خبرگزاری شبستان، بین‌الملل: مسجد الساطون در شهر نابلس در شمال کرانه باختری از قدیمی‌ترین مساجد این شهر تاریخی به شمار می آید که بیش از ۷۳۰ سال پیش در نابلس بنا شد.
رژیم اشغالگر اسرائیل سه دهه پیش با ادعای بازسازی این مسجد، برای تغییر آن تلاش کرد، اما ساکنان شهر نابلس تمایل داشتند تا بازسازی آن به صورت حرفه‌ای انجام شود تا آماده برپایی نماز باشد و چارچوب اسلامی خود را که از صدها سال پیش با آن شناخته می شد، حفظ شود.
مروان الاقرع، متخصص در تاریخ فلسطین و قدس می گوید: این مسجد در محله الیاسمینه در قلب شهر قدیمی نابلس قرار دارد و یکی از مساجدی است که نماز جمعه در آن برگزار می شود.
الاقرع می گوید: مسجد الساطون از قدیمی‌ترین مساجد شهر نابلس است که توسط «جمال الدین طاهر» در سال ۶۸۸ هجری مطابق با ۱۲۸۹ میلادی ساخته شد.
این متخصص تاریخ فلسطین تاکید می کند: «شیخ عبدالغنی النابلسی» در سال ۱۱۰۱ هجری مطابق با ۱۶۸۹ میلادی از این مسجد بازدید کرد. طول محوطه این مسجد نزدیک به ۲۵ متر و عرض آن نزدیک ۱۶ متر است و یک حیاط که نیمی از آن سرپوشیده و نیمی دیگر روباز است، دارد.
او می گوید: این مسجد متشکل از دو ورودی غربی، یک نمازخانه، یک حیاط شمالی روباز و دو ایوان شمالی و یک مناره است.
الاقرع می گوید: مساحت کل زمین که این مسجد در آن ساخته شده است، به ۴۱۷ متر می رسد و یک موقوفه عمومی اسلامی است که اداره اوقاف نابلس وابسته به وزارت اوقاف و امور دینی فلسطین بر آن نظارت دارد.
الاقرع می گوید: این مسجد قدیمی معروف به مسجد الساطون بر ستون سنگی استوانه‌ای شکل و ضخیم استوار شد که در مرکز ایوان شمال شرقی مسجد قرار دارد. اکنون به عنوان تکیه گاه به منظور حفاظت از سقف ایوان استفاده می شود.
او می گوید: کتیبه مرمری در بالای نمای جنوبی حیاط شمالی روباز نصب شده است که تاریخ بازسازی آن در سال ۶۸۸ هجری مطابق با ۱۲۸۸ میلادی در زمان ممالیک به دست شاهزاده شمس الدین بن طاهر ذکر شده است.
این متخصص در امور فلسطین می گوید: کتبیه دوم در بالای ورودی مناره جنوبی قرار دارد که نشان می دهد این مناره در سال ۷۵۹ هجری مطابق با ۱۳۵۸ میلادی به دست محمد بن ابراهیم ساخته شده است. اما کتیبه سوم در بالای طاق ایوان شمال غربی قرار دارد که نشان می دهد حاج صدقه الحصری در سال ۷۹۸ هجری مطابق با ۱۳۹۹ میلادی به ساخت این مکان در مسجد اقدام کرده است.
الاقرع می گوید : «چشمه العسل» در محله الیاسمینه در نزدیکی مسجد جامع الخضره قرار دارد که آب این چشمه از طریق کانال‌هایی در میان ساکنان این منطقه توزیع می شود. آب این چشمه جمع آوری شده و سپس از طریق پمپ به منازل پمپاژ می شود.
از سوی دیگر، «ایاد ذوقان» مدیرکل آثار باستانی نابلس، می گوید: مسجد الساطون شاهد عملیات بازسازی و مرمت مستمر از بیش از دو سال پیش بوده است که توسط کمیته بازسازی محلی از پیشگامان مسجد انجام شده است و کارشناسان وزارت گردشگری و آثار باستانی عملیات بازسازی را نظارت کردند.
ذوقان می گوید: مسجد الساطون در طول سال‌ها پس از اشغال نابلس، عملیات بازسازی بسیاری انجام شد، اما با این وجود، چارچوب معماری قدیمی خود را با پوشاندن دیوارهای سنگی داخلی با آجر چینی از دست داده است. بازسازی کنونی مسجد با هدف برجسته کردن ویژگی‌های قدیمی و هویت اسلامی که در دوره اشغالگر صهیونیستی به بهانه بازسازی از بین رفته است، انجام می شود.
ذوقان تاکید می کند: تمامی عملیات بازسازی و مرمت مسجد با موافقت وزارت آثارباستانی و اوقاف انجام می شود و مدیریت اداره آثار باستانی نابلس بر این بازسازی نظارت می کند. مرمت و بازسازی مراحل متعدد دارد که با مرمت دیوارهای خارجی و گلدسته آغاز شده است و سپس کار به داخل مسجد و برداشتن کاشی‌های چینی و انجام برخی اصلاحات منتقل می شود. برخی از محراب‌های قدیمی وجود دارد که مانعی ایجاد می کرد و مسجد را به دو قسمت نیمه مجزا تبدیل می کرد. به همین دلیل به منظور یکسان سازی صحن مسجد حذف شدند.
مدیرکل آثار باستانی نابلس می گوید: مساحت این مسجد بیش از ۷۰۰ متر مربع است و در فصل تابستان به ویژه ماه رمضان، به دلیل آب و هوای رطوبی آن، پناهگاه نمازگزاران است، به طوری که به مقصد نمازگزاران از سراسر این شهر تبدیل شد. احیای معماری قدیمی این مسجد باعث خنکی بیشتر در تاربستان و گرمتر شدن آن در زمستان می شود.
دکتر محمد ابوالفحم، استاد رسانه و ارتباطات در دانشگاه‌های فلسطین می گوید: مسجد الساطون یکی از مهم‌ترین مساجد تاریخی در نابلس و فلسطین است که باید از آن محافظت شود.
ابوالفحم می گوید: این مسجد چراغ راهی برای علم و آموزش است و باید برای برپایی تاریخ قدیمی شهر نابلس، این مسجد حفظ شود. وجود اشغالگران یکی از مهم‌ترین مشکلات فلسطینی‌هاست که در بازسازی مکان‌های قدیمی با آن مواجه هستند. اشغالگران تلاش کردند بر نابلس مسلط شود تا این مسجد قدیمی را با مرمت نامناسب تغییر دهند.
نظر شما