خبرگزاری شبستان، گروه بین الملل: مسجد اعظم الجزیره از قدیمی‌ترین مساجد ساخته شده در الجزایر به نام‌های دیگری همچون «مسجد العتیق» یا «مسجد جامع» نیز خوانده می شود.به طوری که گفته می شود که این مسجد پس از مسجد «سیدی عقبه» در استان بسکره قدیمی ترین مسجد در الجزایر است و در کنار مسجد اعظم در تلمسان و مسجد جامع در ندرومة از آثار باقی مانده از حکومت مرابطیان است.
تاریخ ساخت این مسجد به قرن پنجم هجری در زمان حکومت مرابطیان برمی گردد که به دست «یوسف بن تاشفین» بنیانگذار آن در یکم رجب سال ۴۹۰ هجری مطابق با ۱۸ ژوئن ۱۰۹۷ میلادی ساخته شد. برخی از تاریخ نگاران معتقدند که این مسجد روی ویرانه های یک کلیسای مسیحی متعلق به دوره رومی ها بنا شد.
تاریخ ساخت
تاریخ نگاران در تعیین تاریخ ساخت این مسجد اعظم بر کتیبه حک شده بر منبر تکیه کردند که به یک اثر تاریخی قابل توجه تبدیل شده است.
این اثر تاریخی در این مسجد پس از ۹۰ سال پس از حمله فرانسه به الجزایر به طور ناگهانی کشف شد. زیرا این منبری است که هر روز جمعه امام جماعت برای ایراد خطبه از آن بالا می رود، از قدیم شناخته شده است.
با توجه به این مسئله که این مسجد بارها مورد حملات متعدد نیروهای استعمارگر فرانسه قرار گرفت، معماران فرانسوی از جمله «کریستوفر» تصمیم گرفتند کتیبه فرسوده شده در این منبر را بازسازی کنند و آن را روی یک سازه آهنی متحرک نصب کردند.
دراین کتیبه‌ها که منبر مسجد را مزین کردند، سه بار به خط کوفی تاریخ تاسیس آن را تکرار شده است. روی کتیبه این منبر چوبی نوشته شده است که ساخت این منبر در یکم ماه رجب سال ۴۹۰ هجری مطابق با ۱۸ ژوئن سال ۱۰۹۷ میلادی پایان یافت.
گلدسته مسجد اعظم الجزیره نزدیک به سه قرن پس از ساخت این مسجد در سال ۱۳۲۴ میلادی به دست «الزیانی ابوتاشفین این ابوحمو موسی اول» حاکم تلسمان ساخته شد.
هنر معماری مسجد
تحقیق در تاریخ حکومت مرابطیان نیاز به تلاش بیشتری دارد، معماری مذهبی آن نیز مستلزم توجه خاص علمی است و آثار باقی مانده دستخوش تغییرات قابل توجهی شده است. بنابراین همه مساجد الجزائر، تلمسان و ندرومه از آثار حکومت مرابطیان است.
طراحی‌های مساجد این دوره به دلیل نظم و عظمت معماری خواه در نماز خانه یا در صحن ها از پیشنیان خود متمایز می شود. نمازخانه های مساجد جامع مستطیلی شکل و عرض آن بیشتر از عمق آن و کاشی کاری‌های آن عمود بر دیوار قبله است.
این مسجد اعظم نیز که تا به امروز نام خود را حفظ کرده است، به شکل مستطیل کم ارتفاعی با سقف‌های شیبدار آمیخته با کاشی‌های قرمز رنگ ساخته شده است که دو سقف میانی بزرگ‌تر ازسایر آنهاست که یک گنبد آن دو را قطع می کند و محراب را می پوشاند. همه مساجد دوره مرابطیان و این مسجد به گونه ای طراحی شده است که از یک صحن به واسطه یک رواق منتهی به سه ورودی در نمای جلویی می شود.
در بالای محراب مسجد گنبد قرار گرفته است، همان گونه که در همه مساجد ساخته شده در دوره مرابطیان دیده می شود. در نمای ابتدایی مسجد سه ورودی قرار دارد و صحن آن را رواق های متعدد احاطه کردند.
در وسط سالن مسجد، طاق‌های لبه دار عمود بر محراب با طاق هایی که نسبتا بیش از بلند نیست و در جهت مخالف شکستند، همپوشانی دارند. همه آنها بر ستون‌های مستطیل شکل و صلیبی شکل قرار گرفتند.
محراب این مسجد در بمباران سال ۱۶۸۳ میلادی تخریب شد و در قرن ۱۸ میلادی بازسازی شد. در کناره های این محراب دو در قرار دارد که به یک اتاق کوچک مستطیلی شکل منتهی می شود. در این اتاق یک سیستم ریلی خلاقانه وجود دارد که منبر را جابه جا می کند و به سمت سالن نماز می کشاند. این منبر درحال حاضر در موزه ملی آثار و هنرهای اسلامی قرار دارد، زیرا یکی از قدیمی ترین و زیباترین منبرهای پایتخت الجزایر به شمار می آید.
منبر این مسجد از هفت پله تشکیل شده است که با دو میله کناری به شکل پنج ضلعی به هم متصل شده اند و با صفحات تزئینی که به شکل مثلث و مربع‌های اریب هستند، تزئین شده است.
حیاط این مسجد به طول ۲۰.۸۰ متر و به عرض ۱۰.۸۰ متر است. در این حیاط دو وضوخانه وجود دارد که روی این وضوخانه ها دو گنبد قرار دارد.
نظر شما