به گزارش خبرنگار گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان، نشست «عرفان‌های مدرن و آینده ایران» با محوریت بررسی کتاب «سایبان خودساخته عرفان مدرن» به عنوان نخستین نشست از سلسله نشست‌های «حکمرانی دینی» به همت خبرگزاری شبستان، صبح روز شنبه ۲۰ مرداد ماه در سالن جلسات ساختمان شهید سلیمانی ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور برگزار شد.
گزارش تصویری این نشست را اینجا ببینید.
در این نشست حجت‌الاسلام «محمداسماعیل عبداللهی»، نویسنده این کتاب؛ «ابوالفضل تاجیک» معاون دانشکده مطالعات اسلامی و مدیر گروه ادیان و عرفان دانشگاه بین‌المللی اهل‌بیت (ع)؛ «مهدی ملکی» متخصص و پژوهشگر روانشناختی؛ «اصغر کشوری» پژوهشگر علوم اجتماعی و مدیرعامل بنیاد حیات طیبه جهان اسلام؛ «زهرا ریاضی» معاون سلامت سازمان سلامت کوثر حضور داشته و به ارایه مباحث و نظرات خود پرداختند.
«ابوالفضل تاجیک» در این نشست طی سخنانی با اشاره به اینکه باید رابطه مسایل مربوط به حکمرانی را به طور کلی و مباحث مربوط به معنویت و عرفان‌های مدرن را به شکل خاص بررسی کنیم، افزود: این مولفه‌ها ابعاد مختلفی را دربر می‌گیرند و شاید بتوان گفت از مباحثی که در دستگاه حکمرانی کشور ما مغفول مانده، پرداختن به مسئله عرفان‌های مدرن است و اینکه بتوانیم میان مباحث معنوی و حکمرانی ارتباط برقرار کنیم.
معاون دانشکده مطالعات اسلامی و مدیر گروه ادیان و عرفان دانشگاه بین‌المللی اهل‌بیت (ع) با بیان اینکه بُعد اصلیِ وجودی هر انسان باطن و درون اوست، اظهار کرد: هرگونه که این باطن تغذیه شود، بروز و ظهور بیرونی خواهد داشت؛ این نوع از معنویت‌های نوظهور در سطح کلان به دنبال ایجاد یک سبک زندگی هستند که بروز و ظهور بیرونی‌اش به ابعاد حکمرانی ارتباط پیدا می‌کند و البته گاهی این سبک زندگی در نوع مصرف، نوع نگاه افراد به جامعه و حتی به افرادی که به آنان حکمرانی می‌کنند نیز تاثیرگذار است؛ بنابراین مسئله جای کار دارد.
تاجیک با اشاره به بخش‌هایی از سخنان حجت الاسلام عبداللهی مبنی بر اینکه معنویت‌های نوظهور بعضا از سوی افرادی که با مباحث دینی آشنایی دارند، مطرح می‌شود، افزود: مسئله میان حکمرانی و مباحث معنوی موضوعی است که باید به آن پرداخته شود؛ برای مثال در حکومت جمهوری اسلامی و مباحث امام راحل که پایه و اساس بسیاری از مباحث نظام بر اساس معنویتی است که در وجود امام راحل وجود داشت، تبلور عرفان امام خمینی (ره) در نوع حاکمیت و حکومتی بود که او به نام جمهوری اسلامی تاسیس کرد.
این پژوهشگر ادامه داد: مسئله دیگری که حجت الاسلام عبداللهی اشاره کرد و من نیز بر آن تاکید دارم، این است که معنویت‌های نوظهور به نحوی خود را ارایه می‌کنند که مخاطب تلقی کند با روی آوردن به این معنویت‌ها نیاز دیگری برای پرداختن به مباحث دینی با محور ادیان شریعت‌محور ندارد؛ برای مثال ممکن است کسی خود را مسلمان بداند اما با پرداختن به این معنویت‌ها به نوعی خود را بی‌نیاز از مسایل شرعی و دینی قلمداد کند که دلیل آن است که این معنویت‌ها با آسان‌سازی دستیابی فرد مخاطب به امور معنوی در پی آن هستند که رسیدن به امور معنوی برای افراد آسان شود و این تلقی ایجاد شود که آن سختی که در مسایل دینی بود، اینجا وجود ندارد؛ به بیان دیگر امور را آسان جلوه می‌دهند؛ بنابراین وظیفه ما اینی است که مساله را به شکل جدی آسیب‌شناسی کنیم.
معاون دانشکده مطالعات اسلامی و مدیر گروه ادیان و عرفان دانشگاه بین‌المللی اهل‌بیت (ع) با بیان اینکه معنویت‌های نوظهور رسیدن به مدارج عالی عرفان را به نوعی آسان‌سازی و ساده‌سازی کرده و به مخاطب ارایه می‌دهند، خاطرنشان کرد: آنها می‌گویند بدون سختی می‌توانید به این مراحل معنوی دست یابید در حالی که ما در عرفان اسلامی برای رسیدن به این جایگاه باید مراحلی را طی کنیم از جمله سیر و سلوک و تهذیب نفس، تقید به امور شرعی و بسیاری از مولفه‌های دیگر؛ بنابراین با کنار هم قرار دادن اهداف معنویت‌های نوظهور و آنچه که عرفان اسلامی برای سالک ترسیم می‌کند، می شود انحراف را در این عرفان‌های مدرن مشخص کرد.
تاجیک گفت: این جلسات می‌تواند راهکارهای مبرزی را با حضور اساتید و پژوهشگران ارایه کند تا ذیل آن نسل جوان بتوانند با مباحث ارتباط صحیح پیدا کنند؛ شبیه آنچه برای مثال شیخ اشراق ۸۰۰ سال قبل آمد و به زبان ساده مسایل را مطرح کرد، برای مثال او آثاری نظیر «آواز پر جبرئیل» و «لغت موران» را نوشت که اگرچه نوشتاری رمزگونه است اما امروز ما می توانیم از او الگوبرداری کنیم و از ظرفیت بیش از هزار و اندی سال که در اسلام و در حوزه عرفان داریم بهره‌برداری و الگوبرداری کنیم و در نهایت دست به نوآوری بزنیم و این مباحث را به نسل جوان ارایه کنیم.
وی در ادامه افزود: از آنجا که کتاب «سایبان خودساخته عرفان مدرن» به درستی به مسایل محوری اشاره کرده می‌خواهم بگویم که اتفاقا نقطه آغاز مباحث معنویت‌های نوظهور انسان است؛ انسان به عنوان موجودی که فطرتی کمال‌طلب و کمال خواه دارد؛ انسان از جایی آمده که در وصف‌اش گفته اند: «ما ز بالاییم و بالا می رویم»؛ البته از این جاگیاه و نکته بسیاری از معنویت‌های نوظهور استفاده کردند.
تاجیک در پایان خاطرنشان کرد: حجت الاسلام عبداللهی بسیاری از این مباحث را در دو جریان اشو و پائولو کوئیلو بررسی کرده و ناسازگاری‌های این دو جریان را برای مخاطب بیان کرده است؛ به عنوان نمونه هر دو این جریان‌ها، کمال‌طلبی و دستیابی به خوشبختی به عنوان ویترین خوبی به مخاطب مطرح و به جامعه هدف ارایه شود؛ حال این کتاب به درستی نقایص را در معرفی کمالی که این دو جریان معرفی می کنند، مطرح کرده است؛ برای مثال این موضوع را به عنوان یکی از نقوص این جریان ها مطرح کرده که آنها معتقدند که برای رسیدن به این خوشبختی هیچ تقیدی داشته باشیم و این به کمال رسیدن در پی بی تفاوتی حاصل می شود یعنی در نهایت رابطه های آزاد و بی قید و بند و این در حالی است که کمال‌خواهی در هدایت وحیانی است که حاصل می‌شود و ما نمی‌توانیم معنویت را بدون ارتباط با ملکوت عالمی که «ملکوت فی یدالله» تصور و به آن دست پیدا کنیم.
نظر شما