خبرگزاری شبستان: نماز اساسی ترین رشته الفت و عالی ترین عامل محبّت میان بندگان و حضرت حق است. نماز نوردل، صفای قلب و روح و جان، سلامت روان و فروغ ذات بندگان صالح خداست.و واسطه محکمی است که تمام هستی انسان را به ملکوت هستی پیوند می دهد و به مانند آن برنامه ای را برای ربط دادن آدمی به حقّ و حقیقت نمی توان یافت.
همچنین نماز ستون دین و دین ستون فرهنگ و فرهنگ ستون جامعه است و جامعه دینی نمی تواند از نماز و یاد خدا غافل باشد. از آنجا که هیچ آموزش و تربیتی بدون زمینه سازی موفّق نیست و تربیت و آموزش نیز تنها انتقال اطّلاعات نیست.
ارائه راهکارهای مناسب برای آموزش و پرورش درست واصولی در جامعه دینی ضروری به نظر می رسد.در این مقاله سعی شده روش های تأثیرگذار برای جذب دانش آموزان به نماز و القای ارزش معنوی آن درسه مقطع «دبستان ، راهنمایی و دبیرستان» مورد بررسی قرار گیرد و عوامل ایجاد انگیزه برای استقبال از خواندن نماز در نمازخانه مدرسه و شوق رفتن به مسجد در دانش آموزان بیان شود.
فلسفه آفرینش انسان، بندگی، عبادت و عبودیّت است. این سخن، نصّ صریح کلام الهی در قرآن کریم است که می فرماید: « وَ ما خَلَقتُ الجِنَّ والاِنسَ اِلاّ لِیَعبُدوُنِ » (جن و انس را ، جز برای پرستش و بندگی خود ، نیافریدم) (ذاریات ، آیه 56)
بدون تردید همه انسان ها به طور فطری استعداد و گرایش به نیایش دارند، اگر به معبود حقیقی دست یافتند که کمال مطلوب همین است و اگر به انحراف و بیراهه دچار شدند ، به پرستش معبودهای بدلی و باطل می پردازند. بت پرستی، ماه و خورشید پرستی، گوساله و گاوپرستی، نمونه های انحرافی است که وجود دارد. انبیا آمده اند تا فطرت را در مسیر حق، هدایت کنند و انسان را از عبادت های باطل نجات بخشند.
روح عبادت در فطرت انسان نهفته است و اگر خوب رهبری نشود به عبادت بت و طاغوت می گراید. بدون هدایت صحیح این گرایش فطری، انسان به عشق های زودگذر یا پرستش های بی محتوای انحرافی دچار می شود.
عبادت، حضور در برابر خدایی است که صاحب جهان است و آنچه موجب نشاط روح در عبادت می شود و عابد از پرستش خود لذّت می برد، عشق به الله و شوق به گفتگوی با اوست. لذا نماز باید اصلی ترین جایگاه را در زندگی مردم داشته باشد؛ نمازی که مورد اهتمام همه انبیاء و اولیاء الهی بوده و بارها و بارها برآن تأکید و سفارش شده است. زیرا هیچ وسیله ای مستحکم تر از نماز برای ارتباط میان انسان با خدا و مبارزه با شیطان درون و برون نیست.
در این میان آموزش نماز به مردم و شناسایی عوامل تأثیر گذار آن خصوصاً برجوانان بسیار مهمی است. زیرا آنها به عنوان آینده سازان جامعه اسلامی از بزرگترین سرمایه های این کشور به شمارمی روند و تلاش در جهت توسعه آگاهی های دینی آنان از اهمیّت به سزایی برخوردار است.
یکی از مکان هایی که می تواند شخصیّت جوان را مطابق آموزه های دینی بارور سازد و روح خداجویی و عدالت خواهی را در اعماق وجود او ریشه دار سازد مسجد است که کانون انسان سازی به شمار می آید. پس لازم است راهکارهای جذب جوانان و هدایت آنان به مساجد شناسایی شود.
در این مقاله ابتدا سعی شده، تا با شناخت روحیّات جوانان، آنچه در مسیر جذب آنها به مساجد بیش ازهر چیز دیگر حائز اهمیّت است، مورد شناسایی قرار گیرد و آنگاه با سنجش نیازهای آنان در خانه دوّمشان «مدرسه» راهکارهای کاربردی برای هدایت و تربیت آنها در سه مقطع مختلف پیشنهاد گردد.
جوان و هویّت دینی
افراد شخصیّت های گوناگونی دارند که هوّیت دینی یکی از آنهاست. هر انسانی به هوّیت دینی نیاز دارد زیرا گرایش به پرستش از نیازهای فطری اوست. به این معنا که فرد مستقل از هر گونه یادگیری، در درونش تمایل به عبادت و بندگی خدا را احساس می کند. تجلّی چنین احساس و تمایلی در رفتار دینی آشکار می شود و هویّت دینی رابطه میان آدمی و دین را تبیین می کند که پیامد تدوین آن احساس تعهّد در قبال ارزش ها و باورهای آن مکتب است.
از طرف دیگر جوانان به عنوان آینده سازان جامعه اسلامی از بزرگ ترین سرمایه های این کشور به شمار می روند و تلاش در جهت توسعه آگاهی های دینی آنان از اهمیّت به سزایی برخوردار است. زیرا آنها کانون شور و هیجان هستند که در برنامه ریزی ها و سیاست های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به توجه ویژه ای نیاز دارند. نیم نگاهی به شرایط زیستی ـ غریزی ، ذهنی ـ روانی، عاطفی ـ اخلاقی و دگرگونی های دوران نوجوانی وجوانی، ضرورت در پیش گرفتن شیوه صحیح برخورد با آنها را یادآور می شود. هدایت و تربیت صحیح جوانان و به کارگیری نیروها و استعدادهای آنان در پیشرفت آینده کشور بسیار مؤثر است. در صورتی که موقعیّت سنّی جوانان و نیازها و روحیّات آنان نیز در این سنین مورد توجّه قرار گیرد.
جوان و آموزش نماز
همان گونه که گفته شد همه انسان ها به طور فطری استعداد و گرایش به نیایش دارند؛ امّا آنچه درباره کودکان و نوجوانان مهمّ است چگونگی روش های آموزش و نحوه ی ارائه و انتقال این ارزش هاست. زیرا هیچ تربیت و آموزشی بدون زمینه سازی موفق نیست. اگر مجموعه عناصر و عوامل تأثیر گذار در ارسال یک پیام ارزشی از وحدت و هماهنگی لازم در عمل برخوردار نباشند نمی توانند مؤثر واقع شوند و چه بسا آثار یکدیگر را خنثی کنند. آنچه در تربیّت و آموزش نماز اهمیّت دارد، رسوخ روح معنوی نماز به اعماق دل اوست نه تحمیل فرم و قالب به او. زمانی آموزش نمازبه توفیق می انجامد و قرین موفّّّّقیّت می گردد که با احساس خوشایندی همراه باشد.
زیرا نماز عامل عروج و تکامل روحی و روانی است که موجب کمالات معنوی در باور انسان می شود و خودساختگی و پیرایش از پلیدی ها و آلودگی ها را فراهم می سازد و او را برای ورود به زندگی اجتماعی و شیوه درست آن آماده می سازد. بنابراین آموزش درست نماز و القای ارزش معنوی آن منجر به ایجاد انگیزه ، شوق ، اراده و عمل در او خواهد شد. در غیر این صورت نتیجه برعکس می شود.
جوان و تهاجم فرهنگی
فرهنگ ملّی ایران با ارزش های مذهبی گره خورده است. به گونه ای که مذهب جزو جدایی ناپذیر هویّت مردم ایران شده است. دشمنان انقلاب و اسلام برای دست یابی به اهداف خود، تهاجمی گسترده را به فرهنگ و هویّت ما برنامه ریزی و پشتیبانی می کنند.از آن جا که جوانان مهم ترین قشر اثرگذار در شکوفایی آینده نظام هستند، در تهاجم فرهنگی بیشتر از دیگر گروه ها مورد آسیب قرار می گیرند. با توجه به تلاش های دشمن برای فاصله گرفتن جوانان از هویّت فرهنگی و مذهبی، بررسی راه های گسترش و موانع دین داری در بین آنها اهمیّت ویژه ای دارد.
مسجد پایگاهی مذهبی و معنوی است که حضور جوانان در آن بنیاد دینی جامعه را تقویت می کند. و از طریق آن می توان توطئه ی دشمنان اسلام و انقلاب اسلامی را به منظور تهی کردن فکر و اندیشه جوانان و سلب غیرت دینی و اسلامی ازآنان را خنثی نمود.
فهرست منابع:
افروز، غلامعلی(1376) «مسجد،خانه،مدرسه،»نماز در سیمای خانواده،مجموعه مقالات،تهران:انجمن اولیاء و مربیان جمهوری اسلامی ایران.
جوادی آملی، عبدالله(1385) حکمت عبادات ، قم : مرکز نشر اسراء.
راشدی، حسن(1378) نماز شناسی ، تهران : ستاد اقامه نماز،ج2.
رحمانی، طاهره(1385) روش های صحیح ترویج فرهنگ نماز، تهران : گلهای بهشت.
سعدی، شیخ مصلح الدین(1378) گلستان ، به تصحیح محمدعلی فروغی ، تهران: ققنوس.
سیّد علوی، سیّد ابراهیم(1377) نماز در قرآن،تهران: مطهّر.
قائمی، علی(1373) «نماز در دوران کودکی» نمازبهشت خلوت انس ، دومین مقالات اجلاس نماز ، تهران : طرح اقامه نماز.
قرائتی، محسن(1369) راز نماز ، تهران : وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
کازرونی، محسن(1373) خلوتگه راز ، قم: انصاریان.
مطهری، مرتضی(1363) گفتارهای معنوی ، تهران : صدرا.
پایان پیام/
نظر شما