خبرگزاری شبستان، گروه بین الملل: «رحمان قهرمان پور» کارشناس روابط بین الملل در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار بین الملل خبرگزاری شبستان در سالگرد جنگ غزه درباره اینکه آیا حماس بعد از گذشت یک سال از جنگ اکتبر همچنان توانمندی نظامی، راهبردی و اطلاعاتی را برای جنگ با رژیم صهیونیستی دارد، گفت: برای جواب به این سوال ابتدا باید یک ارزیابی دقیقی از وضعیت موجود داشته باشیم و به دلیل شرایط حاکم در غزه عملا چنین چیزی ممکن نیست. طبیعتا ارزیابی و ادعاهای اسرائیل به این دلیل که دشمن حماس است، نمی‌تواند مبنای ارزیابی ما باشد. از آن طرف نیز رهبران حماس عمدتا یا در تونل‌ها هستند و یا شهید شده اند؛ بنابراین از آن طرف نیز ما ارزیابی روشنی نداریم. در یکی دو ماه گذشته شدت درگیری‌ها پایین آمده که این می‌تواند هم ناشی از آن باشد که اسرائیل توجه خود را به سمت مرزهای لبنان معطوف کرده و هم می تواند ناشی از این باشد که حماس نمی‌خواهد بحران را تشدید کند و منتظر یک فرصت تنفس است. واقعیت این است که تحلیل های مختلفی وجود دارد و ما باید منتظر این باشیم که وقتی شرایط تغییر کرد چه اطلاعات و تحلیل‌هایی توسط دو طرف مطرح می‌شود.
عملیات وعده صادق ۲ چه تاثیری در افزایش انگیزه و روحیه فلسطینی‌ها و مبارزان مقاومت دارد؟
حتما تاثیر مثبتی دارد چرا که آنها هم تحت فشار اسرائیل و آمریکا قرار دارند و هم تحت فشار جامعه یهودی اسرائیل قرار دارند. طبیعتا این کار به آنها روحیه داده و طبق اظهاراتشان احساس می‌کنند تنها نیستند و مورد حمایت ایران هستند.
چرا مذاکرات صلح با وجود میانجگی آمریکا، قطر و مصر تا این لحظه به نتیجه نرسیده و اسرائیل به ادامه جنگ اصرار دارد؟
این مسئله چند دلیل دارد؛ ابتدا اینکه نتانیاهو می‌خواهد با ادامه جنگ از فروپاشی دولت خود جلوگیری کند چون بتسالل اسموتریچ و بن گوویر دو متحد راست افراطی او تهدید کردند که در صورتی که نتانیاهو جنگ را تمام کند از کابینه خارج می‌شوند. مسئله دوم این است که آمریکا درگیر انتخابات داخلی است و به همین دلیل در منطقه خاورمیانه حضور کمرنگی دارد و به تبع آن فشاری که می‌تواند بر اسرائیل برای پذیرش آتش بس بیاورد، کمتر شده است. آمریکا در گذشته نفوذ بیشتری روی اسرائیل داشت، ولی بعد از عملیات هفتم اکتبر این نفوذ کمتر شده و نتانیاهو دیگر مانند گذشته گوش به حرف آمریکا نمی‌دهد. دلیل سوم ترور اسماعیل هنیه است چرا که وی یکی از طرف‌های مذاکره در آتش بس بود و در قطر از طرف حماس در مذاکرات شرکت می‌کرد. ترور فردی که در حال مذاکره برای صلح بود عملا کار را برای حماس دشوارتر کرده، به همین دلیل می‌بینیم که «یحیی سنوار» تمایلی به صلح ندارد چرا که اسرائیل کسانی را که تمایل به صلح داشتند، ترور کرده است.
با توجه به اینکه اسرائیل در هفته‌های اخیر فشار حملات خود را از غزه به جنوب لبنان کشانده است، این تغییر استراتژی ناشی از چیست؟
اولین دلیل آن به داخل اسرائیل برمی گردد، زیرا در داخل اسرائیل حمایت از حمله به لبنان و ضربه زدن به حزب الله بیشتر از درگیری اسرائیل با غزه است. چون داستان غزه در داخل اسرائیل مورد اختلاف است یعنی بخشی از جناح چپ و مخالفان نتانیاهو معتقد بودند که این جنگ غیر ضروری است و نتانیاهو بیش از حد خشونت به خرج داده است، ضمن اینکه نگران تبعات آن در داخل اسرائیل بودند. درباره حزب الله قدری مسئله متفاوت است یعنی ما دیدیم که گالانت، وزیر دفاع و سایر مقامات نظامی و اطلاعاتی اسرائیل از حمله به حزب الله حمایت کردند و این بدان معناست که جنگ اسرائیل با حزب الله مورد اجماع بیشتری است، ضمن اینکه آنها احساس می‌کنند موقعیت حزب الله در لبنان به گونه‌ای است که با محدودیت مواجه است، زیرا دولت لبنان با مشکلات عدیده اقتصادی مواجه بوده و ورشکسته است، بنابراین دست حزب الله در انجام اقدامات علیه اسرائیل بسته است و می‌تواند موجب تشدید بحران اقتصادی شود؛ به همین دلیل شدت حملات اسرائیل علیه حزب الله و فرماندهان آن شدیدتر از غزه بود که البته یک دلیل دیگر آن نیز این بود که حزب الله از ساختارهای ارتباطاتی مدرن استفاده می‌کرد. طبیعتا اسرائیل توانسته بود این ارتباطات را کشف کند یا در ساختار حزب الله نفوذ اطلاعاتی داشته باشد.
آیا می توان گفت این مسئله برای اسرائیل یک پیروزی محسوب می شود؟
بله، نتانیاهو در غزه به دنبال این بود که بگوید «یحیی سنوار» را ترور کرده و به یک پیروزی قاطع دست پیدا کرده است، اما این اتفاق نیفتاد، بنابراین به نفع نتانیاهو بود که متوجه لبنان شود و ترور سید حسن نصرالله برای او یک امتیاز بزرگ داشت و می‌توان گفت با این اقدام یک پیروزی بزرگ را کسب کرد. در این حالت بعد از ترور سید حسن نصرالله ممکن است که بخواهد بعد از انتخابات آمریکا یا چند روز قبل از آن آتش بس را بپذیرد. پیش از این چون هیچ دستاوردی برایش نداشت، این کار برایش سخت بود.
شرایط منطقه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
شرایط منطقه شرایط خوبی نیست و عدم قطعیت زیاد است. به قول آینده شناسان ما از مرحله سناریوها وارد مرحله شگفتی‌ها شدیم. به این معنا که ممکن است شرایط از کنترل خارج شود چون به هر حال وقتی شدت و سرعت بحران بیشتر می‌شود، امکان اینکه بازیگران بتوانند رفتارهای خود را کنترل کنند، سخت‌تر می‌شود، بنابراین مسئله این است چون دامنه درگیری بیشتر است ممکن است هر کدام از دو طرف واکنش‌هایی نشان دهند که منجر به تشدید بحران شود؛ به عنوان مثال دیروز برای اولین بار ما شاهد بودیم که پهبادهای مقاومت عراق از گنبد آهنین عبور کرده و در تپه‌های جولان دو سرباز اسرائیلی را کشته شدند. این اتفاق بسیار مهمی است و نشان دهنده این است که مقاومت عراق توانایی‌هایی داشت که اسرائیل از آنها خبر نداشت؛ بنابراین می توان گفت شرایط منطقه شرایط بسیار حساسی است و ممکن است اتفاقات ناخواسته منجر به تشدید بحران شود.
با توجه به اینکه جنگ برای اسرائیل هزینه‌های زیادی داشته و از طرفی وجهه رژیم صهیونیستی را در جهان تخریب کرده است. با این وجود آیا اسرائیل تخریب زیرساخت‌ها و نسل کشی در غزه را یک دستاورد جنگی برای خود تلقی می کند؟
متاسفانه دولت اسرائیل و نتانیاهو خطوط قرمز را پشت سر گذاشته و هیچ اهمیتی به فشارهای بین المللی نمی‌دهد. در واقع جناح راست افراطی در اسرائیل معتقد است که فشارهای بین المللی هزینه ای است که اسرائیل باید بدهد و به آنها توجهی نکند. حتما این اقدام اسرائیل و کشتن ۴۰ هزار نفر شهروند بی گناه در غزه وجهه و اعتبار اسرائیل را در دنیا خدشه دار خواهد کرد، اما به دلیل اتصالات تاریخی، فرهنگی و اقتصادی که بین اسرائیل و غرب وجود دارد، ما همچنان شاهد این هستیم که کشورهای غربی پشت سر اسرائیل هستند، حتی در عملیات اخیری که ایران انجام داد، فرانسه و بریتانیا صراحتا اعلام کردند که ما نیز در رهگیری موشک‌های ایرانی مشارکت داشتیم؛ بنابراین در هر تحلیلی راجع به اسرائیل باید به این واقعیت توجه کرد که اسرائیل ادامه فرهنگی و سیاسی غرب در خاورمیانه است و غرب به خاطر مسئله هولوکاست به نوعی خود را مدیون و وام‌دار اسرائیل می‌داند و حتی در شرایطی که اسرائیل دست به کشتار می زند، از او حمایت می‌کند.
نظر شما