خبرگزاری شبستان، گروه بین‌الملل: دکتر «نوذر شفیعی»، استاد دانشگاه و تحلیلگر روابط بین‌الملل در گفتگو با خبرگزاری شبستان درباره کشتار اخیر شیعیان در منطقه پاراچنار پاکستان، آن را یک تراژدی انسانی توصیف کرد که نه نهادهای بین‌المللی توجهی به آن دارند و نه کشورهای جهان موضعی در قبال آن می‌گیرند.
شفیعی به پیشینه تاریخی جهت‌گیری علیه شیعیان در پاکستان اشاره کرد و گفت: پاکستان یک کشور چند قومی و چندمذهبی است و همیشه از این شکاف‌های قومی و مذهبی رنج برده است.بلوچ‌ها، سندی‌ها، پنجابی‌ها و پشتون‌ها، گروه‌های قومی هستند که در پاکستان حضور دارند؛ همه این قومیت‌ها مخالف حکومت پنجابی‌ها هستند و دولت پاکستان را یک دولت پنجابی می‌دانند.بخشی هم شکاف مذهبی هست که عمدتا بین شیعه و سنی وجود دارد. شکاف‌های قومی بیشتر توسط بلوچ‌ها فعال است، اما شکاف‌های مذهبی بسیار فعال‌تر هستند.
وی افزود: ما شکاف‌ها را به لحاظ تئوریک یا شکاف‌های متقاطع و یا شکاف‌های متقاطع فعال می‌دانیم و اکنون در پاکستان شکاف‌ها در حوزه مذهب، متقاطع فعال شده است.
ما شکاف‌ها را به لحاظ تئوریک یا شکاف‌های متقاطع و یا شکاف‌های متقاطع فعال می‌دانیم و اکنون در پاکستان شکاف‌ها در حوزه مذهب، متقاطع فعال شده است
به گفته شفیعی، اگرچه شکاف در حوزه مذهب در پاکستان از گذشت‌های دور بوده ولی تقریبا از دهه ۱۹۸۰ این شکاف‌های مذهبی فعال شد که تا حدی متاثر از انقلاب اسلامی و تقویت شیعیان در جهان بود. این وضعیت موجب شد که ژنرال ضیاءالحق در پاکستان تصمیم بگیرد رادیکالیسم سنی را تحریک و تشویق کند. به عبارت دیگر پاکستان در دهه ۸۰ تحت حکومت ضیاءالحق اسلامیزه شد و بخشی از جهت‌گیری این اسلامیزه شدن علیه شیعیان بود. بنابراین از همان زمان بذر این تعارض کاشته شد و اگر الان شاهد آن هستیم که دولت پاکستان در قبال اقداماتی که در پاراچنار اتفاق می‌افتد، سکوت می‌کند یا بی‌تفاوت است ریشه در این نگرش تاریخی دارد.
این کارشناس روابط بین‌الملل گفت: پاکستان یک جامعه سنتی است و هرچقدر از مرکز یعنی اسلام‌آباد به حاشیه‌ها حرکت می‌کنیم بافت جامعه سنتی‌تر می‌شود. منطقه پاراچنار هم جایی در نزدیک افغانستان است و در آنجا یک منطقه توسعه نیافته داریم. در این مناطق زمین به عنوان وسیله‌ای برای امرارمعاش بسیار دارای اهمیت است. علاوه‌براین، به لحاظ فرهنگی زمین را نشانه اصالت تلقی می‌کنند و زمین بخشی از هویت آنها است. بنابراین وقتی اختلافی بر سر بخشی از زمین‌ها صورت می‌گیرد این‌طور نیست که تصور شود یک گروه فقط برای امرارمعاش بر یک زمین مسلط می‌شود، بلکه مسئله این است که گروهی که زمین را از دست می‌دهد، درواقع بخشی از سنت، هویت و اصالت خود را از دست می‌دهد، به همین دلیل، هم در پاکستان و هم در افغانستان مسئله زمین برای گروه‌های قبیله‌ای بسیار مهم است.
شفیعی تاکید کرد که شکاف‌های سنتی، اهمیت زمین و بی‌تفاوتی دولت سه عامل مهم است که موجب می‌شود این مشکلات برای شیعیان در مناطق شیعه‌نشین به وجود بیاید و بحث دیگر هم، تفکری است که در پاکستان درباره شیعیان وجود دارد که گفتیم ریشه آن در کجاست.
کارشناس روابط بین‌الملل درباره سپاه صحابه و ایدئولوژی آن، گفت: در پاکستان سپاه صحابه معطوف به مقابله با جریانات شیعی است. سپاه صحابه ارتباط تنگاتنگی با طالبان داشته و امروز هم ارتباط تنگاتنگی با داعش دارد و یک جریان اصلی ضدشیعی است که اقدام علیه شیعیان را رقم می‌زند.
شفیعی درباره سکوت خبری و انفعال بین‌المللی نسبت به آزار شیعیان گفت: متاسفانه آنقدر جهان غرق در بحران است که نهادهای بین‌المللی را از بحث مشکلاتی که برای شیعیان وجود دارد، غافل کرده است. شاید ما انتظار داشته باشیم که نهادهای بین‌المللی و جامعه اروپا درباره قتل و کشتار شیعیان موضع‌گیری داشته باشند، اما آنها جایی که منفعتی برای‌شان باشد، درباره این قتل و کشتارها و نقض حقوق بشر موضع می‌گیرند. متاسفانه برخی از کشورهای عربی که از جریان‌های تکفیری حمایت می‌کنند نیز بخشی از این مسئله هستند تا راه‌حل. بنابراین چه کسی می‌خواهد در این رابطه کاری انجام دهد.
شفیعی افزود: فقط کشور ایران است که می‌تواند در قالب روابط دوستانه با پاکستان تلاشی برای برطرف کردن چالش‌های شیعیان انجام دهد.
وی بار دیگر بر مسئله سکوت دولت پاکستان در قبال کشتار شیعیان این کشور تاکید کرد و گفت: وظیفه یک دولت این است که اقتدارش را به سراسر سرزمینش گسترش دهد و اگر دولتی نتواند این کار را انجام دهد یک دولت ورشکسته است. به نظر می‌آید که کنترل و نفوذ دولت پاکستان در مناطق قبیله‌ای ضعیف است و در ضمن از گذشته‌های دور هم بی‌میل نیست که قدرت اجتماعی، سیاسی و مذهبی تشیع محدود شود و به همین دلیل از کنار مسئله آزار و کشتار شیعیان به سادگی عبور می کند.
کارشناس روابط بین‌الملل در ادامه درباره هتک‌حرمت مساجد در شیعیان در مناطق شیعه‌نشین مانند پاراچنار پاکستان، گفت: یکی از اتفاقاتی که در تقابل با شیعیان پاکستان و سایر نقاط جهان اتفاق می‌افتد از بین بردن مراکز هویتی آنها مانند مساجد و مکان‌های عبادی است.
بهترین و مهم‌ترین کار این است خود شیعیان در مناطقی مانند پاراچنار، سازمان‌های غیردولتی یا مردم‌نهاد را تشکیل دهند تا به مراکز و نهادهای حقوق بشری مرتبط باشند و آنچه در این مناطق حاشیه‌ای می‌گذرد را به گوش جهان برسانند.
وی افزود: به همان شکل که نیروهای مخالف و تکفیری‌ها سعی می‌کنند از طریق تصرف زمین بخشی از هویت شیعیان را از بین ببرند، به همان میزان سعی می‌کنند با از بین بردن مساجد و ایجاد تهدید برای جلوگیری از برپایی مراسم شیعیان در قالب ایجاد، رعب و وحشت و بمب‌گذاری در بین جمعیت هویت شیعیان را از بین ببرند، بنابراین ما عملا با یک تراژدی انسانی در این مناطق مواجه هستیم که نه افکار عمومی و بین‌المللی نسبت به آن واکنشی نشان می‌دهند و نه کشورهای جهان در قبال آن موضع می‌گیرند.
شفیعی تصریح کرد که بهترین و مهم‌ترین کار این است خود شیعیان در مناطقی مانند پاراچنار، سازمان‌های غیردولتی یا مردم‌نهاد را تشکیل دهند تا به مراکز و نهادهای حقوق بشری مرتبط باشند و آنچه در این مناطق حاشیه‌ای می‌گذرد را به گوش جهان برسانند.
نظر شما