد در روایت اهل بیت (ص) توضیح بفرمایید؟ نگاه پیامبر گرامی اسلام به مساجد توضیح بفرمایید؟
پیامبر گرامی اسلام(ص) پس از ورود به مدینه در اولین اقدام مسجد را بنا کردند و این مکان صرفا برای نماز نبود بلکه برای اجرای تمام امور مردم و حتی امور حکومتی دیده شده بود.
طبق روایت اهل بیت)ع) اَلْمَسَاجِدُ بُیُوتُ اَللَّهِ فِی اَلْأَرْضِ یعنی مساجد خانه های خدا در روی زمین هستند. مسجدی که فقط محلی برای نماز خواندن مردم و محل عبادت است در تراز اسلام نیست و ظرفیت واقعی در بهره وری از مساجد در این صورت انجام نمی شود. پیامبر گرامی اسلام(ص) پس از ورود به مدینه در اولین اقدام مسجد را بنا کردند و این مکان صرفا برای نماز نبود بلکه برای اجرای تمام امور مردم و حتی امور حکومتی دیده شده بود، ابتدا مسجد قبا و سپس مسجد النبی بنا شد و ستون های مسجد النبی به نام های مختلفی نامگذاری شد مانند ستون وفود که در آن سران قبایل در آنجا مشورت و گردهم جمع می آمدند.
در مسجد کوفه اعمال گوناگونی دیده می شود و به نام های بیت التشت، بیت القضا و .... ستون های مسجد نامگذاری شده است. در این مسجد علی (ع) به قضاوت پرداختند و تهمتی که به یکی از زنان مسلمان زده شده بود، پاسخ دادند و حکم برائت از این زن را اعلام می کنند. مسجد کوفه به نوعی مرکز تمام امور اجتماعی محسوب می شود.
مساجد قبل از انقلاب اسلامی چه کارکردی داشتند؟
مساجد قبل از انقلاب مرکز انقلاب قرار گرفتند.
مساجد قبل از انقلاب مرکز انقلاب قرار گرفتند. ائمه جماعات در مساجد سخنرانی های انگیزشی داشتند و انقلابیون و جوانان را گردهم می آوردند. در مساجد اعلامیه چاپ و منتشر می شد و در اوایل پیروزی انقلاب مایحتاج مردم و حتی نفت و سایر ارزاق مردم توزیع اش از طریق مساجد بود؛ حتی در امر نگهبانی و کشیک از محلات، مساجد فعال بودند و مرکز پاس پخشی، نگهبانی و اعزام نیرو از این اماکن شکل می گیرد.
جایگاه مساجد در دوران دفاع مقدس توضیح بفرمایید؟
بسیاری از مسئولیت های نظام و انقلاب از میان نیروهای آموزش دیده در مساجد در سازمان ها و نهادها شکل گرفت.
خیزش رزمندگان و اعزام آنها به جبهه ها از مساجد بود و شهدای زیادی از مساجد به جبهه ها اعزام شدند و حتی محل ثبت نام آنها از طریق مساجد بود. در دوران دفاع مقدس مساجد پایگاه های بسیج شدند و حتی سوادآموزی نیز در مساجد اجرا می شد و این امر نشان دهنده نقش مهم و موثر مساجد است. بسیاری از مسئولیت ها از میان مساجد در میان کادرهای آموزش دیده شکل گرفت و بسیاری از مسئولیت های نظام و انقلاب از میان نیروهای آموزش دیده در مساجد در سازمان ها و نهادها شکل گرفت. محل جمع آوری کمک های مردمی برای اعزام به جبهه ها مساجد بود و واقعا نقشی که امام برای مساجد تعریف کردند و فرمودند که "مساجد سنگر هستند، سنگرها را حفظ کنید"، منظور این بود که تمام کارهایی که در اجتماع از مسایل سیاسی، اقتصادی، بصیرت افزایی، مباحث عبادی و فرهنگی مجموعا در مسجد شکل می گیرد.
ویژگی های مساجد موفق را توضیح بفرمایید؟
مساجدی که انسجام میان ارکان مسجد وجود دارد، موفق تر عمل می کنند .
در حال حاضر نیز مساجدی در کل کشور موفق هستند که امام جماعت، هیئت امنا، پایگاه بسیج و کانون مسجد و حتی مراکز نیکوکاری در مساجد که نیازمندان محله را شناسایی می کند به مشکلات نیازمندان و نیازهای آنها رسیدگی می کنند همگی در یک راستا و با هم افزایی حرکت کنند. در مساجدی که انسجام میان ارکان مسجد وجود دارد، موفق تر عمل می کنند و مسجد به عنوان یک سازمان تشکیلات مردم نهاد موفق عمل کرده است. در استان سمنان نیز به عنوان مثال قرارگاه پیامبر اکرم (ص) چند سالی است که استان و شهرستان ها نیز در زیرمجموعه ائمه جماعات در مساجد اقدامات منسجمی را انجام می دهد که بسیاری از اختلافات را کاهش می دهد.
سردار سپهبد شهید قاسم سلیمانی همیشه نگاه کلانی به مسجد داشتند و معتقد بودند که مسجد فقط محدوده ۲۰۰-۳۰۰ متر چهاردیواری که در آن نماز می خوانند، نیست و هر محله ای باید تمام اقداماتش در مسجد آن محل انجام شود و حتی نیازمندی ها، موضوعات و مسایل فرهنگی، مشکلات اجتماعی همه و همه باید در مسجد حل شود.
مطالبات مردم از مساجد را توضیح بفرمایید؟
مساجد می توانند بازوهای توانمندی برای ارگان های مسئول در امور مختلف مردم باشند.
مطالباتی که مردم از یک مسجد دارند، این است که برخی از امورات جامعه و حتی امور وزارتخانه ها و نهادها نیز در مسجد انجام شود. صندوق های قرض الحسنه با فعالیت در مساجد بسیاری از مشکلات مردم را مرتفع می کنند و موجبات تسهیل در امور آنها فراهم می شود؛ حتی مساجد در امور امنیتی نیز مشکلات بسیاری را در محلات حل می کند، مانند گشت رضوی که در مساجد فعال است که این گشت ها در پایگاه های بسیج فعالیت می کنند و منطقه خود را به لحاظ امنیتی رصد می کنند و این امر نیز بخشی از مطالبه مردم است.
البته مساجد مجری نیستند و هیچ قضاوتی ندارند اما می توانند بازوهای توانمندی برای ارگان های مسئول در امور مختلف مردم باشند؛ به طور مثال در امور امنیتی و یا قضایی به نهادهای مسئول در این زمینه کمک کنند. مساجدی که هیئت امنا و ائمه جماعات و یا پایگاه بسیج آنها دغدغه مند است و برای عموم مردم وقت می گذارد، بسیاری از مشکلات مردم را حل می کنند و به دولت در حل مشکلات جامعه یاری کرده و بسیاری از امور مردم را مساعدت می کنند.
حل بسیاری از اختلافاتی که در محلات ایجاد می شود از قبیل خانوادگی یا دعاوی دیگر مشاوره های خوبی را در مساجد از طریق ائمه جماعات انجام می شود و مشاوران مختلفی با تخصص های گوناگون در امور خانواده و حتی تحصیل فرزندان در مساجد فعال هستند و حتی افرادی که امور دادگاهی و یا دادگستری دارند از طریق وکلایی که در مساجد حضور دارند، مشاوره های مورد نظر را دریافت می کنند. مساجد در مساعدت و همراهی دولت بسیار موثر هستند و بسیاری از پرونده هایی را که قرار است روی هم انباشته شود و وقت دستگاه قضا را گرفته و یا زمانی برای بررسی و دادرسی آنها وجود ندارد در مساجد حل می شود.
فعالیت مساجد در حوزه قرآنی بسیار موفق بوده است. رهبر انقلاب فرمودند:" هر مسجد می تواند یک پایگاه قرآنی باشد" و اگر مسجدی در امور مردم فعال باشد و به حل مشکلات جامعه کمک کند، باید بگوییم این مسجد در تراز جمهوری اسلامی قرار دارد. بسیاری از مساجد حتی در مسایل مربوط به ورود دانشگاه و کنکور جوانان برنامه های منسجمی را دارند و جوانان پس از اقامه نماز در مسجد در کلاس های پیشرفت تحصیلی برای ورود به دانشگاه حضور می یابند؛ از یک سو دل آنها به مسجد نزدیک تر می شود و از سوی دیگر زمینه پیشرفت تحصیلی آنها در مساجد فراهم شده است و این تنها یکی از کارکردهای مساجد است. اردوهای فرهنگی، زیارتی، تفریحی، سیاحتی از طریق مساجد نیز می تواند در جلب مردم به مساجد موثر باشد.
آیا مساجد مطالبات مردم را در جامعه امروز پاسخ داده اند؟
مساجدی پاسخگوی مطالبات مردم هستند که زنده و پویا و شاداب هستند و در آن هیئت امنا، امام جماعت و پایگاه بسیج با یکدیگر هم افزایی داشته و در پاسخگویی به نیازهای مردم برنامه ریزی کرده و پاسخگو هستند
مساجدی هستند که به صورت تمام وقت پاسخگوی نیازهای مردم هستند و بسیاری از بازنشستگان با توجه به تخصص خود برخی از امورات مسجد را در دست گرفته اند. برخی مساجد با تشکیل شورای فرهنگی برنامه یک ساله خود را پیش بینی می کنند و نیازها و مطالبات مردم را پیش بینی و برای پاسخگویی به آن برنامه ریزی می کنند اما برخی از مساجد صرفا برای امر نماز فعال هستند و پس از آن هیچ فعالیتی ندارند و صرفا برای برگزاری نماز و یا مجالس ختم از آن استفاده می شود. قطعا این گونه مساجد مطالبات مردم را پاسخ نمی دهند.
مساجدی پاسخگوی مطالبات مردم هستند که زنده و پویا و شاداب هستند و در آن هیئت امنا، امام جماعت و پایگاه بسیج با یکدیگر هم افزایی داشته و در پاسخگویی به نیازهای مردم برنامه ریزی کرده و پاسخگو هستند. اگر هیئت امنا و ائمه جماعات در مسجد وقت برای مردم صرف نکنند که به اشتغالات دیگر بپردازند، مسلما پاسخگوی نیازهای مردم نیستند.
نظر شما