به گزارش خبرنگار گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان: آیین افتتاحیه دفتر انجمن علمی فلسفه اسلامی تهران، صبح امروز دوشنبه ۲۱ خرداد ماه در محل حوزه علمیه امام رضا(ع) برگزار شد.
آیت‌الله «حسن رمضانی» در این آیین طی سخنانی با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه فلسفه نَه تنها خوب بلکه لازم است، گفت: علوم به سه قسم معقول، منقول و مشهود تقسیم می‌شود اما علمی که هم ارزش نفسی و هم ارزش جمعی در مقام تعامل با دیگران را دارد و سر سبد همه علوم محسوب می‌شود علوم معقول است، منقول تا معقول نشود مقبول نمی‌شود و مشهود نیز تا بر پایه استدلال و عقل استوار نشود قابل پذیرش نیست، به عبارتی مشهود محکوم به منقول است، کسی که شهود کرده و به کشف و شهود راه یافته تجربه‌ای است که برای او شکل گرفته است و نمی‌شود چون او دیده و شهود یافته حجت باشد.
استاد سطح عالی حوزه علمیه قم ادامه داد: می‌توان اینگونه گفت تعبد تا جنبه تعقل پیدا نکند ارزش به حساب نمی‌آید، تعبدی که هیچ مبنایی نداشته باشد و نتوانیم از مبنای عقل و عقلانیت از آن دفاع کنیم در واقع تعبد کورکورانه است، کلیت تعبد تا از پایگاه عقل تایید نشود تقلیدی خالی از منطق و استدلال است لذا محور همه علوم را می‌توانیم فلسفه بدانیم چراکه فلسفه تنها علمی است که بر اساس تعقل پیش می‌رود و زیربنای آن عقل و استدلال است و ریاست علوم را باید به فلسفه بدهیم.
وی تصریح کرد: هرچند که علوم به سه قسم تقسیم می‌شوند اما گل سرسبد همه آنها به عنوان راهگشا و صاحب مبنا، همان فلسفه و علوم عقلی است و این امر در فضای فرد و جامعه صدق می‌کند؛ تقسیم حکمت به دو قسم نظری و عملی نیز به این علت است، حکمت عملی یعنی فهم بایدها و نبایدها و حکمت نظری یعنی بودها و نبودها فارغ از مسایل و مباحث دینی، در نتیجه فلسفه یک بحث آزاد بر محور عقلانیت و عقل بشری است، ضمن اینکه در نهایت عقلانیت و استقلال و استحکام شخصیت با فلسفه است.
در ادامه حجت الاسلام عسگری سلیمانی، با بیان اینکه اثبات وجود خدا، تنها با قرآن صدیقین است و بقیه ادله و شواهد برای وجود خدا به عنوان امر بدیهی هستند، افزود: صدیقین بودن قرآن، اثبات یک امر بدیهی می‌کند و نشان می‌دهد که امر بدیهی نیاز به اثبات ندارد.
استاد موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) ادامه داد: سنگین‌ترین شبهه در اینکه نمی‌توان خدا را اثبات کرد این است که شبهات مختلف اعم از منطقی و معرفت‌شناختی وجود دارد که عموما وارداتی هستند و در فلسفه دین بسیار مطرح می‌شود؛ البته در میان شبهات سنگین‌ترین شبهه را ملاصدرا بیان می‌کند و آن شبهه مبتنی بر این است که برهان یا لمّی است یا انّی؛ بنابراین از آنجایی که خدا علت ندارد برهان لمّی برای اثبات وجود او نداریم، برهان انّی نیز یقین‌آور نیست؛ جناب صدرا در پاسخ می گوید: خدا برهان لمّی بالذات ندارد اما لمّی بالعرض دارد چون گفته می‌شود عالم ممکن است و نیازمند به خدا است، در نتیجه این برهان بالعرض دارد وجود خدا را نتیجه می‌گیرد.
وی در پایان گفت: بهترین برهان صدیقین برای علامه طباطبایی است، همه براهینی که فیلسوفان می‌آورند به این شکل است که آنها این مساله را مطرح می کنند که این مقدمه اول و دوم را داریم پس خدا هست، اما علامه طباطبایی (ره) در این مورد فرمود: «اگر حقایق را قبول داری یا حتی اگر سوفسطایی هستی و واقعیت را منکر می‌شوی می‌توانی برهان مرا بپذیری چراکه اگر واقعیت را انکار کنی باید بگویی من واقعا واقعیت را منکرم که در این صورت واقعیت را پذیرفتی»؛ در نتیجه آنچه که می خواهم در این مجال مطرح کنم آن است که برهان صدیقین تنها استدلال برای اثبات وجود فی نفسه خدا است.
در ادامه حجت‌الاسلام «محمدجواد رودگر» با اشاره به اینکه تشکیل انجمن فلسفه تهران مجاهدتی در دل و بطن حوزه بود، اظهار کرد: این جهاد فیضی از سوی خدای سبحان بود که مشمول آیت الله رشاد شد که امیدواریم با توجهات اهل بیت(ع) همراه و این مسیر ادامه یابد.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: انجمن فلسفه اسلامی تهران از این جهت تشکیل شده که تفکر فلسفی در جامعه ساری و جاری شود، فلسفه را در حوزه قم و تهران ارائه می‌کنند و دروس فلسفی را با ساختار خودش ارائه می‌کنند، اما مهم این است که در انجمن فلسفی این فکر و اندیشه‌ورزی در جامعه شکل بگیرد و در واقع به تدریج چه آنهایی که اهل درس و بحث فلسفه هستند و چه کسانی که فلسفه نمی‌خوانند بتوانند با این مساله مواجه شوند.
حجت الاسلام رودگر گفت: مساله دیگری وجود دارد موضوع دفاع از فلسفه است چراکه فلسفه مخالفان سنتی و مخالفان معتصم دارد، مخالفان معتصم می گویند چه نیازی به فلسفه داریم، فلسفه دانش انتزاعی صرف است؛ آنها نسبت به کارکرد فلسفه نقد دارند، بنابراین در انجمن فلسفه قرار است که با تضارب آرا بسیاری از مباحث مطرح و بررسی شود و حتی در خصوص اینکه فلسفه برای چیست؟
وی افزود: به هر حال در جامعه مسائل مختلفی وجود دارد که می‌شود با اندیشه‌های فلسفی آنها را سر و سامان داد. مهم نوع نگاه و اندیشه و بینش فلسفی است؛ فلسفه می‌تواند در تمدن‌سازی بسیار موثر باشد، اگر فلسفه و تفکر فلسفی نباشد نمی توان مبانی فلسفه غرب را مورد نقادی قرار داد، فلسفه را می‌توان در انجمن های فلسفی به جامعه چشاند، فلسفه به معنای صرفِ استدلال محض نیست، بلکه فلسفه در مورد موضوعات مختلف و از جمله فلسفه و معنویت مطرح می شود که همه این موارد را در آثار ملاصدرا و دیگران شاهد بودیم.
نظر شما