وقتی به نیت زیارت به دل طبیعت می‌زنیم

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از گیلان_ نوشین کریمی

خانم اکبری، مسئول کاروان زنانه ای است که از وقتی پسر نوجوانش به رحمت خدا رفت خودش را با زیارت رفتن آرام می کند. بعد از مدتی دوست و آشنا و همسایه ها از او خواستند حالا که میروی تنها نرو و ما را هم با خودت ببر. این شد که حالا خانم اکبری ۱۵ سال است با این کار هم خودش سرگرم می شود و هم بانوانی که  تنهایی نمی توانند بدون همسرو فرزند جایی بروند فرصت پیدا می کنند که در محفلی زنانه به گشت و گذار بپردازند.

در بعضی از مناسبت ها و گاهی فصل هایی از سال، این گردشگری برای بانوان بیشتر و هدفمندتر می شود.
مثلا در ایام محرم و صفر مناسبت های عَلَم دَوَدی، عَلَم واچینی، تاسوعا و عاشورا و... به نوعی گردشگری مذهبی برای چنین کاروان هایی پررونق تر است.

جدای از بحث ایاب و ذهاب و تهیه مکان مناسب برای اسکان مسافران که اغلب یک نصف روز وقت گیر است، اینکه در کدام شهر، کدام مراسم برگزار می شود و یا کدام شهر دارای چه بقعه و امامزاده ای است اطلاعاتی هستند که یا مدیر کاروان خودش میداند و یا مسافران از قبل به او اطلاع میدهند.

بحث سیاحت و زیارت در کنار هم، برای آنان که چنین فرصتی را غنیمت میشمرند تا ساعاتی در کنار هم سن و سالان خود که از یک جنس هستند، فارغ از هر فرهنگ و سلیقه ای وقت بگذرانند برایم این جذابیت را ایجاد کرد تا به استان گیلان به عنوان استانی شیعه خیز و دارای اماکن متعدد مذهبی با آداب و رسوم دینی، نگاهی جدید داشته  باشم.

البته از چندین هزار سال قبل، سفر بخش جدایی ناپذیر تفریحات بشر بوده که به مرور با پیشرفت جوامع تبدیل به «صنعت گردشگری» و دارای دسته‌بندی‌های مختلف شده است که هرکدام تعریف خاصی از مسافرت را ارائه می‌دهند.  

«گردشگری مذهبی» یکی از زیر شاخه‌های صنعت گردشگری است و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این سفرها مختص مسلمانان نیست و پیروان ادیان دیگر نیز با توجه به اعتقادات مذهبی و آثار و بقایای دین خود، به سفرهای مذهبی می‌روند.
 

سفر امری است که افراد را با فرهنگ‌ها و مذاهب مختلف آشنا کرده و آن‌ها را علی‌رغم وجود تفاوت‌ها و اختلاف‌ها، به‌ یکدیگر پیوند می‌دهد.

ازین رو، ۲ نوع در گردشگری مذهبی وجود دارد:
یکی زائران یا کسانی که هدفشان از سفر فقط انجام امور مذهبی است و زمان دقیق و مدت اقامت آن‌ها در مقصد، به اوقات فراغتشان بستگی ندارد و دیگری گردشگر مذهبی است که صرفا به‌خاطر زیارت سفر نمی‌کند و ممکن است در این سفر علاوه بر انجام امور مذهبی و زیارت، از مکان‌های غیر زیارتی و تفریحی نیز بازدید کند اما اولویت اول سفر آن‌ها زیارت است.

البته می توان گفت بسته به بافت اجتماعی، فرهنگی و عقیدتی گردشگران و شهر میزبان، تاسیسات اقامتی و پذیرایی از گردشگران ویژگی‌های خاص خود را دارد اما از آنجا که امثال کاروان خانم اکبری در داخل استان و صرفا چندین ساعت زمان برای این گونه سفرها اختصاص میدهند، بیشتر اوقات صحن و سرای اماکن مقدسه مانند مساجد و بقاع متبرکه و مناظر طبیعی اطراف آن برای چنین اقامت های کوتاهی قابل پذیرش‌تر است.

استان گیلان از آنجا که اولین دلدادگان مکتب علوی و پذیرفتگان شیعه در ایران هستند دارای امامزادگان بسیاری است که از آن جمله به حرم فاطمه اخری(خواهر امام) در رشت و یا برادرش آقا سیدجلالدین اشرف در آستانه اشرفیه می توان اشاره کرد که خواهر و برادر هشتمین امام ما شیعیان یعنی امام علی بن موسی الرضا(ع)   هستند.

سایر اماکن و بقاع متبرکه در سلسه همین خاندان در گوشه و کنار استان وجود دارد که برای مردمان این دیار دارای کرامت و ارزش خاصی هستند.

در اینجا برای نمونه به صورت اختصاصی یکی دو اماکن را جهت استحضار معرفی می کنم؛

آستان امام‌زاده اسحاق(ع) و خواهرش خیرالنساء(س) در ارتفاع بیش از یک هزار ۳۳ متری از سطح دریا و بر نوک قله‌ سیاه کوه بخش احمد سر گوراب در ۲۵ کیلومتری غرب شهرستان شفت، در یک منطقه ییلاقی واقع‌شده که ازجمله دیدنی‌های گیلان است.

از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی روستای امامزاده اسحاق، جاده مسیر دسترسی به آرامگاه امامزاده است، این مسیر جلگه‌ای زیبا از شالیزارها، خانه‌ها، رودخانه‌ها و کوهپایه‌های جنگلی عبور می‌کند و در انتها به روستای امامزاده اسحاق(ع) می‌رسد.

درخت هزارساله‌ کنگول باسکم از جاذبه‌های دیدنی شهرستان شفت در استان گیلان که در مسیر همین جاده قرار گرفته است که سالانه بازدیدکنندگان زیادی را به خود جلب می‌کند.

خانه‌ها و اتاق‌های اجاره‌ای با مصالح بومی مانند چوب ساخته‌شده و به‌جای پنجره و در فقط از نرده‌های چوبی استفاده‌ شده است که مسافر به تمام منطقه اشراف داشته و از نسیم خنک کوهستانی بهره می‌برند.
 

این بقعه در ایام بهار و تابستان، هوای بسیار خنک ییلاقی و در پاییز و زمستان هوای منحصر به‌ فردی دارد و وجود چشم‌اندازهای بدیع و بکر طبیعی و اشراف بر کل گیلان از این نقطه از جمله جاذبه‌های گردشگری منطقه امام‌زاده اسحاق(ع) است.
 

در یک روز آفتابی زائران بقعه می‌توانند از صحن امام‌زاده اسحاق(ع)، دریای خزر، شهر رشت، فومن و صومعه‌سرا، رضوانشهر و شفت را ببینند.

همچنین، در ایام عید نوروز «طرح آرامش بهاری» در جوار بقعه دایر بوده و در خیمه معرفت با حضور مبلغان اعزامی از قم به آموزش مفاهیم قرآنی و اسلامی با بیانی هنرمندانه پرداخته می شود.

این دو امامزادگان بزرگوار از فرزندان امام موسی کاظم(ع) هستند.

به سمت دیگر گیلان می رویم، جدای از امامزادگان، افراد متدین و بزرگی هم هستند که تعلیم یافته مکتب اسلام و تشییع بوده اند و دارای کرامت می باشند و مردم به پاس خدمات آنها، پس از مرگشان، مزارشان را زیارت و گرامی میدارند که از آن جمله می توان به بقعه متبرکه شیخ زاهد گیلانی اشاره کرد.

این بقعه متبرکه مدفن شیخ تاج الدین ابراهیم معروف به شیخ زاهد گیلانی است که در سال ۷۱۱(ه. ق) بدرود حیات گفت و از عرفاً و دراویش بزرگ و از استادان شیخ صفی الدین اردبیلی دانسته‌اند، این بقعه متبرکه در روستای شیخانه بر شهرستان لاهیجان در دل باغ چای واقع است.

در این بقعه چند قبر وجود دارد که قبر اول، مرقد سیدرضی الحسینی متوفی ۸۳۴ هجری است که ضریحی مشبک و مطلا در اتاق اصلی بنا بر روی مرقد آن نصب است و در اتاق مجاور آن قبر شیخ زاهد و غلام او قرار دارد.

بنای بقعه به مساحت ۱۸۰ متر مربع از آجر ساخته شده و شامل ۲ اتاق است که بالای اتاق اولی گنبد کلاه درویشی و زیبایی نصب است. سه طرف بقعه ایوان دارد و در جلوی بقعه مسجدی آجری واقع است.

این بقعه با داشتن فضای طبیعی و بسیار زیبا اطراف خود و همچنین به دلیل قرار گرفتن در منطقه کوهستانی در تمام فصول پذیرای زائران زیادی می‌باشد.

از سوی اوقاف و امور خیریه، مبلغان اعزامی از قم در این آستان مقدس خیمه معرفت دایر کرده و با برنامه های متنوع فرهنگی و مذهبی پذیرای مسافران و زائران می شوند.

چنین اماکنی در استان گیلان به فراخور موقعیتی که واقع شده اند زیاد یافت میشوند، مانند شاه شهیدان، امام زاده ابراهیم، امام زاده هاشم و... و.   که هر کدام می توانند سوژه گردشگری مخاطبین خود باشند.