حجت الاسلام دکتر «محمدسعید نجاتی» در گفتگو با خبرنگار دین و اندیشه خبرگزاری شبستان اظهار کرد:حرم بقیع برای همه مذاهب اسلامی مقدس است؛ زیرا این مکان مقدس دارای ویژگی‌های مهم بوده از جمله جایی است که مساجد متعددی در این حرم وجود داشته و بنابر گزارش ها ۷ مسجد در این حرم بنا شده و جای مناجات و راز و نیاز پیامبر(ص) در این حرم در نیمه شبها بوده است.
این دکترای تاریخ اسلام افزود: غیر از این به مرور خانه‌های مسکونی که در بقیع بوده به مدفن خانوادگی تبدیل شده و یکی از مهم‌ترین آن مدفن ائمه بقیع است که در خانه عقیل برادر امیرالمومنین مدفون شده و حرم ائمه چینی هاشم در این جا قرار داشته است.
وی در خصوص ویژگی‌های بقیع بیان کرد: همچنین بسیاری از نورچشمی‌های پیامبر(ص)در بقیع دفن هستند و به غیر از اینکه پیامبر(ص) در آن جا راز و نیاز می‌کردند حوادث مختلفی نیز اتفاق افتاده و از باغی که در آن قبر و خانه بوده تبدیل به قبرستان بزرگ شده است.
حجت‌الاسلام نجاتی عنوان کرد: برای هر یک از این شخصیت‌های مدفون نیز حوادث بزرگی نقل شده و در مجموع عزیزان زیادی در بقیع دفن هستند؛ از جمله مانند عثمان بن مظعون که از صحابه پیامبر(ص) که آن حضرت در دفنش مشارکت است.
وی تصریح کرد:در بقیع شخصیت‌هایی چون ابراهیم دردانه شش ماهه رسول خدا(ص) به دست ایشان دفن شده‌اند و فاطمه بنت اسد مادر امیرالمومنین مدفون است شخصیتی که وقتی از دنیا رفت پیامبر(ص) فرمود گویا مادر من از دنیا رفته وسپس در تشییع جنازه‌اش حاضر بود.
مدیر گروه واحد بقیع پژوهی پژوهشکده حج و زیارت خاطرنشان کرد: از طرفی دختران پیامبر(ص) وحضرت زینب(س) و ام الکلثوم و همسران پیامبر(ص) و امام حسن مجتبی(ع) و امام سجاد(ع) و امام باقر(ع) و امام صادق(ع) و بسیاری چون مالک ابن انس و عبدالله بن جعفر و صدها نفر از شخصیت‌های بزرگ اسلامی در بقیع مدفون هستند.
وی گفت:این جایگاه را وقتی پیامبر(ص) می‌فرماید کسانی که در بقیع دفن می‌شوند خداوند ایشان را می‌آمرزد خیلی محبوب‌تر شد و در طول سال از دور و نزدیک جنازه‌ها را برای دفن شدن به این جا انتقال می‌دادند.
حجت‌الاسلام نجاتی افزود:بقیع در زمان امام رضا(ع)، مقبره اهل مدینه و خاندان‌های بزرگ بوده به طوری که امام رضا(ع) یکی از شاگردانش که در مدینه درمی‌گذرد را توصیه می‌کنند در بقیع دفن شود تا بگویند این شاگردان ملحق به ماست و از سهمیه بنی هاشم است که دفن می‌شود.
وی بیان کرد: به مرور زمان این مقبره‌ها در بقیع توسعه یافت و پیامبر(ص) وقتی قبر عثمان ابن مظعون را می‌ساختند سنگ بزرگی روی قبر گذاشتند و وقتی صحابه پرسیدند چرا گفت چون نشانه باشد و همه بدانند قبر عثمان ابن مظعون در کجاست که بعدها در دوره بنی امیه این سنگ را برداشتند و جای دیگری قرار دادند.
این دکترای تاریخ اسلام عنوان کرد:یکی از ویژگی‌ها این است که در دوره عباسی گنبد و بارگاه بزرگی را عباسیان ساختند که یکی از آن روی قبر جدشان عباس عموی پیامبر(ص) بود که کنار ائمه اطهار مدفون است و در کنارش بارگاه دختران و همسران پیامبر(ص) و عقیل نیز گنبدهای متعددی بود که در دوران مختلف حفظ شد و مسلمانان به زیارت می رفتند و یک فصل زیارتی خاصی داشتند و به غیر حتی در همه ایام حج نیز زائران علاقه فراوانی به زیارت قبور داشتند.
وی تصریح کرد: از اهل سنت و شیعه زیارت نامه‌هایی پیرامون بقیع نقل شده است و یکی از بزرگان اهل سنت ابن‌فرحون مالکی زیارت مفصلی برای همه قبه‌ها نقل کرده و در کتابش موجود است و شیعیان در کتابهایشان زیارت‌نامه هایی از ائمه را دارند و این حرم در طول تاریخ بسیار پربرکت و پراحترام بوده است.
حجت‌الاسلام نجاتی خاطرنشان کرد:آخرین ساختمانی که از آن در بقیع عکس موجود است متعلق به یک ساختمان ۱۲ متری سفید رنگ ساخته شده بر قبه ائمه اهل بیت(ع) و عموی پیامبر بوده که ریشه‌ها و اصلش به دوران سلجوقی برمی‌گشت و در دوران عثمانی بازسازی شده بود.
وی گفت: این ساختمان دو بار تخریب شد یک بار در سال ۱۲۲۱ اولین بار که وهابیون در مدینه مسلط شدند و یک بار در سال ۱۳۴۴ قمری بود که صد سال از آن واقعه تخریب شدن گنبدهایی که برای این مسلمانان محترم بود گذشته است.
مدیر گروه واحد بقیع پژوهی پژوهشکده حج و زیارت افزود: این تخریب موجی از بین رفتن آثار و نشانه‌های عینی تاریخ تمدن اسلامی را در سرزمین وحی به وجود آورد که تا امروز ادامه دارد.
وی بیان کرد: ما در بقیع پژوهی به بهانه این صدمین سال و یادبود این فاجعه‌ای که پیش آمده و اهانتی که شده و زخمی که به تمدن اسلامی وارد شده هر سال همایشی برگزار می کنیم که زیر بنای علمی کار فرهنگی را برای اگاه کردن جامعه به وجود بیاوریم.
حجت‌الاسلام نجاتی عنوان کرد:باید دنبال این باشیم که حق زیارت بقیع به عنوان حق شهروندی و حق گردشگری که به صورت بین المللی پذیرفته است را احیا کنیم، در این باره حق زیارت آزادانه بقیع و اعاده ساختمان‌هایی که آثار و پایه هایش وجود دارد در بقیع به عنوان آثار باستانی که مورد احترام و نشانه تمدنی مسلمانان بوده را باید مطالبه کنیم و به دنبال احیای آن باشیم.
وی تصریح کرد: باید یک جبهه متحدی از مذاهب اسلامی را در برابر تندروی و افراط گرایی‌ها ایجاد کنیم؛ افراط گرایی‌هایی که باعث شده عده‌ای، خون و مال و مکان مورد احترام مسلمانان را حرام بدانند و تصرف کنند و دست به جنایت بزنند.
مدیر گروه واحد بقیع پژوهی پژوهشکده حج و زیارت خاطرنشان کرد:آن کسی که در خط میانه و تراز اهل بیت(ع) است به مقصود که اسلام تراز و بندگی خدای متعال و یک مسلمان و بنده ایده ال شدن است می رسد و آن که افراط کند و براهل بیت(ع) پیشی گیرد به گمراهی رود.
وی اظهار داشت: اعتقاد ما این است وقتی در ادبیات قرآنی می گوید صفا و مروه را بپیمایید برای اینکه نشان‌ها و نمادهای پرستش خدای متعال و محترم و منتسب به معبود است و بندگان صالح خدا، کسانی که نمادهای تمدنی سترگ هستند و مسلمانان ۱۴۰۰ سال با زیارت آنها الگوی زندگی و الگوی بندگی را با آنها آموختند بیش از کوه و در و دیوار و شتر قربانی شعائر الهی هستند و بزرگداشت آنها جز وظایفی است که در قرآن به آن تاکید شده است.
حجت‌الاسلام نجاتی گفت: بسیاری از کسانی که در این قبرستان مدفون هستند عزیزان پیامبرند،کسانی که پیامبر(ص) بر آن ها حرمت قائل بود و گریه بر آنها را گریه بر خود می دانست و ناراحتی آنها را بر نمی‌تابید و قرآن کریم از ما خواسته اجر رسالت را مودت این بزرگان بدانیم و این مودت را اگر بخواهیم در ساحت عرفی خودمان تفسیر کنیم همان طور که به قبر و عزیزان احترام می گذاریم وظیفه می دانیم به قبر و یادبود عزیزان پیامبر(ص) که وظیفه مودت شان در قرآن تصریح شده احترام بگذاریم.
وی افزود: وقتی مقبره ای ساخته شده و حرم برافراشته ای بود و هزار سال حرم زیارت می شد عده ای آن را تخریب کردند و حالا مسلمانان بر خرابه ها می نشینند و می گویند نمی دانیم این قبر چه کسی است و این غمبار است و چنین تخریبی اهانت به قبر و اهانت به صاحب قبر و به کسی است که صاحب قبر به آن منسوب است.
مدیر گروه واحد بقیع پژوهی پژوهشکده حج و زیارت بیان کرد: همان طور که در مورد حرم امام حسن عسگری(ع) و امام هادی(ع)که در عراق تخریب شد ساکت ننشستیم نباید در برابر تخریب بقیع هم سکوت کنیم.
وی عنوان کرد: از طرفی این ها، نمادهای فرهنگی و تمدنی ما هستند یعنی اگر بخواهیم ریشه‌های مادی اسلام و نشانه های حقانیت و واقعی بودن اسلام را در کره زمین بیابیم این نشانه های تاریخی را باید در حرمین شریفین و در بقیع و حرم هایی که هزار سال مردم مسلمان به آنها احترام کردند و به زیارتشان رفتند و داستان ها و حوادث که در قبرستان اتفاق افتاده را رویات کردند پیدا کنیم.
حجت‌الاسلام نجاتی تصریح کرد:این ها مهم و تائید کننده کتاب هایی است که براساس آن نوشته شده؛ وقتی در بقیع قدم بزنیم و وقتی حوادث و شخصیت‌های مدفون را یادآور شویم و با یاداوری هر شخصیت، حادثه ای که همراه او بوده و سرنوشت او هم زنده می‌شود این ها همه قابل تکریم است.
وی اظهار داشت:مثلا در بقیع قسمتی در مورد شهدای احد و یادآور شهدای احد است و اینها نماد واقعی به شمار می روند؛ یا هر یک از این شخصیت‌ها که کنار عموی رسول خدا(ص) مدفون هستند، حادثه‌ای بزرگ در تاریخ اسلام رقم زده‌اند و وقتی کنار قبر ام‌البنین می رویم از تلاش‌های ایشان و از مرثیه سرایی حضرت برای فرزندانشان یاد می‌کنیم و واقعه کربلا احیا می شود و یا حوادثی که در بقیع اتفاق افتاده و یا مرتبط است با مدفونان است.
مدیر گروه واحد بقیع پژوهی پژوهشکده حج و زیارت گفت: این ها وقتی استمرار پیدا می کنند، مزار شخصیت ها برای مردم شناخته می شوند نه اینکه بسیاری از این عزیزان قبورشان در غربت، ناشناخته باشد، ما برای حفظ اسلام و صیانت از آثار اسلامی و این مقام و جایگاهها دارای وظایف مهمی هستیم.
وی در مورد رسالت ما در قبال افراط گرایی افزود:قرآن کریم تاکید دارد لا تقدموا بین یدی الله و رسوله، یعنی تند روی نکنیم و جلوتر از خدا و رسول اقدام نکنیم، هر کس از خدا و رسول پیشی بگیرد مارق است و از چارچوب دین خارج شده همان طور که کسیکه عقب بماند کارش ناقص است و به نتیجه مطلوب نمی رسد.
حجت‌الاسلام نجاتی بیان کرد: رسالت مسلمانان این است که این خطر تندروی و افراط که از قرن اول جامعه اسلامی را تهدید می کند را بشناسند، همان خطر اولیه را که در خوارج می بینیم و گروهی که اولین شمشیرها را در برابر امیرالمومنین کشیدند و فرق ایشان را شکافتند و به تعبیر امام علی(ع) این ها حق را خواستند ولی راه را به خطا رفتند.
وی عنوان کرد: این ها از قرن نخست بودند و تا امروز هم ادامه دارند و واقعیت این است که اگر هر مسلمانی خودش را بر میزان قرآن و اهل بیت(ع) که دو یادگار پیامبر(ص) هستند عرضه کند که از وظایفش کوتاه نیاید و عقب نماند و هم نسبت به آن ها تندوری و افراط نکند و پیشی نگیرد، رستگار است چرا که هر دو این وادی، تندروی و کندروی گمراهی است.
مدیر گروه واحد بقیع پژوهی پژوهشکده حج و زیارت تصریح کرد:ما می بینیم جامعه اسلامی که در گذشته به دلیل جنایت افراط گرایان غرق خون بوده و به نام اسلام و نام مقدس خداوند که در قرآن همیشه در کنار اسم رحمانیت و رحیمیت آورده شده این افراط گرایان با چنین نامی دست به جنایت و ذبح انسانها می زنند.
وی خاطرنشان کرد:در سالهای اخیر حاکمان فعلی کشور عربستان به این نتیجه رسیده‌اند که این افراط گرایی‌ها نتیجه ای ندارد و به صورت عملی و گفتار دارند از این افراط فاصله می گیرند اما هنوز این نگاه افراط گرایانه وجود دارد و اگر در کنار مبارزه نظری بعد عاطفی مبارزه با افراط تقویت نشود این افراط گرایی افزایش می یابد، چنان چه که در منطقه روسیه و کشورهای تازه استقلال یافته رد پای تندروی و وهایبیت را می بینیم.
حجت‌الاسلام نجاتی گفت: در غرب چین نیز کمابیش افراط گری وجود دارد و فعالیت داعش را به طور پراکنده در منطقه داریم و حتی در کشور دیدیم در سالروز شهادت شهید سلیمانی چگونه دست به جنایت زدند و حتی خون بچه خردسال را مباح می دانند و این خون ریزی را مایه تقرب به خدا می بیند.
وی بیان کرد: این تفکر افراط گرایی هنوز زنده است و اگر مبارزه استمرار پیدا نکند و دل خودمان و فرزندانمان را واکسینه نکنیم، ممکن است گرفتار افراط گرایی شویم و زنده نگاه داشتن یاد بقیع فرصت خوبی است که این نگاه نظری و عاطفی علیه افراط گرایی تقویت شود و یک خط راسخی در برابر افراط گرایی ایجاد کنیم.
وی در پایان یادآور شد: به مناسبت هشتم شوال و سالروز تخریب بقیع، همایش جهانی «بقیع؛ مدفن امامان و اصحاب» در روز ۵ شنبه ۳۰ فروردین ماه از ۸ تا ۱۱ و ۳۰ دقیقه در ساختمان پژوهشکده حج و زیارت در قم برگزار خواهد شد که با نگاهی علمی این موضوع بررسی خواهد شد.
نظر شما