«فاطمه منتظری»، کارشناس خانواده، محقق و پژوهشگر دینی در گفتگو با خبرنگار زنان و خانواده خبرگزاری شبستان با اشاره به تاثیر بعثت نبوی بر تغییر جایگاه و شأن زنان و اصلاح نگاه جامعه به نقش آفرینی زن، اظهار کرد: قبل از بعثت پیامبراکرم (ص) زن به عنوان یک انسان، فاقد هویت بود در واقع یک نگاه ابزار گونه نسبت به زنان داشتند؛ شاهد مثال، آیه ۱۹ سوره مبارکه نساء است که خداوند می فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا یَحِلُّ لَکُمْ أَنْ تَرِثُوا النِّساءَ کَرْهاً وَ لا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ ما آتَیْتُمُوهُنَّ إِلَّا أَنْ یَأْتِینَ بِفاحِشَةٍ مُبَیِّنَةٍ وَ عاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِنْ کَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسی أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئاً وَ یَجْعَلَ اللَّهُ فِیهِ خَیْراً کَثِیراً» (ای کسانی که ایمان آورده‌اید! برای شما حلال نیست که زنان را به اکراه به ارث برید و بر آنان سخت نگیرید تا بعضی از آنچه را به آنان بخشیده‌اید، خود ببرید، مگر آنکه مرتکب فحشاء آشکار شوند و با آنان به نیکویی رفتار کنید و اگر از همسرانتان خوشتان نیامد چه بسا شما چیزی را خوش نداشته باشید، ولی خداوند، خیر فراوان در آن قرار داده باشد.)
در نگاه اسلام زن منشاء خیر و رحمت الهی است
وی با اشاره به نکات آیه ۱۹ سوره نساء، افزود: نکته اول می فرماید: زنان حق انتخاب سرنوشت خود را دارند که در عقد اسلامی این زن است که باید «بله» اولی را بدهد تا رابطه ای بنام ازدواج شکل بگیرد. نکته دوم اینکه در عصر جاهلیت دختردار شدن یک ننگ برای زنان محسوب می شد اما پیامبر اکرم (ص) آمدند و این نگاه را تغییر دادند و خداوند درباره ولادت حضرت فاطمه زهرا(س) فرمود: «إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ» (ما تو را [چشمه] کوثر دادیم ) در واقع زن به عنوان منشاء خیر و برکت و منشاء رحمت الهی مطرح شد.
منتظری در ادامه بیان کرد: توجه و نگاه ویژه پیامبر اسلام(ص) به فاطمه زهرا(س) باعث شد این بانوی بزرگوار به عنوان یک الگو در جامعه مطرح شود و از این طریق دیدگاه ها و نگاه های افراد نیز نسبت به جایگاه زنان اصلاح و تغییر کند. جالب اینجاست که این موقعیت اجتماعی که حضرت رسول(ص) ایجاد کردند؛ موجب شد حتی زنانی هم که در شأن و جایگاه فاطمه زهرا (س) نبودند، بهره مند شوند.
پیامبراکرم (ص) نگاه به زن را از جنسیت به شخصیت تغییر دادند
این کارشناس خانواده با بیان اینکه پیامبر اکرم (ص) نگاه مردان را از جنسیت زن به شخصیت زن تغییر دادند، تصریح کرد: حجاب یکی از مهمترین راه های بروز شخصیت دور از توجه خاص به جنسیت زن است؛ دقیقا همان کاری که پیامبر (ص) انجام دادند. حضرت(ص) همچنین در حوزه های اجتماعی و سیاسی هم اولین فردی بودند که به زنان حق رای دادند. در صلح حدیبیه وقتی رای مردها پایان یافت؛ دستور دادند زنان هم رای خود را بدهند تا تصمیم نهایی اتخاذ شود؛ توجه داشته باشید در این دوره، زن از نگاه اجتماعی، سیاسی و جنسیتی به عنوان نیمی از بدنه اجتماع دیده می شود در حالی که در گذشته بدنه اجتماع را مردها تشکیل می دادند و زن ابزاری در خدمت آنها بود.
وی با بیان اینکه در ازدواج اسلامی، زن امانت است نه مِلک مرد، تأکید کرد: این تفکر جاهلی حتی در ادبیات فارسی ما هم هنوز دیده می شود که می گویند: «زن گرفتن یا شوهر کردن» در حالی که نگاه اسلام این طور نیست؛ زن نیمی از ماجرا و مرد هم نیمی دیگر است.اصلا گرفتن یا در اختیار کسی قرار گرفتن برای زن مطرح نیست و حق بله اول هم به زن داده شده است.
توجه ویژه پیامبر(ص) به استعدادها و توانمندی‌های اقتصادی زنان
این پژوهشگر دینی با اشاره به توجه و تمرکز ویژه پیامبر اکرم (ص) به استعدادها و توانمندی های اقتصادی زنان، اظهار کرد: در نگاه پیامبر(ص) زن به عنوان یک مدیر اقتصادی معرفی می شود که به نظر می رسد برای اولین بار است که در تاریخ جهان مطرح می شود؛ حتی ملکه های دربار هم وقتی حکومت را در دست می گرفتند: طبیعتا با این مساله درگیر می شدند اما آیا به عنوان یک تفکر اقتصادی به آنها بها داده می شد یا نه؛ بعید می دانم. در جایی که ما می بینیم پیامبر اکرم (ص) به دستور پروردگار در این برهه عظیم تاریخی که بحث فدک مطرح می شود، میان آن همه بازرگان و تجار عرب و افرادی که مدعی بودند برای قبول چنین مسولیتی یا حتی با وجود امیرالمومنین (ع) با آن همه استعدادها و توانمندی ها، حضرت(ص) دست روی حضرت زهرا (س) می گذارند و ایشان را انتخاب می کنند. جالب است که بدانیم تا کنون و حتی در عصر حاضر هم به زن از بُعد یک مدیر برتر اقتصادی نگاه نمی شود و اصلا ما این بُعد از ابعاد وجودی یک زن را جدی نگرفتیم؛ حتی در سال ۲۰۲۴ هم که دختران خود را تربیت می کنیم به آنها به عنوان یک مدیر برتر اقتصادی نگاه نمی کنیم لذا اگر زنانی هستند که در حوزه اقتصاد موفق بودند در اثر تلاش خودشان بوده نه تربیت‌شان.
در ادبیات اسلامی، زن مدیر پردازش سرمایه است
وی در ادامه گفت: در ادبیات اسلامی، زن مدیر پردازش سرمایه است و مرد تامین کننده سرمایه و به تعبیر اسلامی نفقه آور است اما این زن است که آن سرمایه را می پردازد و رشدش می دهد و این هوش اقتصادی بالا را دارد تا بتواند بهروه وری بهتری از سرمایه همسرش داشته باشد ضمن اینکه اینجا تغییر نگاه ها به زن کاملا احساس می شود. ازدواج پیامبر اکرم (ص) با فردی همانند حضرت خدیجه (س) که یک مدیر اقتصادی موفق بودند، گواه این تغییر نگاه است.
منتظری با بیان اینکه پیامبر(ص) توجه ویژه ای به عواطف و احساسات زنان داشتند، ابراز کرد: حضرت(ص) در روایات خود توجه خاصی به جنس زن نشان و زن را در رده قرآن و عطر قرار می دهند و می فرمایند: از دنیا سه چیز به نظر من خوشایند است، زنان و عطر ولی روشنی چشم من در نماز است. در جای دیگر فرمودند: «کلّ نفس من بنی آدم سید فالرّجل سید أهله، و المرأة سیدة بیتها.» (هر یک از فرزندان آدم فرمانروایی است، مرد فرمانروای کسان خویش است و زن فرمانروای خانه خویش) در واقع اینجا زن هم مدیر است و هم سروری دارد و هم مسئولیت آموزش و پرورش نیروی انسانی را در خانواده عهده دار می باشد.
مادران بهشت آفرین هستند
این کارشناس خانواده با بیان اینکه پیامبراکرم(ص) شان و مقام زن را حتی بالاتر از بهشت می دانستند، تصریح کرد: حضرت(ص) فرمودند: بهشت زیر پای مادران است؛ اما متاسفانه به این نکته کمتر توجه شده است؛ مفهومش این است که مادران بهشت آفرین هستند به این معنا که شأن و جایگاهشان بالاتر از بهشت است، ضمن اینکه بهشت عمل یک انسان محسوب می شود. وقتی فرزندی در دامان مادری تربیت می شود یعنی بهشت در حال ساخته شدن است.
این محقق با بیان اینکه حضرت رسول(ص) توجه ویژه‌ای به شخصیت علمی فاطمه زهرا (س) داشتند، خاطرنشان کرد: پیامبر(ص) دختری تربیت می کنند که از نظر علمی، همسرداری، فرزندپروری، اعتقادی، عاطفی و اقتصادی الگوی همه زنان عالم می شوند ضمن اینکه پیام های بسیاری از دل تاریخ به دست ما می رسد که حضرت حوزه های مختلفی را برای معرفی شخصیت زن به جهان آن روز ارائه می دهند که تا به امروز می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
نظر شما