خبرگزاری شبستان-استان فارس؛ مهدی رحمانیان| از لحظه‌ای که به این دنیا می‌آییم، از آغاز تا پایان، مرگ یک قطعه از پازلی بزرگ است که همگی ما باید با آن روبرو شویم. یادآوری مرگ، به ما آموزه می‌دهد که هر لحظه‌ای از زندگی‌مان ارزشمند و بی‌قیاس است و باید آن را به بهترین شکل ممکن تجربه کنیم.
به دنبال مواجهه با حقیقت نه‌چندان دلپذیر مرگ، بسیاری از ما به طور طبیعی از واقعیت فرار می‌کنیم و از یادآوری مرگ غافل شده و به آن توجه نمی کنیم. اما باید به یاد داشت که این یادآوری ما از روال عادی زندگی به سمت یک زندگی با ارزش و معنادارتر هدایت کند.
یادآوری مرگ، فرصتی استوار به منظور ارزیابی ارزش‌ها، اهداف و اولویت‌هایمان است و به ما کمک کند تا جایگاه‌مان در این دنیا را بهبود ببخشیم.
در نهایت، مرگ با ما همراه است و به ما یادآوری می کند که زمان بی‌نهایت نیست و ارزش‌های واقعی زندگی در آن است که مردم از ما به خیر و نیکی یاد کنند.
یاد مرگ می‌تواند به ما انگیزه بخش و الهام‌بخش باشد تا زندگی خود را با ارزش و پرمعنا کنیم. این باور که زندگی مختصر است و پایانی دارد، باعث می‌شود تا زندگی خود را با نگاهی متفاوت تر ادامه دهیم. همچنین یادآوری مرگ کمک می کند تا انسان به بهترین وجه زندگی خود را پیش برد، احساس امید و شکرگذاری را افزایش داده تا شادی و صلح درونی خود را کشف کند. این یادآوری‌ها به ما کمک می‌کند تا به یک زندگی معنادارتر، با ارزش‌مندتر و خوشبخت‌تر هدایت شویم.
به خاطر داشته باشیم که مرگ بخشی از زندگی است و با آگاهی از این واقعیت، می‌توانیم زندگی فوق‌العاده‌ای را بسازیم.
یک استاد حوزه و دانشگاه می گوید: از توصیه‌های اخلاقی مورد تاکید رهبران دینی، مسئله یاد مرگ است. عاملی بسیار قوی، تربیت کننده و هشداردهنده و موعظه‌ای بی‌بدیل برای تربیت و عاقبت بخیری انسانها، حقیقتی که بعضی در روزگار ما از آن فرار کرده و سعی می‌کنند هرآنچه که آنها را به یاد مرگ می‌اندازد را از خود دور کنند.
از توصیه‌های اخلاقی مورد تاکید رهبران دینی، مسئله یاد مرگ است؛ عاملی بسیار قوی، تربیت کننده و هشداردهنده و موعظه‌ای بی‌بدیل برای تربیت و عاقبت بخیری انسانها.
راهی برای محشور شدن با شهدا
حجت الاسلام محمدحسین مدبر می افزاید: وجود شریف پیامبر اسلام (ص) فرمودند: برترین عبادت و برترین تفکر یاد مرگ است. از آن بزرگوار سوال کردند «أَیُّ اَلْمُؤْمِنِینَ أَکْیَسُ فَقَالَ أَکْثَرُهُمْ ذِکْراً لِلْمَوْتِ وَ أَشَدُّهُمْ لَهُ اِسْتِعْدَاداً» کدامیک از مومنین زیرک‌تر است؟ فرمود: مومنی که بیشتر یاد مرگ باشد و آمادگی بیشتری برای این تجربه داشته باشد. باز از آن حضرت سوال کردند ما که توفیق شهادت پیدا نکردیم، آیا امکان دارد روز قیامت با شهدا محشور شویم؟ فرمود: «نَعَم، مَن یَذکُرُ المَوتَ فی الیَومِ و اللّیلَةِ عِشرینَ مَرّةً » آری اگر در شبانه روز ۲۰ مرتبه مرگ را یاد کنید خداوند شما را با شهدا محشور می‌کند.
امام امیرالمومنین(ع) نیز خطاب به فرزندشان می‌فرماید: «یَا بُنَیَّ أَکْثِرْ مِنْ ذِکْرِ الْمَوْتِ - نامه ۳۱ نهج البلاغه » فرزند عزیزم در زندگی‌ات زیاد به یاد مرگ باش. و یا «وَ أُوصِیکُمْ بِذِکْرِ الْمَوْتِ - خطبه ۱۸۸» و یا «من اکثر من ذکر الموت نجی من خداع الدنیا» کسی که زیاد به یاد مرگ باشد از خدعه و نیرنگ و فریب دنیا در امان می‌ماند و زرق و برق‌های دنیا او را وسوسه نمی‌کند.
امام سجاد (ع) نیز در دعایشان فرمودند «وَ انْصِبِ الْمَوْتَ بَیْنَ أَیْدِینَا نَصْباً، وَ لَا تَجْعَلْ ذِکْرَنَا لَهُ غِبّاً» خدایا کاری کن که ما مرگ را جلوی چشم خود ببینیم و آن را احساس کنیم و آن گونه نباشد که هر از گاهی به یادش بیفتیم.
آماده باشیم
به گفته امام جمعه جهرم لازم است در طول عمر، چه در جوانی و چه در بزرگسالی خودمان را آماده کنیم. بسا جوانانی که در سوانح از بین رفته و می‌روند و بسا کسانی که با بیماری‌های عجیب و غریب جان خود را از دست می‌دهند، بنابراین هیچ کس تضمین نکرده که ما به پیری می‌رسیم وباید خود را آماده کنیم.
به اذعان وی، یاد مرگ فواید بسیار زیادی دارد چون جناب عزرائیل گاهی یکباره به سراغ انسان می‌آید و گاهی بدون توبه و انابه و حلالیت طلبی و بدون این‌که فکری برای حق‌الله و حق‌الناس کرده باشد به سوی دیار باقی می‌کشاند.
حجت الاسلام مدبر ادامه می دهد: در اعمال شب ۲۷ ماه مبارک رمضان آمده که امام سجاد (ع) از آغاز تا پایان شب دعا می‌کردند که: «اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی‌التَّجافِی عَنْ دارِ الْغُرُورِ، وَ الإِنابَةَ إِلی دارِ الْخُلُودِ، وَ الاسْتِعْدادَ لِلْمَوْتِ قَبْلَ حُلُولِ الْفَوْتِ» خدایا کاری کن که من از این دنیای فریبنده کنده شوم و توجه به سرای جاودانه و آخرت را روزیم کن تا دنیا مشغولم نکند و کاری کن قبل از این‌که مرگ یکباره به سراغم بیاید آماده باشم.
به اعتقاد وی، کسی که به یاد مرگ باشد بقیه این سفر را با یک رفیق طی می‌کند و وقتی مرگ می رسد با یک غریبه مواجه نمی‌شود بلکه با او آشناست چون عمری به یاد او بوده و با او زیسته است.
این استاد حوزه و دانشگاه اضافه می کند: یاد مرگ به ما کمک می‌کند که حقیقت او را بفهمیم و بدانیم که مرگ به خودی خود بد نیست و آن چیزی که مرگ را در چهره و نظر و فکر و ذهن ما بد می کند اعمال بد ماست وگرنه اگر مومن باشیم احساس می کنیم که در دنیا در زندان هستیم «الدنیا سِجنُ المؤمنِ » و مرگ بازشدن درِ زندان و لحظه رهایی و آزادی است.
کسی که عمری با مرگ مأنوس باشد دیگر از آن وحشت ندارد. و اما آن کسانی که از آن فرار می کنند سالهای آخر عمرشان پر از دلهره است.
یک تصور غلط
به عقیده مدبر کسی که عمری با مرگ مأنوس باشد دیگر از آن وحشت ندارد. و اما آن کسانی که از آن فرار می کنند سالهای آخر عمرشان پر از دلهره است. بعضی بازماندگان می‌گویند پدر یا مادر ما از ترس مرگ مُرد! این همان تصور غلط از مرگ است.
مانند این که پدر و مادری فرزندان خردسال خود را از سرداب می‌ترسانند که در آن جا غول یا جن وجود دارد به آن نزدیک نشوید و این طبیعی است که آنها تا پایان عمر از آنجا بترسند و شاید شب‌ها آرام و قرار هم از آنها گرفته شود و دچار توهمات عجیب و غریب شوند و این حکایت کسانی است که حقیقت مرگ را نمی‌شناسند و از یاد آن فرار می‌کنند.
امام جمعه جهرم می گوید: در حالی که یاد مرگ آرامش بخش است و زندگی را هدفمند می‌کند و باعث می‌شود که ما آماده شویم و از لحظه لحظه عمرمان استفاده کنیم. ترس باید از چگونگی اعمال باشد که اگر خوب باشد مرگ بسیار شیرین می‌شود «فَرَوْحٌ وَرَیْحَانٌ وَجَنَّتُ نَعِیمٍ- واقعه۸۹»
یاد مرگ
اما یاد مرگ چیست و چه چیزهایی می‌تواند ما را به یادآن بیندازد؟ فرموده‌اند بهار می‌تواند شما را به یاد مرگ و زنده شدن دوباره بیندازد. «اِذا راَیتُمُ الرَّبیع فَاَکثِروا ذِکرَ النُّشور» تجربه خواب، یاد آور و یک مرحله ضعیف از مرگ است، همان که می‌گوییم خواب، برادر مرگ است «اللَّهُ یَتَوَفَّی الْأَنفُسَ حِینَ مَوْتِهَا وَالَّتِی لَمْ تَمُتْ فِی مَنَامِهَا.... – زمر۴۲» فرموده‌اند وقتی از خواب برمی‌خیزید بگویید «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَحْیَانَا بَعْدَ مَا أَمَاتَنَا وَإِلَیْهِ النُّشُورُ» زیارت اهل قبور و تشییع جنازه و یا این که بنده خدایی را غسل دهیم و کفن کنیم و تلقین نماییم از مواردی است که انسان را به یاد مرگ می‌اندازد البته به این شرط که این چیزها عادت نشود.
حضرت رسول (ص) به جناب ابوذر فرمود: وقتی تشییع جنازه می‌روی مرتب به خودت بگو که فلانی این بنده خدا می‌رود و روزی هم نوبت تو می‌شود آیا آماده هستی؟ بعد هم فرمود: «اِعلَمْ أنَّ کُلَّ شَیءٍ إذا فَسَدَ فَالمِلحُ دَواؤهُ ، فإذا فَسَدَ المِلحُ فلَیسَ لَهُ دَواءٌ » با نمک خوراکی‌ها را گندزدایی می‌کنند اما وای به روزی که نمک هم فاسد شده باشد. یعنی این‌که هر انسان خواب و مست و غافلی با قبر و قبرستان و یاد مرگ بیدار می‌شود اما وای به‌حال شخصی که این چیزها هم بیدارش نکند.
به گفته امام جمعه جهرم، تهیه کفن که توصیه بزرگان دین است این ظرفیت را دارد که ما را به یاد مرگ بیندازد و ذکر موت را در دل و ذهن ما زنده نگه دارد. امام صادق (ع) می‌فرماید: « مَنْ کَانَ مَعَهُ کَفَنُهُ فِی بَیْتِهِ لَمْ یُکْتَبْ مِنَ الْغَافِلِینَ » کسی که کفن خود را تهیه و در خانه هر از گاهی نگاهی به آن بیندازد خداوند او را در زمره غافلین قرار نمی‌دهد.
وی ادامه می دهد: از یکی از مومنین که قریب ۱۰۰ سال عمر کرد نقل شده که در ۱۶ سالگی برای خودم کفن تهیه کردم اما همراه باوسایلی به دزدی رفت و دوباره در ۱۸ سالگی آن را تهیه کردم و بعد از ۸۲ سال با همان کفن از دنیا رفت و آمده که ایشان گاهی در مسافرت هم آن کفن را با خود می‌برد!
این کارشناس حوزه دین می گوید: نوشتن وصیت نامه، مطالعه کتابهایی که انسان را مقداری بیدار می‌کند و به یاد سفر ابدی و جاودانه می‌اندازد بسیار مفید است مانند کتاب هایی همچون «معاد» مرحوم شهید آیت‌الله دستغیب، «منازل الاخره» مرحوم شیخ عباس قمی ویا «سیاحت غرب» مرحوم آیت‌الله قوچانی که ایشان فرموده‌اند مطالب را از روایات و منابع دینی گرفتم و بعضی هم مکاشفه خودم می‌باشد.
تدبر در آیات الهی
تدبر در آیاتی که مربوط به مرگ و معاد و جهان آخرت است و حدود یک پنجم قرآن کریم یعنی ۱۲۰۰ آیه مربوط به این موارد است بسیار مفید است.
به گفته مدبر حوادث روزگار هم این ظرفیت را دارد که ما را به یاد فرجام این زندگی دنیایی یعنی مرگ بیندازد.
جلسات تودیع و معارفه نیز می‌تواند ما را به یاد مرگ بیندازد که چگونه ایام مسئولیت تمام شد پس ایام عمر هم تمام می شود.
نظر شما