سواد تخصصی در ارتباطات رسانه، از کودکی تا کهنسالی

خبرگزاری شبستان - مشهد: سواد تخصصی ارتباطات فراتر از خواندن و نوشتن است، در امر برقراری می تواند زبانزد باشد چرا که علوم اجتماعی اساسی و ابتدایی ارتباطات درون وجود بشریت نهادینه شده که به منظور برقراری این مهم نیاز به سواد محتوایی و درک صحیح مفاهیم دارد، امروزه دنیای ارتباطات مرزهای جغرافیایی خود را بی نقطه در نظر گرفته و تا توان مثبت بی نهایت پیام های ارتباطی آن در حال مخابره است.

ارتباطات اصل اساسی پاسخ به نیاز آدمی است و این مهم را ارسطو پدر ارتباطات دنیا در مدل های متفاوتی ترسیم کرده، البته فی الحال نمی خواهیم به مدل های ارتباطی اشاره کنیم چرا که مسئله مهم این تحریر موضوع سواد ارتباطی در امر برقراری از بدو تولد تا کهنسالی است.

یکی از شاخصه های اصلی ارتباطات تخصصی، شکافتن تحلیلی کنش و واکنش است، این مهم در صورتی به وقوع می پیوندد که شخص مدام در حال دریافت و یا انتقال مفاهیم ارتباطی یا همان پیام باشد، ارتباطات در نحوه برقراری با توجه به موضوع ساختار اصلی و اساسی، خود را صف آرایی می کند.

به طور مثال نمی توان در هنگام گفتگو با یک جنس مخالف راحتی و رعایت نکردن حد و حدود را در نظر گرفت یا در یک کنفرانس بین المللی نمی توان از قوانین موجود در سمینار تخطی کرد و یا در یک مهمانی رسمی نمی توان اصول سرو غذا را  نادیده گرفت، در تمامی رویداد ها این مفاهیم ارتباطی هستند که به شما می گویند نسبت خود را با موضوع مشخص کن، که این اصل اساسی شکل گیری نوعی سواد تخصصی در ارتباطات است.

هر شخص در برقراری ارتباطات خود با سوادهای تخصصی زبان بدن، ارتباط بین ‌فرهنگی، تبلیغاتی، ارتباط سازمانی، روابط بین‌الملل و هیجانی دارای ضعف و قوت می ‌باشند که با دریافت مفاهیم تخصصی ارتباطی می تواند مسیر های برقراری یک گفتمان را ترسیم و یا تغییر بخشد.

رشد تکنولوژی های نوین ارتباطی معنای با سواد بودن را در دنیای امروز تغییر داده است و در قرن جدید تنها دیگر به فردی که خواندن و نوشتن می داند با سواد اطلاق نمی شود بلکه توانایی تعبیر و تفسیر پیام های رسانه ای به همان اندازه سواد محسوب می شود که خواندن و نوشتن ضروری و مهم است. 

ما باید به این نکته توجه داشته باشیم که آشنایی هر چه بیشتر با مفهوم سواد رسانه ای موجب می شود که رسانه در خدمت افراد جامعه باشد نه اینکه آنها در خدمت رسانه باشند، رسانه های جمعی (دیداری و شنیداری)به عنوان یکی از عوامل مهم جامعه پذیری در کنار خانواده، محیط آموزشی و دوستان نقش مهمی در رشد و تربیت جنبه های گوناگون زندگی کودک ایفا می کند.

رسانه ها از نخستین سالهای کودکی با انسان همراه می شوند چنان که بر اساس پژوهش های انجام شده کودکان در حدود چهل دقیقه در شبانه روز تلویزیون نگاه می کنند و این زمینه فراگیری را در دراز مدت به بار می آورد، نیاز مبرم کودک به رسانه امروزه موضوعی جدا نشدنی از عصر ارتباطات میان فردی کودک و رسانه است.

در عصر فوران داده های ارتباطی و اطلاعات، دغدغه های بسیاری از والدین آگاهی یافتن از آموخته های فرزندانشان و به نوعی نظارت بر نحوه یادگیری آنها است، در دنیای پر شتاب فناوری امروز رسانه های جمعی افراد را به صورت انفرادی به خود مشغول کرده و آنها را از تعامل با دیگران باز می دارند. 

البته این موضوع نافی منافع ابزارهای تکنولوژیکی نیست اما نوع بهره برداری غیر فرهنگی از ابزارهای فنی موجب شده که کارکرد آنها عمدتا در جهت تقویت فردگرایی سوق پیدا کند یا به عبارتی؛ اگر جریان فرهنگی شدن ابزارهای رسانه ای تحقق یابد، مضرات آنها به شدت کاهش یافته و کارکرد اصلی خود را پیدا می کنند.

همان طور که به صورت ساده اشاره کردیم رسانه از بدو تولد آدمی تا کهنسالی با وی همراه است، این مهم در قرن حاضر به گونه مبدل شده که اگر آدمی از این فرآیند مهم رسانه ای و ارتباطی غافل شود در واقع طی 24 ساعت به چند روز عقب ماندگی اطلاعاتی خواهد رسید.

ارتباطات و رسانه دو اصل تعیین کننده و اثرگذار به منظور برقراری ارتباطات و پاسخ به نیاز های آدمی می باشند که روز به روز به جریان اثر گذاری اش در دنیا با سرعت هر چه تمام افزوده می شود.

نویسنده: سید وحید موسوی| فعال رسانه ای