به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون‌های مساجد خبرگزاری شبستان: در ادامه مسیر تربیت هنرمندان متعهد و انقلابی در بستر مسجد، ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور مبادرت به برگزاری نخستین جشنواره ملی تئاتر شبستان کرده است.
نخستین نشست شورای سیاستگذاری این جشنواره که قرار است بین ۲۶ هزار کانون فرهنگی هنری در سراسر ایران اسلامی برگزار شود؛ امروز (یکشنبه، ۲۳ مهر ماه) با حضور حجت‌الاسلام و المسلمین «کمال‌الدین خداداده»ۀ رئیس این ستاد و «حسین عالم‌بخش» به عنوان دبیر و همچنین داوران این جشنواره متشکل از اساتیدی چون «مجید قناد»، «ندا ثابتی»، «محمد صائبی»، «سید حسین فدایی حسین»، «امیر مشهدی عباس»، «سعید نجفیان»، «مرتضی اسدی‌مرام» و «شهرام کرمی» در سالن اجتماعات ساختمان شهید سلیمانی ستاد هماهنگی کانون های مساجد کشور برگزار شد تا زمینه‌ساز درخشش برگ زرین دیگری در کارنامه رویدادهای فرهنگی هنری این ستاد در راستای خدمت به بچه‌های مسجد باشد.
اعلام فراخوان در آبان ماه
بر پایه این گزارش: این جشنواره رسما پس از فراخوان سراسری که اوایل آبان ماه در بین گروه‌های نمایشی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد کشور اعلام خواهد شد، آغاز میشود و از ۱۱ تا ۱۸ اسفندماه در تهران با حضور گروه‌های نمایشی راه یافته به جشنواره با هدف هویت‌بخشی و جریان‌سازی در این عرصه برپا خواهد شد.
در جریان برگزاری این نشست، حجت الاسلام و المسلمین خداداده ضمن ایراز تاسف از وقایع جانگداز در غزه، اظهار کرد: این ایام غم‌انگیزی برای بشریت است، صحنه هایی که در بمباران رژیم صهیونیستی در غزه می‌بینیم چیزی است که جز این قوم و این افراد کسی نمی‌توانست در تاریخ رقم بزند و با آنچه که امروز می‌بینیم روی بشریت را سیاه کردند!
رئیس ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور با بیان اینکه اولین بار است که ذیل یک جشنواره، تئاتر برای نوجوانان و جوانان در مسجد دیده میشود، ادامه داد: ما مشغول اجرای رویدادی در حوزه هنرهای نمایشی و تئاتر هستیم، ما سه نوع مواجهه را با مساجد در مساله تئاتر داشته ایم؛ هم از دهه‌های شصت و هفتاد و هم تجربه ۳۰ ساله زیسته کانون‌های مساجد که می‌تواند منجر به گرفتن بهترین نتیجه از هنر در مساجد شود.
بسترسازی برای بروز استعدادهای مسجدی
وی گفت: اینکه سناریو در حوزه مسجد باشد تا اینکه هنرمندانی را از مسجد انتخاب کنیم تا به مدل جدیدی برسیم قطعاً نگاه تحولی را در حوزه تئاتر ایجاد می‌کند، البته نگاه ستاد هماهنگی کانون‌های مساجد کشور این نیست که هنرمند حرفه ای تربیت کند اما قطعا هنرمندان و استعدادهایی هستند که میشود در این دوره ها کشف شود، امروز دشمن تلاش می‌کند روایت وارونه از مسجد نشان دهد و بهترین اشخاص برای اصلاح این نگاه هنرمندان هستند.
حجت الاسلام و المسلمین خداداده تصریح کرد: داوران این جشنواره آن را صرفا یک رویداد جشنواره ای ندادند، بیان تجلی هنر تئاتر در مسجد و رسالت تئاتر در مسجد از جمله مواردی است که موضوعیت دارد، بنابراین اگر بتوانیم این موارد را در دستور کار قرار دهیم می توان امیدوار بود که تئاتر هم بتواند مردمی بماند و مسائل مهم را برای مردم منعکس کند و از سوی دیگر نگاه آزاد و حریت را از زبان هنرمند و در قالب نمایش شاهد باشیم.
وی با اشاره به اینکه هنرمند اگر معتقد به رویکرد و گفتار توحیدی باشد، در آثارش نیز این مساله مشهود میشود، افزود: ما به دنبال این هستیم که ریل رها شده را به نیت‌های پاک و زلال و فضایی که می‌تواند برای جامعه مفید باشد برگردانیم تا ذیل آن فرزندان ما دوباره فکر کردن و کار جمعی داشتن را در عرصه هنر تئاتر یاد بگیرند و تاکید میکنم که لازم نیست که افرادی که در این رویداد و دوره‌ها شرکت می‌کنند، حتما یک بازیگر تئاتر شوند بلکه اگر مهندس، پزشک، استاد دانشگاه و یا فعال در هر شغلی شدند از مهارت‌های تئاتری که آموختند استفاده کنند.
ثبت دو هزار و ۲۰۰ گروه نمایش در کانون‌های مساجد
همچنین در ابتدای این نشست حسین عالم بخش، طی سخنانی با اشاره به فعالیت‌های کانون‌های مساجد کشور در حوزه تئاتر، اظهار کرد: در بحث تئاتر شخصا پای کار ایستاده ام و عنوان اول برنامه ای که به همت ستاد هماهنگی کانون‌های مساجد کشور اجرا کردیم، مدرسه تئاتر شبستان در هفت استان بود که با موققیت برگزار شد و فازهای بعدی این مدرسه نیز در حال انجام است.
دبیر جشنواره ملی تئاتر شبستان افزود: تا به امروز دو هزار و ۲۰۰ گروه نمایشی ثبت شده در سطح کانون‌های مساجد داریم که نیاز به آموزش و راهبری دارند، به هرحال همچون دهه ۶۰ که تئاتر از دل مسجد بلند شد امروز نیز چنین هدفی را دنبال می‌کنیم تا منویات مقام معظم رهبری در این عرصه محقق شود.
وی گفت: جشنواره تئاتر شبستان، یک جشنواره مسجدپایه است و در واقع می‌توان آن را مردمی ترین جشنواره تئاتر کشور خواند که برای مردم و از مردم است، امیدواریم که بتوانیم در نخستین نشست شورای هنری جشنواره تئاتر شبستان که امروز برگزار می شود، موارد متعدد مرتبط را طرح و بررسی کنیم.
فعال کردن بخش بین‌الملل تئاتر بچه‌های مسجد
عالم بخش با بیان اینکه در جشنواره تئاتر شبستان نمایندگانی از نزدیک به هفت کشور حضور دارند، گفت: همه شرکت کنندگان در مساجد کشورهای خود فعالیت هنری و تئاتر دارند و امیدواریم که بتوانیم بخش بین الملل را به خوبی فعال کنیم.
وی ادامه داد: از وظایف اصلی این جشنواره کاردسازی هنری از بطن مردم و جامعه است، این جشنواره می‌تواند این انگیزه را برای بچه های مسجد ایجاد کند.
در ادامه سیدحسین فدایی حسین گفت: امیدوارم پایه گذار شرایطی باشیم که طی آن بتوانیم شاهد شکل‌گیری اتفاق خوبی در عرصه هنر به خصوص تئاتر شویم، چراکه روال و وضعیت تئاتر در کشور ما خصوصا در سطح شهرستان‌ها جشنواره‌محور شده است به طوری که اگر جشنواره نباشد شاید همه هنرمندان دنبال کار دیگری بروند که این اصلا اتفاق خوبی نیست چراکه افراد عادت به این رویکرد می‌کنند که حتما باید عامل محرک برای فعالیت باشد.
تئاتر بچه‌های مسجد می‌تواند عرصه نمایش کشور را تغییر دهد
این داور جشنواره ملی تئاتر شبستان افزود: آسیب بعدی برگزاری جشنواره آن است که اساسا ماهیت برگزاری و شکل آن عموما بیش از آنکه مشوق و انگیزه بخش باشد، مخرب است، وقتی نتیجه یک جشنواره را بررسی می‌کنیم، می‌بینیم که بیشتر سرخوردگی می‌آورد اما با این وجود جریان مردمی تئاتر بچه‌های مسجد باید راه خودش را برود و به جشنواره وابسته نشود تا در آینده این حرکت‌های خودجوش مردمی از بین نرود، جریان بچه‌های مسجد می‌تواند با روال درستی که ما به آن می‌دهیم می‌دهیم عرصه تئاتر کشور را تغییر داده و در آن تحول ایجاد کند.
تئاتر بچه‌های مسجد دبیرخانه دائمی داشته باشد
وی تصریح کرد: اگر بتوانیم دبیرخانه دائمی برای تئاتر مسجد داشته باشیم شاهد تأثیرگذاری این جریان خواهیم بود، در واقع چون مسجد تعطیل نمی‌شود لذا دبیرخانه جشنواره نیز نباید تعطیل شود، باید زمان بندی کنیم تا برنامه سالانه در این عرصه داشته باشیم، این دبیرخانه دائمی در هر دوره نیازمند یک دبیر دائمی است.
فدایی حسین ادامه داد: باید کاری کنیم که جشنواره ما جنبه آموزشی پررنگی داشته باشد، از سوی دیگر باید رویکرد مقایسه ای را از بین برد که در واقع از آسیب های جشنواره ها محسوب می شود.
هدف گذاری جشنواره تئاتر مسجد مبتنی بر حمایت از گروه‌های هنری باشد
در بخش دیگری از این نشست شهرام کرمی، طی سخنانی اظهار کرد: جشنواره‌ها در کشور ما تبدیل به همه فعالیت هنری شده اما باید علت آن را جست‌وجو کرد، بخشی به شرایط اجتماعی فرهنگی و بخشی به بودجه‌ای برمی‌گردد که نهادها صرف می‌کنند چراکه برگزاری یک جشنواره بودجه‌ای بسیار کمتر از تولید یک نمایش دارد، ضمن اینکه مخاطبان جشنواره هم مشخص بوده و گستردگی دارد.
این داور جشنواره ملی تئاتر شبستان تصریح کرد: بر خلاف نظر همکارم جناب فدایی حسین، اتفاقا همین جشنواره ها منجر به این شد که تئاترها در سطح جامعه رویکرد عمومی تری بیابند و با استقبال مخاطب از فروش، در واقع از برگشت مالی خوبی برخوردار شوند.
وی ادامه داد: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بود که جشنواره‌ها فراگیر شد، در دوران جنگ رویداد جشنواره فجر شکل گرفت که منجر به تحول فکری در جامعه شد، نسل های بسیاری از هنرمندان با جشنواره به جامعه معرفی شدند و غیر از این نبود. من معتقدم جشنواره ها در مقاطع مختلف نیازمند تحولات بنیادین هستند.
این پژوهشگر حوزه تئاتر افزود: اکنون سبک زندگی مردم، نقش مساجد، نقش محله و ارتباطات اجتماعی تغییر کرده لذا با توجه به شرایط حاضر میشود روش برگزاری جشنواره با تحول مواجه شود و پیشنهاد خودم این است که هدف گذاری جشنواره تئاتر مسجد مبتنی بر حمایت از گروه های هنری باشد و ایجاد انگیزه کند.
کرمی با بیان اینکه سبک و شیوه تئاتر مسجد شیوه خاصی است، گفت: برای مثال شیوه چهارپایه خوانی که چند سالی است دوباره به آن توجه شده می‌تواند در این جشنواره نیز مورد عنایت قرار گیرد و به طور خاص به فعالیت بچه‌های مسجد در این جشنواره بازگردد.
بانک نمایشنامه‌های مسجدی ایجاد شود
در ادامه ندا ثابتی، نیز طی سخنانی با اشاره به سابقه فعالیت خود در عرصه تئاتر از جمله تئاتر مسجدی گفت: تجربه زیسته من برگزاری تئاتر در مسجد است که با استقبال فراوانی هم مواجه شد، اتفاقا در قیاس با تئاتر حرفه‌ای و آکادمیک چند نکته به ذهنم می‌آید که در این مجال اشاره میکنم؛ نخست آنکه ما باید بانک نمایشنامه‌های مسجدی داشته باشیم که علاوه بر عنوان اثر و موضوع آن خلاصه نمایشنامه را هم داشته باشد.
این استاد دانشگاه سوره افزود: نبود آرشیو یک ضعف در حوزه هنرمندان دینی و مذهبی است، لذا باید طبقه بندی در آرشیو به ویژه در حوزه مساجد داشته باشیم، لذا پیشنهاد میکنم ستاد برای تمام مساجد در قالب بروشور یا لوح فشرده، یک بسته محتوایی متشکل از معرفی تئاتر مساجد ارایه کند.
ثابتی گفت: از سوی دیگر زیربنای فکری و نظریه پردازی در تئاتر مسجد دیده نشده است لذا نیازمند گسترش رویکرد پژوهشی در قالب کتاب‌ها و مقالات هستیم.
ترکیب تئاتر مساجد و مدارس شکل بگیرد
وی افزود: معتقدم اگر ترکیب تئاتر مساجد و مدارس شکل بگیرد شاهد تحول گسترده ای خواهیم بود، مثلا همین تئاترها در مدارس اجرا شود. می توان آموزش‌هایی که در مدارس در عرصه تئاتر ارایه و تبدیل به تئاتر میشود را در مساجد اجرا کرد.
این پژوهشگر تئاتر در ادامه گفت: مساله دیگر برای ارتقای تئاتر مسجدی، خلاقیت است، ساختارها باید شکسته شود، شاید مثالی که می‌زنم در آن بحث ایجاد شود، ما در تاریخ نمایش ایران نمایش زنانه هم داریم، لذا اکنون در مساجد می‌توانیم نمایش و تئاتر ویژه بانوان با موضوعات متنوع داشته باشیم و مطمئن باشید که استقبال می‌کنند.
جشنواره‌ها تحول‌آفرین هستند
در ادامه سعید نجفیان، نیز طی سخنانی با اشاره به اینکه شخصاً از مدافعان سرسخت جشنواره ها هستم، افزود: فکر میکنم هر رخدادی در حوزه زمانی و مکانی و اجتماعی خودش دید، از اولین روزی که جشنواره در این مملکت اتفاق افتاد منجر به تحولات بسیاری شد.
این داور جشنواره ملی تئاتر شبستان خاطرنشان کرد: اینکه در جشنواره ها بچه های تئاتر کار یک‌دیگر را می‌بینند بسیار ارزشمند است. ما نمی‌توانیم همه معایب را گردن جشنواره بیندازیم. در مملکت ما به خودی خود جشنواره بهترین اتفاق برای تئاتر است.
نظر شما