حجت الاسلام فاطمی پور، معاون فرهنگی و سیاسی نهاد رهبری در دانشگاه ها در گفت و گو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری شبستان در مورد فاصله میان فرهنگ رسمی و فرهنگ عمومی در جامعه گفت: میان فرهنگ رسمی و فرهنگ عمومی و غیر رسمی جامعه طبیعتا در تمام جوامع فاصله، تفاوت و شکاف وجود دارد و اگر قرار باشد تطابق میان فرهنگ رسمی و عمومی وجود داشته باشد نیازی به آموزش، قانونگذاری و پی گیری وجود ندارد. کار دستگاه ها و نهادهایی که فرهنگ رسمی را پی گیری می کنند، این است که با استفاده از ظرفیت های موجود و ظرفیت فرهنگ عمومی برخی موضوعات را در جامعه ارتقا دهند و به سمت و سویی حرکت دهند که آن سمت و سو فرهنگ رسمی جامعه است.
فاصله میان فرهنگ رسمی و فرهنگ عمومی نقصی که در تمام کشورها وجود دارد
وی اظهار کرد: در جوامع مختلف فاصله میان فرهنگ رسمی و فرهنگ عمومی متفاوت است. این گونه نیست که تصور کنید تنها در کشور ما میان فرهنگ عمومی و فرهنگ رسمی فاصله است و این نقصی است که در دیگر کشورها وجود ندارد. دستگاه های مختلف حاکمیت در حوزه فرهنگ اگر سیاستگزاری و کار رسانه ای انجام می دهند و اگر مطالبه و یا فرهنگ سازی می کنند برای این است که بخش هایی از فرهنگ عمومی را به سمت بخش هایی از فرهنگ رسمی حرکت دهند و تغییر رویکرد ایجاد شود.
فاطمی پور ادامه داد: کشور ما در شرایط مشابهی قرار دارد، ما در کشوری زندگی می کنیم که سابقه فرهنگی بسیار طولانی مدت دارد و البته این سابقه فرهنگی تحت تاثیر اتفاقات مختلف، تلاطم ها و فراز و نشیب هایی را داشته است و گاهی ایران توسط گروه های مختلف مورد تاخت و تاز واقع شده مانند حضور مغول و سلسله های مختلف پادشاهی و حضور اقوام مختلف در کشور که به تبع خرده فرهنگ هایی که تحت تاثیر این وقایع در کشور وجود داشتند در کنار یکدیگر به یک همزیستی رسیدند و ما شاهد فرهنگ عمومی در جامعه هستیم که برخی از بخش های آن خوب است و عموم مردم جامعه افرادی با حیا، آداب را رعایت و خانواده در جامعه و کشور ما مورد اهتمام، توجه و اعتماد است و رویکرد مثبتی به قانون گریزی وجود ندارد.
اصلاح فرهنگ عمومی با آموزش و فرهنگ سازی
وی تصریح کرد: بخش هایی در فرهنگ عمومی وجود دارد که تحت تاثیر خرافات، زندگی بلندمدت در شرایطی خاص شکل گرفته است که باید تلاش شود با آموزش و فرهنگ سازی و تولید محصول فرهنگی و استفاده از ظرفیت های متنوع و جذابیت هایی که می شود برای اقوام ایجاد کرد، اصلاح شود.
تقسیم کار در میان نهادها، مساجد، سمن ها و هیئت ها برای رسیدن به نقطه مطلوب فرهنگی
حجت الاسلام فاطمی پور یادآور شد: ابتدا برای پی گیری فرهنگ رسمی باید اعلام موضع، مبانی و چهارچوب نظری مناسب مد نظر داشته باشیم و بر اساس آن نظریه فرهنگی برنامه ریزی کنیم و راه رسیدن به نقطه مطلوب را در دستگاه ها تقسیم کار کنیم و نقش بخش های مجموعه مردمی (هیئت ها، سمن ها، مساجد) و وظایف آنها در این امر را و اقدامات تربیتی، آموزشی را بر اساس آن نظریه دنبال کنیم.
وی تاکید کرد: میان فرهنگ رسمی و عمومی در جامعه قطعا شکاف ها و فاصله هایی داریم و رسالت مجموعه های و دستگاه های فرهنگی و حاکمیت این است که اولا چهارچوب نظریه و نظریه فرهنگی داشته باشند و بدانند که در کجاها فرهنگ عامه مطلوب و در کجاها نامطلوبی وجود دارد و از طریق فرهنگ رسمی نامطلوبی ها را اصلاح کنند و سپس بر اساس تقسیم کار به سمت نزدیک کردن و اصلاح فرهنگ عامه ای که احیانا مشکلات، چالش ها و نقص هایی دارد، حرکت کنند.
طراحی ها و برنامه ریزی ها در حوزه فرهنگی به گونه ای باشد که ناخودآگاه افراد تحت تاثیر قرار دهد
وی در پاسخ به این سوال که چگونه می توانیم از فضای مسجد برای کاهش گسل ها استفاده کنیم گفت: فرهنگ سازی بیشتر باید به شکل غیر مستقیم دنبال کنیم. طبع آدمی به گونه ای است که کمتر به چیزهایی که می شنود، توجه کند و بیشتر به چیزهایی که می بیند، توجه می کند و اگر فرآیندها، طراحی ها و برنامه ریزی ها در حوزه فرهنگی به گونه ای باشد که ناخودآگاه افراد تحت تاثیر قرار بگیرد و بیشتر بر روی خودآگاه افراد تمرکز کنیم که ممکن است مقاومت ها، گاردها و عدم علاقه هایی را ایجاد کند لذا تمرکز، برنامه ریزی و استفاده از ظرفیت ناخودآگاه افراد برای بحث های تربیتی نکته مهمی است.
معاون فرهنگی و سیاسی نهاد رهبری در دانشگاه ها اظهار کرد: توجه به موضوع فرهنگ سازی از دورانی که شخصیت افراد شکل می گیرد، بسیاری از نکات فرهنگی از خانواده، دوستان، رفقا در مدرسه در سنین کودکی و نوجوانی می تواند شکل بگیرد. اگر برای دوران کودکی و نوجوانی در مسجد، محله، مدرسه، برنامه ریزی داشته باشیم می توانیم بسیاری از فرهنگ سازی ها را به صورت برنامه ریزی برای آموزش و طراحی برای بخش خودآگاه و هم به شکل آموزش غیر مستقیم و تاثیرگذاری بر ناخودآگاه افراد می توانیم فرآیند فرهنگ سازی را دنبال کنیم.
وی در مورد نقش مساجد در کاهش گسل میان فرهنگ عمومی و فرهنگ رسمی گفت: در مورد نقش مسجد باید بگوییم که چند مدل مسجد در یک محله قابل تصور است. مسجدی که صرفا محلی است که افراد نماز جماعت می خوانند و یا گاهی برخی جشن ها و مناسبت ها در اعیاد و عزاداری ها در مسجد حاضر می شوند که البته این مسجد، مطلوب و تراز نیست.
مسجدی که محور محله باشد در راس چالش ها و افراد اثرگذار است
معاون فرهنگی و سیاسی نهاد رهبری در دانشگاه ها ادامه داد: شکل دیگری از مسجد، مسجدی که محور محله محسوب می شود؛ مسجدی است که در موضوعات و مسایل محله اثر می گذارد و در راس چالش ها و افراد اثرگذار است و محل انس مردم و ایجاد نشاط در عموم مردم است. مردم می توانند در آنجا روحیه گرفته و امید را دریافت کنند، می توانند مشورت گرفته و مشکلات خود را حل کنند، این مسجد متفاوت است وقتی مسجدی محور محله است محور فرهنگ سازی هم می تواند باشد.
مسجد محله محور برای مدرسه و تعمیق باورهای دینی دانش اموزان برنامه دارد
وی گفت: مسجدی که برای مدرسه در حوالی خود برنامه دارد و با مدیر مدرسه برنامه های مشترک برای تربیت بچه ها و کشاندن آنها به مسجد و تعمیق باورهای دینی کمک می کند، بسیار موثر است و مسجدی است که محور محله محسوب می شود.
مسجد محله محور در کاهش گسل فرهنگ رسمی و عمومی موثر است
حجت الاسلام فاطمی پوربا اشاره به اینکه مسجد محله محور در کاهش گسل فرهنگی موثر است اظهار کرد: اگر می خواهیم مسجد نقش فرهنگ سازی را ایفا کرده و اثرگذار باشد، باید به سمت مسجدی برویم که مسجد نیم ساعته نماز جماعت نیست، مسجدی است که نماز در آن اقامه می شود و مردم در آنجا می آموزند، تقسیم کار می کنند و نشاط پیدا می کنند و دغدغه مند شده و خدمت رسانی می کنند و البته خدمات دریافت می کنند و محور محله هستند البته این مسجد اقتضائاتی دارد که یکی از این اقتضائات امام جماعت مسجد است که با سایر مساجد متفاوت است و هیئت امنای آن نیز با سایر مساجد فرق دارد و حتی پایگاه مسجد و کانون فرهنگی آن متفاوت از سایر مساجد است. تمام این موارد ما را می تواند به سمت مسجد تراز و اثرگذار حرکت دهد و اگر بخواهیم مسجد این نقش ها را ایفا کند باید به این الزامات توجه کنیم.
نظر شما