به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون‌های مساجد خبرگزاری شبستان: هنر در مفهوم متعالی را می‌توانیم عرصه‌ای وسیع برای تربیت انسان قلمداد کنیم؛ به ویژه اگر این گستره در مکان مقدسی چون مسجد فرصت بروز و ظهور پیدا کند که در این صورت شاهد شکل‌گیری جمعی دغدغه‌مند برای رشد جامعه اسلامی خواهیم بود. اساسا هنر انقلابی نیز تلاشی در راستای تحقق این اهداف بود، در واقع پیروزی انقلاب اسلامی مُهر تاییدی بر این طرز تفکر زد که دو مولفه دین و هنر، پیوستگی وثیقی با یکدیگر دارند.
اکنون اما به مناسبت هفته هنر انقلاب اسلامی و در راستای پاسداشت یاد و خاطره سید شهیدان اهل قلم شهید «سید مرتضی آوینی» که روز بیستم فروردین سال ۱۳۷۲ به شهادت رسید، گفت وگویی با حجت الاسلام «سیدمحمدمحسن میرمرشدی» پژوهشگر عرصه هنر و رسانه داشته ایم که در ادامه می خوانید:
حجت الاسلام میرمرشدی در گفت وگو با خبرنگار گروه مسجد و کانون‌های مساجد خبرگزاری شبستان، با بیان اینکه مسجد از زمان صدر اسلام به عنوان پایگاه و محور اصلی تمامی فعالیت‌های مسلمانان قرار گرفت، اظهار کرد: تجمع مردم، گرفتن تصمیم‌های مهم، آماده شدن برای جنگ، برگزاری مجالس شادی و ازدواج، حمایت از فقرا و بسیاری از دیگر امور در زمان نبی مکرم اسلام(ص) با محوریت مسجد انجام می شد.
دبیر گروه فلسفه هنر و ارتباطات مجمع عالی حکمت ادامه داد: این فرهنگ مسجدی در انقلاب ما نیز نقش جدی داشت چراکه مردم ایران مسلمان هستند و از دیرباز با نماز و عبادت آشنا بودند، اساسا پایه‌های انقلاب اسلامی از مسجد بنا شد و محوریت این حرکت عظیم را افراد مذهبی و به ویژه روحانیون بر عهده داشتند؛ روحانیون در مساجد با مردم ملاقات می کردند و با سخنرانی‌ها و منبرها و جلسات قرآن و گعده‌های مذهبی مباحث اسلامی و پیام‌های انقلابی را منتقل می کردند.
دبیر ستاد بازی‌های رایانه‌ای حوزه با بیان مسجد مهمترین پایگاه انقلاب اسلامی بود و همچنان نیز از مهمترین پایگاه‌ها محسوب می‌شود، خاطرنشان کرد: شرایط در مورد مساله هنر تا قبل از انقلاب متفاوت بود، در واقع هنر عرصه ای مخصوص قشر خاصی بود که چندان نگاه مذهبی و دینی نداشتند، از سوی دیگر حتی هنرهای سنتی جایگاه چندانی در مسجد نداشتند هرچند که به صورت جسته و گریخته پایگاه‌هایی بودند که با نگاه نسبتا مذهبی کارهای هنری انجام می‌دادند اما قابل توجه نبود و حتی هنرهایی نظیر تعزیه خوانی که ریشه در فرهنگ ایرانی و شیعی دارند در مسجد جایگاهی نداشتند بلکه در حسینیه ها و تکایا اجرا می شدند.
این پژوهشگر عرصه هنر و رسانه افزود: اما با انقلاب اسلامی و تحول اجتماعی سیاسی که در جامعه اتفاق افتاد و در واقع مردم با یکدیگر همدل شدند مسجد تبدیل به یک پایگاه جدی برای تبادل و اعمال نظرات مختلف از جمله در عرصه هنر شد؛ کلاس های متعدد فوق برنامه در رشته های مختلف هنری در مساجد برگزار شد و این در حالی بود که تا قبل از انقلاب همه این دوره ها در آموزشگاه ها و در فضایی که قرابتی با اندیشه دینی نداشت برگزار می شدند.
اولین دیوارنگاره نقاشان انقلاب بر مساجد نقش بست
وی ادامه داد: از سوی دیگر آموزش های هنری توسط هنرمندانی که با وقوع انقلاب اسلامی دچار تحولات جدی شده بودند به مساجد منتقل می شود و اتفاقات مبارکی رخ می دهد؛ اولین دیوارنگاره های نقاشان انقلابی از درون مساجد و بر دیوار مساجد نقش بست و سپس به تدریج به فضاهای بیرون انتقال یافت.
حجت الاسلام میرمرشدی با بیان اینکه افراد با حضور در مساجد علاوه بر اینکه تکنیک های هنری را یاد می گرفتند، ناخودآگاه روح حاکم بر هنر انقلابی را نیز دریافت می‌کردند، افزود: اساسا فضای معنوی مسجد و کسانی که به این محیط مقدس رفت و آمد دارند چنین ویژگی هایی دارد، به بیان دیگر هنرجو در این فضا با چارچوب های خاص دیدگاه مذهبی به مسائل می نگرد.
تولیدکننده و پژوهشگر هنرهای دیجیتال و بازی های رایانه‌ای گفت: مساله دیگر آن است که از ابتدای انقلاب نگاه استاد به مقوله آموزش هرگز مادی نبود، در واقع هدف آموزش به علاقه مندان برای ادامه راه و مکتبی والا و ارزشمند، کسی که در مسجد می آموخت نگاه ویژه و الهی خود را داشت و دیدگاه مادی گرایانه نداشت، همین مساله و خلوص نیت در فعالیت ها منجر به تربیت نسل انقلابی شد.
دبیر ستاد بازی‌های رایانه‌ای حوزه افزود: البته با پیروزی انقلاب اسلامی هنرمندان چند دسته می شوند، یک سری که از ایران مهارجت می کنند چراکه نمی توانند با تفکر انقلابی کنار بیایند، عده ای گوشه خانه می نشینند و عده ای نیز با انقلاب اسلامی همسو می شوند و تلاش می کنند تا پیام انقلاب را منتقل کنند.
حجت الاسلام میرمرشدی در ادامه گفت: تا پیش از انقلاب اسلامی همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره کردم آموزش های هنری صرفا در آموزشگاه ها و با دریافت مبالغ مختلف و برای قشر خاصی ارائه می شد، اما بعد از انقلاب در واقع شرایط برای همه فراهم شد و مسجد یک نقش چندجانبه آموزشی را ایفا کرد که منجر به تربیت هنرمندان انقلابی در رشته های مختلف از جمله سرود شد که تاکنون نیز ادامه دارد.
کلاس های هنری را سرمایه مسجد ببینیم نه در حاشیه
این پژوهشگر با اشاره به اهمیت کار مردمی در مسجد و تاثیری که این رویکرد در عرصه های مختلف به ویژه هنر دارد، افزود: این نگاه منجر به استقبال هرچه بیشتر مردم به ویژه قشر جوان از برنامه های مسجد می شود که البته باید در راستای تقویت آن کوشید و به ویژه اکنون اگر قصد بر احیای فعالیت های هنری در مساجد را داریم باید بر اساس نیاز و با در نظر گرفتن فراغت نوجوانان و جوانان وارد این عرصه شد؛ باید به گونه ای عمل شود که کلاس های هنری برای مساجد به مثابه یک سرمایه عظیم باشد نَه رویکرد حاشیه ای در کنار سایر فعالیت ها، گسترش این کلاس ها در واقع انسانی معنوی، هنرمند و مسجدی را تربیت می‌کند.
وی ادامه داد: یک زمان هنرمندان برجسته صدا و سیما، موسیقیدانان و شعرای ما از دل مساجد تربیت شده بودند، مساجد تبدیل به پایگاه جدی هنر شده بودند و روی هر کس دست می‌گذاشتیم ربطی با پایگاه فرهنگی و دینی مسجد داشت؛ امروز اما چنین نیست و می توان گفت چنین هنرمندانی تقریبا کمیاب شدند.
این پژوهشگر خاطرنشان کرد: ما می توانیم دوباره از مسجد به عنوان بهترین پایگاه برای انتقال مفاهیم و مهارت های دینی از قاب فعالیت های هنری استفاده کنیم به شرطی که مسئولان به جای آنکه همه چیز را با ساماندهی جلو ببرند درک کنند که اقدامات مردمی و ورود مردم خود از بهترین ساماندهی هاست و اگر قرار است کاری انجام شود در جهت تقویت روحیه مردمی سازی باشد.
نظر شما