خبرگزاری شبستان، گروه بین الملل: در دنیای جنگ‌های معاصر، نبردها دیگر تنها به رویارویی‌های نظامی سنتی محدود نمی‌شوند، بلکه با تلاش برای دستکاری ذهنیت دشمن و تأثیرگذاری روانی بر سربازانش، جنبه‌های نامرئی دیگر را در برمی‌گیرد.
جنگ روانی و رسانه‌ای در طول جنگ اسرائیل در نوار غزه که چند روز دیگر وارد اولین سال خود می‌شود، به دلیل نقش مؤثر آن در تأثیرگذاری بر احساسات و تصورات مردم خواه داخلی یا بین المللی، بخش جدایی‌ناپذیر از راهبردهای مقاومت فلسطین علیه اشغالگران اسرائیلی است.
جنگ روانی مقاومت
جنگ روانی و رسانه ای مقاومت فلسطین درطول یک سال جنگ نشان از دستیابی به اهداف مهم راهبردی داشت.
مقاومت موفق شد از رسانه‌های مدرن و رسانه‌های اجتماعی برای انتشار پیام‌های خود در مقیاس گسترده استفاده کند، به طوری که تلفات دشمن را افشا کرد و عملیات‌های خاصی مانند هدف قرار دادن سربازان و تانک‌های اسرائیلی از نقطه صفر را آشکار کرد.
در طول جنگی که توسط نیروهای اشغالگر اسرائیل به راه انداخته شد، مقاومت فلسطین قدرت بازدارندگی زیادی از خود نشان داد و جنگ رسانه ای و روانی ابزاری محوری برای مقابله با اشغالگران و دستیابی به موفقیت های ملموس بود.
در نبرد «طوفان الاقصی» که مقاومت علیه اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ انجام داد، جنبش حماس از جنگ روانی استفاده کرد و توانست سربازان اشغالگر را در حالت اضطراب و تنش دائمی قرار بدهد. به طوری که احساس کردند که مقاومت از همه جهت آنها را تعقیب می کند تا جایی که برخی از سربازان مبارز حماس را «ارواح» توصیف می کردند. جنگ روانی تغییر احساسات، نگرش ها و رفتارهای گروه‌های متخاصم یا بی طرف یا حتی دوستان را با هدف هدایت رفتار آنها به سمت دستیابی به اهداف مورد نظر، اعم از حمایت از یک سیاست خاص یا رویدادهای جاری و یا حتی برنامه های نظامی در زمان جنگ ها یا بحران ها و رویارویی ها دنبال می‌کند.
در نبرد «طوفان الاقصی» که مقاومت علیه اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ انجام داد، جنبش حماس از جنگ روانی استفاده کرد و توانست سربازان اشغالگر را در حالت اضطراب و تنش دائمی قرار بدهد. به طوری که احساس کردند که مقاومت از همه جهت آنها را تعقیب می کند تا جایی که برخی از سربازان مبارز حماس را «ارواح» توصیف می کردند.
این تاثیرات تنها به جنبه نظامی ختم نشد، بلکه اظهارات و بیانیه‌های رهبران مقاومت کمک زیادی به متزلزل شدن اعتماد جامعه اسرائیل کرد. به گونه ای که این وضعیت بسیاری از اقشار جامعه را بر آن داشت تا خواهان برکناری نخست وزیر بنیامین نتانیاهو شوند و او را مسئول وخامت اوضاع تا این حد دانستند.
اهداف و ابزار
مقاومت در طول یک سال جنگ از ابزارهای مختلفی برای اجرای عملیات روانی و رسانه ای خود استفاده کرد و به اهداف متعددی دست یافت.
رسانه‌های سنتی: مانند شبکه‌های رادیویی و ماهواره‌ای که اخبار و گزارش‌هایی در مورد قدرت مقاومت و پیروزی‌های نظامی آن ارائه می‌کنند که روحیه مردم غزه را بالا برود و نیروهای دشمن را سردرگم کند
رسانه‌های اجتماعی: این پلتفرم‌ها مانند فیس‌بوک، ایکس، اینستاگرام و تلگرام در انتشار اخبار فوری، عکس‌ها و ویدئوهایی که موفقیت‌های مقاومت در میدان را به نمایش می‌گذارند، حیاتی هستند.
پیام‌های تصویری و مکتوب: پیام‌های مستقیمی که از طریق بسترهای رسانه‌ای یا پیام‌های رمزگذاری‌شده مقاومت به دشمن و مردم ارسال می‌شود که تاکیدی بر استواری و توانایی شان در هدف قرار دادن نقاط حیاتی دشمن است که در آن ابوعبیده، سخنگوی رسمی گردان عزالدین القسام ظاهر می شود.
آوازها و سرودهای انقلابی: از آنها برای تقویت روحیه در مناطق فلسطینی استفاده شد و همچنین در برجسته کردن احساس اتحاد و انسجام کمک کرد.
این جنگ روانی مقاومت فلسطین در نوار غزه به دنبال دستیابی به اهداف متعدد براساس شرایط و طرف دشمن است، از جمله این اهداف تضعیف معنوی سربازان ارتش اشغالگر با تمام ابعاد دینی، اعتقادی، اصولی و ارزشی با برجسته کردن خطاهای رفتاری یا تصورات فکری و کوچک شمردن برخی ارزش‌ها و ایجاد تفرقه و اختلاف در میان ارتش اسرائیل با جداسازی مردم از فرماندهی و تفرقه بین اعضای همان جامعه، تاکید بر خطر بزرگ اقتصادی، مالی و اجتماعی دولت اشغالگر و گسترش احساس ناامیدی و یأس در میان اعضای جامعه اسرائیل به ویژه در میان گروه های جوان به دلیل خاص بودن علایق و جاه طلبی ها و سایر اهداف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و استراتژیک است.
یکی از مهم ترین اهداف جنگ روانی «از بین بردن ارزش ها و اخلاقیات مردمی» است که به آنها می پردازند. جنگ روانی برای گیج کردن دیدگاه سیاسی مردم و از بین بردن تمام عقاید و آرمان‌های آنها است چنین اهدافی توسط «پروفسور راجدار داکروس» پیشگام جنگ روانی در بریتانیا در طول جنگ جهانی دوم، انجام شد، هنگامی که می گوید که یکی از مهم ترین اهداف جنگ روانی «از بین بردن ارزش ها و اخلاقیات مردمی» است که به آنها می پردازند. جنگ روانی برای گیج کردن دیدگاه سیاسی مردم و از بین بردن تمام عقاید و آرمان‌های آنها است که به آن اعتقاد دارد. علاوه بر آن شکاف بین دولت‌ها و مردمشان را بیشتر می‌کند.
موفقیت ملموس
یوسف ابو وطفه، روزنامه نگار فلسطینی می گوید: جنگ روانی تأثیر بسیار بالایی در طول جنگ جاری دارد. در بسیاری از کلیپ های ویدئویی اشغالگران، به ویژه پس از پایان مرحله اول جنگ و امتناع بسیاری از سربازان از بازگشت به نوار غزه مشهود است که نتیجه وحشیانه نبرد و جنگ روانی به راه افتاده توسط مقاومت و عملیات اسارت است.
او می گوید: مقاومت سرمایه‌گذاری زیادی روی رسانه‌های مدرن انجام داده و استراتژی خود را در زمینه پیام‌های صوتی و پیام‌های ویدیویی تقویت کرده است، به طوری‌که پیام‌هایی پخش می شود که حضور نیروهای مقاومت در میدان را ثابت می کند، برخلاف تبلیغات رسانه ای اسرائیل که تلاش می کند عکس این موضوع را منتشر کند.
ابووطفه همچنین خاطرنشان می‌کند: مقاومت فلسطین سال‌هاست که از جنگ روانی استفاده می‌کند، به طوری که در استفاده از ابزارهای رسانه‌ای برای جنگ روانی پیشرفت قابل‌توجهی داشته است، زیرا از جنگ روانی و سخنرانی‌های رسانه‌ای هدایت شده برای جبهه های داخلی اسرائیل استفاده می‌کند.
مقاومت فلسطین سال‌هاست که از جنگ روانی استفاده می‌کند، به طوری که در استفاده از ابزارهای رسانه‌ای برای جنگ روانی پیشرفت قابل‌توجهی داشته است، زیرا از جنگ روانی و سخنرانی‌های رسانه‌ای هدایت شده برای جبهه های داخلی اسرائیل استفاده می‌کند.
وی تاکید می کند: در طول سالیان، مقاومت روی نیروی انسانی خود سرمایه گذاری کرده و سیستم ها و کادرهای خود را برای مقابله با فناوری و رسانه های اجتماعی پرورش داده است. همچنین به روش های ابتدایی متوسل می شود تا اشغالگران نتوانند آن را ردیابی کنند، زیرا هر فناوری مدرن می تواند به راحتی ردیابی شود.
او تاکید می کند که مقاومت فلسطین بین فناوری توسعه یافته و ابزارهای ابتدایی تلفیق ایجاد می کند تا هدف کلی خود را برآورده کند و هر گونه تلاش اشغالگران اسرائیلی برای نفوذ به درون خود یا درک ماهیت پیام های ارسالی به آن را خنثی کند.
اثرات جنگ روانی
روزنامه اسرائیلی «هاآرتص» پیشتر در گزارشی نوشت: جنبش حماس در چارچوب توافق مبادله اسرا که منجر به توقف درگیری ها در نوار غزه شد، فشار روانی بر اسرائیل اعمال کرد.
این روزنامه نوشت: تاخیر گردان القسام در آزادسازی زندانیان اشغالی چندین بار، هشداری در خصوص تداوم معامله بود.
محمود مطر، روزنامه نگار فلسطینی نیزمعتقد است که مقاومت فلسطین از ابتدای جنگ برای آنچه ممکن است پس از ۷ اکتبر اتفاق بیفتد آماده بوده است و یکی از مقدمات آن جنگ رسانه ای بود.
مطر می گوید:جنگ رسانه ای یکی از جنبه های مهم جنگ مستمر در نوار غزه است و یکی از ابزارهای جنگ روانی برای تأثیرگذاری بر روحیه اشغالگران است.
جنگ رسانه ای یکی از جنبه های مهم جنگ مستمر در نوار غزه است و یکی از ابزارهای جنگ روانی برای تأثیرگذاری بر روحیه اشغالگران است. این نوع جنگ شامل مستندسازی عملیات‌های مختلف نظامی مقاومت از اولین لحظات جنگ است، به طوری که از حجم و تأثیر جنگ رسانه‌ای بر اشغالگر صهیونیستی و ارتش آن آگاه بوده است. بنابراین مقاومت توانست از این ابزارهای رسانه ای به موازات جنگ نظامی استفاده کند.مطر همچنین توضیح می‌دهد که این نوع جنگ شامل مستندسازی عملیات‌های مختلف نظامی مقاومت از اولین لحظات جنگ است، به طوری که از حجم و تأثیر جنگ رسانه‌ای بر اشغالگر صهیونیستی و ارتش آن آگاه بوده است. بنابراین مقاومت توانست از این ابزارهای رسانه ای به موازات جنگ نظامی استفاده کند.
او می گوید: بی شک جنگ رسانه ای تأثیرات عمده ای بر اشغالگری دارد که نمونه آن ثبت موارد شورش توسط سربازان اشغالگر و امتناع از شرکت یا بازگشت به جنگ و عملیات زمینی در غزه است . همچنین تأثیرات مستقیم بر مردم اسرائیل به ویژه درباره پرونده زندانیان مقاومت است.
مطر خاطرنشان می کند: مقاومت در سرمایه گذاری روی رسانه‌های ارتباط اجتماعی و رسانه‌ها با پخش عملیات و پیام های مختلف خود موفق شد و جایگزینی برای پلتفرم هایی که با مسئله آرمان فلسطین مبارزه می کنند و از حمایت آن جلوگیری می کنند، پیدا کرد، به طوری که توانست از برنامه تلگرام بهره برداری کند تا جایگزین آن برای متا، ایکس و سایر پلتفرم‌ها باشد.
جنگ رسانه ای به داخل فلسطین یا اسرائیل محدود نشد، بلکه به مجامع بین المللی نیز گسترش یافت. مقاومت رسانه های جهانی را برای انتقال تصویر واقعی از حوادث و برجسته کردن رنج ملت فلسطین تحت اشغالگری صهیونیست هدف قرار داد.
باوجود اینکه رسانه‌های غربی بیشتر مغرضانه بودند، اما مقاومت از طریق رسانه‌های جایگزین و بسترهای اجتماعی به این جهت گیری نفوذ کرد که به تغییر برخی دیدگاه‌ها و نگرش‌ها نسبت به مسئله فلسطین کمک کرد.
سرمایه گذاری روی پرونده اسرای اسرائیلی یکی از مهم‌ترین تاکتیک های جنگ روانی بود، به طوری که کلیپ هایی از ارسال نامه های توبیخ آمیز آنها به دولتشان پخش شد . این راهبرد و استراتژی در تاثیرگذاری بر افکار عمومی اسرائیل موفق بود و فشار بر رهبران سیاسی و نظامی دشمن افزایش یافت.
جنگ رسانه ای به داخل فلسطین یا اسرائیل محدود نشد، بلکه به مجامع بین المللی نیز گسترش یافت، به طوری که تغییر برخی دیدگاه‌ها و نگرش‌ها در غرب نسبت به مسئله فلسطین منجر شد و همدلی بین المللی را به دست آورد.علاوه بر این، مقاومت در مدیریت ماهرانه نبرد رسانه‌ای با مهارت مستندسازی رفتار انسانی با اسرای اسرائیلی موفق شد که همدلی گسترده‌ای از سوی افکار عمومی بین‌المللی را به دست آورد. در حالی که اسرائیل در دام توجیه جنایات خود علیه غیرنظامیان و استفاده از روش‌های غیراخلاقی افتاد.
برهمین اساس می توان گفت که ناظران متفق القول هستند که مقاومت با استفاده هوشمندانه از همه ابزارهای روانی و رسانه ای توانست به پیروزی های اخلاقی و رسانه ای دست یابد که روحیه دشمن را تضعیف کرد و دروغ پردازی روایت‌های این رژیم را در معرض دید جهانیان قرار داد.
نظر شما