خبرگزاری شبستان-استان فارس؛ مهدی رحمانیان| در عصر حاضر، چالش‌های اجتماعی و فرهنگی بر ساختار و زیربنای معنوی جامعه تأثیرگذار شده و ضرورت تقویت ارزش‌های انسانی و معنوی را بیش از پیش نمایان ساخته است.
مساجد به عنوان نهادهای کلیدی در تاریخ و فرهنگ اسلامی، نه تنها مکان‌هایی برای عبادت و برگزاری مناسک دینی هستند، بلکه می‌توانند به عنوان مراکز فرهنگی، اجتماعی و سیاسی نیز عمل کرده و در نهایت به تقویت هویت ملی و دینی کمک می‌کنند.
مساجد به عنوان اولین پایگاه‌های دسترسی به معارف اسلامی و اتخاذ رویکردهای اجتماعی مبتنی بر آن، دارای ویژگی‌ها و ظرفیت‌های منحصر به فردی هستند که می‌توانند در راستای تعالی جامعه اسلامی حرکت کنند.
در سیر تاریخی، مساجد همواره نقش محوری در تشکیل هویت جمعی مسلمانان ایفا کرده و پایگاهی اجتماعی بوده‌اند. در این راستا، مساجدی که به عنوان مراکز تبادل افکار و تعاملات اجتماعی شناخته می‌شوند، می‌توانند بستری برای گفتمان‌های معنوی و نهادینه‌سازی ارزش‌های اسلامی فراهم آورند.
با توجه به چالش‌های فرهنگی موجود، ضرورت دارد که کارکردهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مساجد مجدداً مورد توجه قرار گیرد. این کارکردها نه تنها در تقویت مبانی دینی و معنوی، بلکه در گسترش همبستگی اجتماعی و تقویت مشارکت‌های مردمی حائز اهمیت است.
با نگاهی به منظومه فکری رهبری، می‌توان پی برد که مساجد نه صرفاً به عنوان مکان‌های عبادی، بلکه به عنوان کانون‌های تحولی در بستر هر جامعه اسلامی باید شناخته شوند.
با حجت الاسلام بابک رفعت؛ دبیرکل مجمع تشکل‌های مردمی مستقل و مدیر روابط عمومی آستان مطهر حضرت سید علاءالدین حسین(ع) همراه شدیم تا به بررسی نقش مساجد در ارتقای معنویت، تأثیر «مسجدمحوری» بر تعاملات مسئولان و روش‌های احیای کارکردهای اصیل مسجد در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی بپردازیم. شما را به مطالعه این گفتگو دعوت می کنیم.
حفاظت از هویت الهی در سایه مساجد؛ تأثیر بر سلامت فرد و جامعه
شبستان| با توجه به مفاهیم عمیق دینی و فرهنگی، نقش مسجد در ارتقای معنویت چگونه تعریف می‌شود؟
افرادی که به مساجد رفت و آمد دارند یا خانه‌شان نزدیک به مساجد واقع شده، به‌صورت ناخودآگاه در حال تذکر و یادآوری هویت الهی خود هستند.
مسجد، به‌عنوان نهاد فرهنگی-مذهبی، بنایی است که مبدع آن پیامبری از پیامبران، یعنی حضرت رسول (ص) می‌باشد. مسجد آخرین و باارزش‌ترین میراث معماری منسوب به پیامبران است. این ویژگی سبب می‌شود که هویت بخشی به مسجد به‌طور محسوسی افزایش یابد.
افرادی که به مساجد رفت و آمد دارند یا خانه‌شان نزدیک به مساجد واقع شده، به‌صورت ناخودآگاه در حال تذکر و یادآوری هویت الهی خود هستند.
این پیوند ناگسستنی با میراث پیامبران، به معنویت فردی و جمعی مردم کمک می‌کند و نقش مهمی در سلامت فرد، خانواده، محله و جامعه ایفا می‌کند.
مسجد محوری؛ رمز تعامل مؤثر بین مسئولان و مردم
شبستان| با این توصیف، به نظر شما مسجدمحوری چه تأثیری بر انس مسئولان با مسجد دارد؟
مسئولان نیز به‌عنوان یک نیاز، به مساجد به‌عنوان پایگاهی برای گفتگو و پاسخگویی به مردم نگاه می‌کنند.
این موضوع به تعریف مسئولان از «مسجد محوری» بستگی دارد. اگر مسجد به‌عنوان محور تعاملات قرار گیرد، مسئولان نیز به‌عنوان یک نیاز، به مساجد به‌عنوان پایگاهی برای گفتگو و پاسخگویی به مردم نگاه می‌کنند.
بدین ترتیب، اگر مسئولان خود را ملزم به حضور در مساجد کرده و بخشی از وظایف خود را در این مکان‌ها تعریف کنند، این مسئله خود به رونق دینداری و فعالیت‌های فرهنگی در مساجد خواهد انجامید.
تمدن نوین اسلامی در سایه حمایت حاکمیت از مساجد
شبستان| به اعتقاد شما، چگونه می‌توان کارکردهای اصیل مسجد را در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی احیا کرد؟
اولین گام در این راستا، این است که حاکمیت باید مساجد را به عنوان پایگاه شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی به رسمیت بشناسد.
حاکمیت باید مساجد را به عنوان پایگاه شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی به رسمیت بشناسد.
این نگاه می‌تواند از ایجاد مراکز و پایگاه‌های هم‌عرض با مساجد جلوگیری کرده و همچنین تمرکز بیشتری بر توسعه و تأمین زیرساخت‌های لازم برای تبدیل شدن مسجد به پایگاهی که نیازهای اجتماعی و فرهنگی مردم را برطرف کند، داشته باشد.
تحقق این هدف تا حد زیادی به سیاست‌های مدیریت شهری و نگرش‌های حاکم بر شهرسازی بستگی دارد.
مساجد نه‌تنها مکان‌هایی برای عبادت هستند، بلکه نقاط کانونی برای تقویت ارزش‌ها و هویت دینی جامعه نیز به شمار می‌روند.
با توجه به تأکید رهبری انقلاب به ضرورت معنویت و ضروریات اجتماعی، این نهادها باید فرصتی جدید برای تعامل و هم‌افزایی بین مسئولان و مردم فراهم آورده و به‌عنوان پایگاه‌های عمیق فرهنگی و اجتماعی فعال شوند.
نظر شما