به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نشست بررسی نحوه مشارکت و هم‌افزایی دستگاه‌ها در اجرایی‌سازی سند توسعه وقف قرآنی با حضور جمعی از مدیران امور قرآنی کشورمان در سازمان اوقاف و امور خیریه برگزار شد.
در بخشی از این علیرضا معاف، معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سخنانی به بیان راهکارهای توسعه وقف قرآنی پرداخت و گفت: اگر به این باور برسیم که راه برون‌رفت از همه آسیب‌ها انس با قرآن است، توجه بیشتری نسبت به قرآن معطوف خواهیم داشت.
وی افزود: امیرمؤمنان حضرت علی(ع) فرموده‌اند: «قرآن شفایی از بزرگترین بیماری‌ها هست، قرآن از کفر دعوت به ایمان، از ضلالت دعوت به هدایت و از نفاق هم دعوت به صدق می‌کند» بنابراین اگر بخواهیم جامعه را به سمت ایمان، هدایت و صدق رشد و سوق دهیم مهم‌ترین ابزار و وسلیه برای این مسیر قرآن است.
تأثیر منفی تعدد نیات بر کارکردهای آن
معاف در ادامه به معرفی شش ضلع ضروری برای توسعه وقف قرآنی پرداخت و گفت: نخستین ضلع تجمیع عناوین نیات است. اگر در اوقاف بخواهیم در حوزه وقف کار کنیم بهتر این است نیاتی که عنوان شد را در چند عنوان تجمیع کنیم تا بتوانیم خدمات بیشتری به جامعه قرآنی ارائه دهیم. این تعدد نیات باعث می‌شود یک نیت در سال‌های بعد کارکرد خود را نداشته باشد.
دبیر کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم دومین ضلع در وقف قرآنی را «مردم» معرفی کرد و افزود: ما در مسئله وقف تا به این ضلع به صورت جدی نگاه نکنیم بسیاری از مسائل حل نمی‌شود. در طول تاریخ اتفاق بزرگ بعثت را داریم که در کنار آن یک ساختار به نام مسجد و کتابی به نام قرآن شکل می‌گیرد. در ادامه یک اتفاق بزرگ به نام عاشورا به وجود می‌آید که یک ساختار به نام هیئت در کنار آن است، در ادامه انقلاب اسلامی شکل می‌گیرد یک ساختار مردمی به نام بسیج دارد و پس از آن گام دوم انقلاب است که گروه‌های مردمی را دسته‌بندی می‌کند.
وی افزود: ما به صورت ناقص با موضوعات مواجه می‌شویم و در موضوعات مختلف هر کسی یک طرف کار را می‌گیرد و می‌کشد. ما در سال ۸۹ زمان تأسیس خاتم الاوصیا این بحث را داشتیم و این اشکال رخ داد. وقتی گفته می‌شود «مردم» یعنی کارهای فرهنگی با مدل‌های بروکراتیک و تکنوکراتیک و اینرسیک و سازمانی و دولتی راه نمی‌افتد.
معاف تصریح کرد: زمانی گفته می‌شد مبالغی که مردم در دهه اول محرم، یا در دوم ماه محرم و صفر و یا در اربعین هزینه می‌کنند از گردش مالی کل دستگاه‌های فرهنگی کشور بیشتر است. سؤال محوری ما در سند توسعه وقف این است که چطور پول بابرکت و حلال مردم را از معبر وقف به کار قرآنی بیاوریم. اینجا وقتی می‌گوییم پول حلال و با برکت مردم پای کار بیاید، یک بحث دو طرفه شکل می‌گیرد، مانند همین کارهای جهادی که حضرت آقا می‌فرماید هم منطقه نیاز دارد هم جهادها نیاز دارند. در اینجا نیز همین رابطه برقرار است و دو طرف منفعت می‌برند؛ یعنی هم امور قرآنی توسعه پیدا می‌کند و هم مردمی که در خدمت قرآن پول هزینه کرده‌اند بهره می‌برند.
گفتمان‌سازی، فرهنگ‌سازی و عملیات رسانه‌ای در حوزه وقف عقب افتاده است
دبیر کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم سومین ضلع توسعه فرهنگ قرآنی را گفتمان‌سازی معرفی کرد و با طرح این سؤال که تلقی ما از واقف چیست؟ بیان کرد: گفتمان‌سازی، فرهنگ‌سازی و عملیات رسانه‌ای در حوزه وقف عقب افتاده است. در بحث گفتمان‌سازی سال‌هاست بر روی تلقی‌هایی که از وقف و واقف وجود دارد بحث می‌کنیم اما هنوز برطرف نشده است. تلقی از واقف عمدتاً یک مرد پیرمرد پولدار با یک سری ویژگی‌های ظاهری است. مردم نمی‌دانند هر کسی می‌تواند واقف باشد.
معاف با اشاره به اینکه تلقی از وقف با تلقی از صدقه را بررسی کنید، گفت: تلقی‌های مردم بسیار مهم است. تلقی از صدقه یک امر خُرد است که هر کسی پیش خود می‌گوید من می‌توانم همه جا و هر زمانی انجام دهم اما تلقی از وقف یک امر کلان است که برای افراد خاص و طبقه خاصی است. من می‌گویم وقف هنوز یک مفهوم الیگارشیک و طبقاتی در کشور دارد و همیشه در همه جا نیست. همه این موارد در بحث گفتمان‌سازی می‌گنجد. در مورد خیرین مدرسه‌ساز و مسجدساز و بیمارستان‌ساز گفتمان‌سازی با تأکید مرحوم هاشمی رفسنجانی و از طریق صدا و سیما در دهه هفتاد صورت گرفت و مدرسه‌سازی به عنوان عملی شناخته شد که با آن فرد مستقیم به بهشت می‌رفت.
ضرورت توجه به وقف مشارکتی
وی تصریح کرد: این تلقی‌ها باید درست شود. چرا یک فرد مسجد، مدرسه و بیمارستان می‌سازد اما در حوزه قرآن هزینه نمی‌کند؟ وقف مشارکتی می‌تواند به این گفتمان‌سازی کمک کند. دانش‌آموزان، اولیا و دانشجویان می‌توانند ماهانه هزار تومان برای وقف مشارکتی پرداخت کنند.
تلقی مردم از قرآن تلقی امام و انقلاب نیست
معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی چهارمین ضلع وقف قرآنی را خود قرآن برشمرد و گفت: تلقی مردم از قرآن را به راحتی در فهرست موقوفات مردم می‌توان دید. تلقی مردم از قرآن تلقی امام و انقلاب نیست بلکه تلقی سال ۴۷ است. تلقی از قرآن یک تقلی سکولار است و تلقی روایت امامین انقلاب نیست؛ فرد برای وقف قرآنی در حوزه پژوهش و دانشگاه فکر نمی‌کند و تنها به فکر وقف برای جلسه آموزش خانگی قرآن است، که البته این هم واجب است. شما به یک نفر بگویید برای نرم‌افزار قرآنی وقف انجام دهد، قبول نمی‌کند. لذا تلقی از قرآن هم بحث مفصلی دارد.
معاف در ادامه به تبیین پنجمین ضلع وقف قرآنی پرداخت و گفت: ضلع بعد نظام اقتصادی و مباحث حوزه اقتصاد است. در این زمینه لازم است به بحث شفافیت و مولدسازی اشاره کنم. عملیات‌های خائانه رسانه‌ای که گاهی علیه وقف در دو سه دهه اخیر انجام شده و در یک سال اخیر هم یک بار از سوی جریان عدالتخوار شاهد بوده‌ایم، هدفشان این است که اعتماد مردم و سرمایه اجتماعی حوزه وقف را از بین ببرند. بحث شفافیت به معنای درست، نه به معنای فانتزی در حال تبدیل شدن به یک بازی رسانه‌ای در جمهوری اسلامی است.
وی افزود: در ضلع اقتصاد باید به بحث مولدسازی هم اشاره کرد. صندوق اعتباری هنر که اخیراً فعالان قرآنی هم به عضویت آن آمده‌اند، قرار شده است مولدسازی کند. اینگونه نیست که صرفاً کارهای حمایتی انجام دهد، باید بتواند سرمایه‌ها را تبدیل به سرمایه‌های مولد کند. به نظر می‌رسد ایجاد یک صندوق سرمایه‌ای در ضلع مباحث اقتصادی بگنجد.
دبیر کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم ضلع ششم در بحث وقف را ساختارها، ساخت‌ها و بافتارها برشمرد و گفت: این موضوع در بند اول سند توسعه وقف دیده شده است. مباحث دانش‌بنیان‌ها و شتاب‌دهنده‌ها هم در اینجا می‌گنجد. وورد مباحث دانش بنیان به بحث وقف با ضلع اقتصادی هم نسبت دارد. این شش ضلعی قابل بحث و توسعه است.
نظر شما