حال ناخوش مسجد وکیل شیراز

به گزارش خبرگزاری شبستان از فارس، مسجد وکیل شیراز یک بنای منحصر به فرد تاریخی است که به دستور کریم خان زند در دوران زندیه ساخته شده که سنگ بنای آن را مربوط به سال ۱۱۸۷ هجری قمری می دانند.

این اثر به سبب وجود کاشی کاری های زیبا و وجود ۴۸ ستون سنگی با حجاری های فوق العاده و کتبیه هایی با خط نستعلیق، نسخ و ثلث، میناکاری های زیبا، وجود دو ایوان باشکوه گردشگرانی از سراسر دنیا را به سوی خود جلب کرده است.

مسجد وکیل شیراز در فضایی به مساحت ۱۱ هزار مترمربع با زیربنای ۸۶۶۰ مترمربع ساخته شده که گفته می‌شود ابعاد آن ۱۲۰ متر در ۸۰ متر و شامل ورودی، حیاط، حیاط خلوت، شبستان‌ ها، صحن و سرا و رواق‌های زیبایی است.

در مسجد وکیل شیراز دو حیاط وجود دارد. پس از عبور از دالان و راهروها، به حیاط بزرگ مسجد می‌رسید که فضایی مستطیل شکل به ابعاد ۶۰ در ۶۵ متر است که حوضی سنگی با ابعاد ۴۰ در ۵ متر در میان زمین سنگ‌فرش آن خودنمایی می‌کند.

این بنا در ۱۸ تیرماه ۱۳۱۱ خورشیدی با شماره ۱۸۲ به ثبت ملی رسیده است.

حال ناخوش مسجد وکیل

اگرچه مسجد وکیل، یک بار توسط حسین علی میرزا، پسر فتح علی شاه بازسازی شده اما این بنای فاخر این روزها حال خوشی ندارد و چنانچه به آن رسیدگی نشود به مرور رو به فرسودگی می رود.

حال ناخوش مسجد وکیل آن زمان هویدا شد که برخی گردشگران تصاویری از کاشی های شکسته مسجد را در صفحات مجازی قرار دادند.

یک فعال میراث فرهنگی پیش از این در گفتگو با رسانه ها گفته بود کاشی‌های هفت رنگ تاریخی و بسیار ارزشمند این بنای ملی با گذشت زمان، رخنه عوامل طبیعی، فرسودگی مصالح و رسیدگی نکردن مسئولان، در حال «ور آمدن» و جدا شدن از دیواره‌ها و تاق‌های مسجد است و نابودی یکی از مهم‌ترین بناهای آئینی و مذهبی ایران را در پی خواهد داشت.(1)

به گفته سیاوش آریا بخشی از این کاشی‌های هفت رنگ به آرامی و در سال‌های گذشته از بنا جدا شده و ریخته است، ولی دست کم در دو بخش از مسجد وکیل شیراز در گوشه جنوبی آن چندین کاشی هفت رنگ تاریخی در دو سه ماه گذشته از بنا جدا و ریخته و نابود شده است.

این پژوهشگر و فعال میراث فرهنگی اضافه کرده در بیشتر بخش‌های مسجد وکیل و در زیر تاق‌ها و رواق‌ها و دیواره‌های آن به‌ویژه در گوشه شمالی مسجد، کاشی‌های تاریخی هفت‌رنگ و بسیار زیبا، وَر آمده و جدا شده و ریخته است و جای خالی آن بدجوری در ذوق می‌زند.

بیشتر بخش‌های مسجد وکیل و در زیر تاق‌ها و رواق‌ها و دیواره‌های آن به‌ویژه در گوشه شمالی مسجد، کاشی‌های تاریخی هفت‌رنگ و بسیار زیبا، وَر آمده و جدا شده و ریخته است و جای خالی آن بدجوری در ذوق می‌زند.

آریا گفته بخشی از این کاشی‌های هفت‌رنگ به آرامی و در سال‌های گذشته از بنا جدا شده و ریخته است، ولی دست کم در دو بخش از مسجد وکیل شیراز در گوشۀ جنوبی آن چندین کاشی هفت‌رنگ تاریخی در دو سه ماه گذشته از بنا جدا و ریخته و نابود شده است که در تازه‌ترین بازدید میدانی نگارنده و در بررسی و پُرس و جوها به درستی آن پِی برده شده است. با این همه، وضعیت کاشی‌های هفت‌رنگ و تاریخی مسجد وکیل شیراز در بدترین شرایط حفاظتی و نگهداری قرار دارد و در بیشتر بخش‌ها به ویژه گوشه (ضلع) و ایوان جنوبی و گوشۀ شمالی مسجد وکیل و در زیر تاق‌ها و رَواق‌ها، کاشی‌ها وَرآمده و در حال جدا شدن و ریختن است که اگر هرچه زودتر و فوری مرمت و استحکام‌بخشی نشود، در فصل سرد سال و با بارش‌های شدید زمستانی، بیشتر کاشی‌های تاریخی هفت‌رنگ فرو ریخته و برای همیشه نابود خواهد شد.(2)

آنگونه که اعضای هیئت امنای مسجد می گویند کاشی های هفت رنگ این بنا دچار شکستگی شده و به دلیل جذب رطوبت در حال تخریب است.

همچنین نوسانات آب و هوایی نیز بر این بنای تاریخی تاثیر گذاشته به نحوی که ورودی مسجد نیز فرسوده شده و امکان ریزش آن وجود دارد.

بودجه کافی نداریم

آنطور که مسئولان میراث فرهنگی گفته اند، آنها تنها نظارت بر این مسجد را عهده دارند چرا که متولی مسجد وکیل سازمان اوقاف بوده و هزینه های مرمت و نگهدای آن نیز بر عهده این نهاد است.

از سوی دیگر، سازمان اوقاف نیز نبود بودجه و اعتبار کافی برای مرمت آثار تاریخی را دلیلی بر عدم رسیدگی و مرمت این اثر می داند و البته اندک بودجه موجود نیز صرف زیرساخت های اصلی مسجد می شود.

رسیدگی به بناهای تاریخی به ویژه مسجد وکیل که هویت یک ملت را روایت می کند نباید در گیر و دار تامین بودجه به ورطه نابودی کشیده شود.

آنچه ضرورت دارد ورود مسوولان عالی رتبه استان به این مسئله است تا مرمت بنای تاریخی مسجد وکیل به شکل اصولی انجام شود.