خبرگزاری شبستان، گروه مسجد و کانون های مساجد، نادر سقاء، نویسنده و پژوهشگر در حوزه مسجد در یادداشتی به موضوع «مسجد و کارآفرینی» پرداخته است که در ادامه مشروح آن را می خوانید:
اسلام مکتب کار، تلاش و آیین عمل، کوشش و جهاد است و همه انسان‌ها را برای تأمین معاش و زندگی با عزت و شرافت دعوت می‌کند. سخت‌کوشی و مقاومت در برابر سختی‌ها از آموزه‌های اساسی اسلام است و هرگونه تلاش و کوشش از دیدگاه اسلام نوعی عبادت است. اسلام برای کارهای تولیدی به‌ویژه کشاورزی، دامداری و کارهای تجاری اهمیت قائل است و بی‌کاری و تنبلی را نهی کرده است.
از نظر دین مبین اسلام، کارآفرینی باعث سلامت روح و نفس افراد جامعه شده و از آسیب‌های اجتماعی جلوگیری می‌کند. ایجاد فرصت‌های جدید اقتصادی از عوامل رشد و شکوفایی به‌شمار رفته و پویایی جامعه را به‌دنبال خواهد داشت. علاوه بر آن، در جامعه کارآفرین، خطرپذیری امری عادی تلقی شده و مشکلات درونی و بیرونی نمی‌توانند تأثیرات اساسی بر جامعه وارد کنند. چنین جوامعی دارای اقتصاد مقاومتی بوده و به خودکفایی خواهند رسید. خودکفایی در بخش اقتصاد و بهره‌گیری از منابع انسانی برای حفظ استقلال و تأمین نیازهای جامعه برای نیل به خودکفایی امری ضروری محسوب می‌شود. از این‌رو در مسیر اشتغال و کارآفرینی، مساجد می‌توانند به‌عنوان پایگاهی ارزشمند و تأثیرگذار عمل کنند و از نیروهای مردمی جهت ایجاد کارهای تولیدی خلاقانه، و همچنین توسعه اقتصاد فرهنگ و هنر به همراه ایجاد فرصت‌های جدید شغلی برای بچه‌های مسجد نقش اساسی را ایفا نمایند.
مساجد از جمله نهادهای اجتماعی هستند که به عنوان سنگرهای فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، هنری، تعلیمی و تربیتی به‌شمار می‌روند. از آن‌جا که مساجد از ظرفیت‌ها و استعدادهای مردمی که در محله حضور دارند اعم از پیر و جوان و زن و مرد، به بهترین شکل ممکن استفاده می‌کنند، در زمینه اقتصاد مقاومتی و کارآفرینی نیز می‌توانند پیشگام و مؤثر باشند بدیهی است با رشد و افزایش فعالیت‌های اقتصادی مسجد می‌توان شاهد گسترش و رشد حمایت‌ها برای رفع نیاز مستمندان، بیماران، خرید جهیزیه برای خانواده‌های کم درآمد، افزایش برگزاری برنامه‌های فرهنگی، آموزشی و هنری ارتقاء شغل‌یابی و فراهم ساختن فرصت‌های شغلی مناسب و پویا برای افراد بی‌کار برای بچه‌های مسجد، جمع‌آوری کمک برای ساخت کارگاه‌های تولیدی و مرکز کوچک اقتصادی محله و توانمندسازی و مهارت‌آموزی منابع انسانی… و نهایتاً شاهد رشد اقتصاد محله ورونق مسجد خواهیم شد.
در این راستا مساجد در جهت ترویج و تقویت کارآفرینی و اشتغال زایی می توانند اقدامات و فعالیت های مختلفی را به عمل آورند که به گوشه های از این فعالیت ها و برنامه ها به شرح زیر(درقالب پیشنهادات) اشاره می شود.
۱. برگزاری جلسه هماهنگی، تهیه برنامه توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی، کارآفرینی و کسب درآمد مسجد با حضور امام جماعت، هیت امنا، مدیرمسئول کانون، فرمانده پایگاه و نماینده امور خواهران و کارشناسان و پیشکسوتان مسجد.
۲. طی مراسمی و با حضور اهالی و مسئولین، خیرین، کارآفرینان مرکز و دفتر کارآفرینی مسجد مورد تأسیس قرارگیرد.
۳. اخذ مجوز مؤسسه قرآنی معاونت قرآن و عترت اداره کل فرهنگ و ارشاد. این مؤسسه‌ها در حوزه علوم قرآنی فعالیت می‌کنند. از طریق مؤسسه ضمن استفاده از تسهیلات اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، همچنین می‌توان به کسب و کار و درآمد مسجد کمک کرد. از جمله برنامه‌های مؤسسه به‌برگزاری انواع سمینارها، برگزاری مسابقات، اجرای برنامه آموزشی و تخصصی، تولید آثارهنری و همایش‌های قرآنی و… مورد اشاره قرار داد.
۴. برای موفقیت و مدیریت در توسعه کارآفرینی و کسب درآمد مسجد باید چهار نکته اساسی را در محوریت فعالیت‌ها و برنامه‌های خود لحاظ نماییم:
الف. شناسایی استعدادها و افراد زبده و علاقمند مسجد و محله در حرفه‌های مختلف (تولیدی و محتوایی)
ب. برگزاری کارگاه آموزشی مهارت‌آموزی و کارآفرینی با مشارکت دستگاه‌های زیربط و مربیان محلی و… در جهت توانمندسازی بچه‌های مسجد.
ج. تشگیل گروه بازاریابی و اطلاع‌رسانی در گرایش‌های مختلف از جمله بازاریابی فردی، اجتماعی، میدانی، سازمانی، رسانه‌ای، فرهنگی و هنری و دیجیتالی و الکترونیک… جهت تبلیغ، معرفی و ثبت سفارش تولیدات بچه‌های مسجد.
د. ساماندهی محصولات گروه تولید و سفارش در مشاغل مختلف محله به‌صورت کیفی و کمی به‌منظور عرضه و فروش بیشتر محصولات سفارشی.
۵. برای موفقیت و توسعه کارآفرینی در مرحله اول باید ابتدا نیازسنجی تقاضاها و درخواست‌های محله و مسجد مورد بررسی قرار گرفته، سپس نوع بازاریابی و عرضه کالای تولیدی مورد مطالعه قرار گیرد در ادامه و در صورت استقبال، افزایش تولید و عرضه و ثبت سفارش کالای تولیدی علاوه بر عرضه آن در محله به‌تدریج در مناطق همجوار و سایر مناطق روستایی، شهری، سپس به‌صورت استانی و کشوری و بین‌الملی گسترش یابد.
۶. ارایه مشاوره و ایجاد انگیزه توسط امام جماعت و اساتید به جوانان، خیرین و فعالین مسجد در جهت فرهنگ‌سازی و هدایت فکری و ذهنی آنان با اولویت‌بندی مشکلات اصلی و جایگزینی امر کمک‌های مردمی، نذورات و احسانات به‌سمت گشایش مشکلات شغلی، آموزشی و توانمندسازی بچه‌های مسجد محله و همچنین ترویج نذورات فرهنگی.
۷. دعوت از مدیران و مسئولین دستگاهای اجرایی و بخش خصوصی (میز خدمت) جهت حضور در مسجد و تشریح ظرفیت‌های کارآفرینی مسجد و همکاری در توسعه و رونق کسب و کار بچه‌های مسجد.
۸. پیش‌بینی مکان و فضای مستقل در جوار مسجد برای ایجاد کارگاه تولید و آموزش محصولات مختلف صنایع دستی (قالیبافی، گلیم، خیاطی، گیاهان دارویی، سفالگری، تابلوفرش، عروسک‌سازی و….) ویژه کارآفرینان بچه‌های مسجد و برگزاری برنامه‌های آموزشی (رایانه، کلاس‌های هنری و علمی و…)
۹. انعقاد قرارداد و تفاهم‌نامه همکاری، با سازمان‌ها، بانک‌ها، مؤسسات و مراکز کارآفرینی جهت ارایه خدمات آموزشی و مهارت‌آموزی، مشاوره و ارایه تسهیلات و صدور گواهینامه به بچه‌های مسجد از جمله سازمان امور تعاون و کار، فنی و حرفه‌ای، صنایع دستی، میراث فرهنگی وگردش‌گری، بنیاد برکت، جهاد کشاورزی، کمیته امداد، بهزیستی، مراکز رشد و مجموعه‌های علمی، آموزشی فرهنگی و هنری، آموزشگاه‌ها بانک‌ها و مراکز قرض‌الحسنه و مؤسسات خیریه و….
۱۰. هماهنگی با مراکز دولتی و غیر دولتی در خصوص معرفی، جذب و استخدام مهارت‌آموزان رشته‌های مختلف بچه‌های مسجد همچنین با توجه به این‌که مساجد از نقش فعالی در بازار و مراکز اقتصادی شهرها و محلات برخوردار می‌باشند. از این‌رو به‌هنگام نماز، مساجد، محل مراجعه بازاریان، کسبه و اصناف بازار و مراکز اقتصادی محله می‌باشند لذا معرفی بچه‌های مسجد برای جذب و آموزش حرفه درکسب و کارهای محله به‌کسبه‌های محله توصیه می‌شود.
۱۱. با ایجاد کلینیک مشاوره و آموزش در رشته‌های مختلف در مسجد و با مدیریت برنامه‌ریزی و زمان‌بندی حضور مشاوران با هماهنگی اساتید مراکز آموزشی و دستگاه‌ها و مجموعه‌های وابسته، علاوه بر ارایه خدمات به‌همشهریان در مسجد به‌رشد اقتصادی و درآمد مسجد کمک خواهیم کرد از جمله به‌حوزه‌های مشاوره به‌مشاوره رونق کسب و کار، رایانه، فرهنگی و هنری، حقوقی، سلامت و خانواده، طب سنتی، مشاور کودک، روانشناسی، بازاریابی و فروش، امور ایمنی، مراقبت‌های بهداشتی و پوستی، مشاوره اینترنتی، مدیریت کیفیت، ازدواج، مدیریت مسجد و… می‌توان اشاره نمود.
۱۲. راه‌اندازی دفاتر خدمات اداری مانند حسابداری، دفتر بیمه، وکالت دفتر فنی و تبلیغی در مسجد، همچنین راه‌اندازی شرکت تعاونی‌های بچه‌های مسجد که در جهت رفع نیازهای اقلام مصرفی ضروری خانوارهای محلی ساکن در حوالی مسجد، عمل می‌کنند. البته شرکت تعاونی‌های دیگر و مختلفی در رشته‌های گوناگون توسط تیم و گروه‌های بچه‌های مسجد درکنار مسجد می‌توان ایجاد کرد.
۱۳. با توجه به‌نیاز بچه‌های مسجد و ساکنین محله به خدمات دفتر فنی و تکثیر، با ایجاد این دفتر در جنب مسجد هم می‌توان به درخواست‌های محله پاسخ داده و خدمت‌رسانی کرد و هم برای تعدادی از بچه‌های مسجد اشتغال ایجاد کرد. در این دفتر انواع خدمات فنی انجام می‌شود. از جمله تایب، فتوکپی و پرینت سیاه و سفید و رنگی و تکثیر جزوات تایپ (فارسی، لاتین، عربی) تایپ نامه‌های اداری طراحی کارت ویزیت، کاتالوگ، سربرگ، ست اداری صحافی (فنری فلزی و فنری پلاستیکی) تراکت سیاه سفید فوری، تحقیقات اینترنتی تایپ، ویرایش، پرینت پایان‌نامه، آگهی ترحیم، کارت دعوت ترحیم، چاپ بنر، چاپ عکس، اسکن و….
۱۴. از طریق هماهنگی با سازمان میراث فرهنگی و گردشگری می‌توان در برگزاری تورهای زیارتی و تفریحی و برگزاری اردو در سطح محلی، استانی، کشوری و حتی بین‌المللی فعالیت نمود.
۱۵. ایجاد دفتر مشاوره وقف کارآفرینی در مسجد. معمولاً بعضی از مؤمنین و افراد محله (ساکن و غیرساکن) که دارای زمین، مغازه یا کارگاه‌های تولیدی می‌باشند گاهی علاقمنداند بخشی از اموال خود را جهت توسعه و ترویج فرهنگ اسلامی به مسجد وقف نمایند با مشورت و تبیین خیرین و واقفین برضرورت و اولویت‌بندی حمایت از اشتعال‌زایی بچه‌های مسجد و محله می‌توانیم در مشکل‌گشایی بی‌کاران مسجدی مؤثر شویم.
۱۶. در کنارمان تعداد زیادی از مردم هستند که سرمایه‌های خرد و کلان در اختیار دارند و اصولاً دنبال بهترین روش برای سرمایه‌گذاری امن هستند و همواره در تلاش برای کسب اطلاعات درست و هدایت سرمایه خود به روش‌های کم‌ریسک می‌باشند. با تشکیل تیم مشاوره سرمایه‌گذاری محله و مسجد، ضمن مشارکت و هدایت این سرمایه‌ها برای کسب و کار بچه‌های مسجد، در استفاده بهینه و افزایش درآمد سرمایه‌گذاران نیز مؤثر خواهد بود.
۱۷. اجرای طرح شورایار در محله و مسجد، جهت مشارکت و تصمیم‌گیری درطرح‌ها و برنامه‌ریزی شهری و محلی توسط بچه‌های مسجد با دستگاه‌های زیربط و همچنین پیشنهاد واگذاری پروژه‌های محلی و منطقه‌ای از جمله خودگردانی اماکن عمومی، تمهید و تدارک زیباسازی و بهینه‌سازی توسعه فضای زیست شهری، فراهم آوردن امکانات، گذران اوقات فراغت، غنی‌سازی جوانان و نوجوانان و گسترش مراکز تفریحی، ورزشی و هنری و…. در جهت کسب درآمد برای بچه‌های مسجد، مورد پیش‌بینی قرار گیرد.
۱۸. جلب حمایت و مشارکت خیرین سرمایه‌گذار از طرح‌ها و ایده‌های کارآفرینی بچه‌های مسجد و ترغیب سرمایه‌گذاران خیر و نیکوکار در این بخش.
۱۹. مراکز آموزشی تشیع در سراسر ایران که به آموزش و ترویج و مطالعه در حوزه مذهب تشیع و دیگر مذاهب می‌پردازند که به حوزه علمیه مشهور هستند. حوزه علمیه دارای ۵ سطح می‌باشد که به‌ترتیب سطح مقدماتی یا همان دیپلم، سطح یک یا همان کاردانی، سطح ۲ یا همان کارشناسی، سطح ۳ یا همان کارشناسی ارشد یا همان دروس خارج که به مثابه دکترا است و در آن خارج فقه درس داده می‌شود. طلاب در دوره‌های حدوداً ده‌ساله در سطوح عالی برای درس خارج آماده می‌شوند و بعد از پایان کار در حوزه علمیه می‌توانند به‌عنوان مبلغ مکان‌های مختلف در خارج و چه در داخل کشور رفته و در آن جا به‌ترویج دین مشغول شوند ریاست مکان‌های مذهبی همچون آستان قدس و امامزاده‌ها بر عهده روحانیون است. شما می‌توانید با معرفی علاقمندان بچه‌های مسجد به‌این مراکز ضمن ارتقای تحصیلی و علمی این افراد به‌اشتغال‌زایی آنان نیز کمک کنید.
۲۰. حضور، سرکشی و نظارت امام جماعت مساجد از فعّالیّت‌های کشاورزی، باغداری، دامداری و کسبه بازاری در محلّ کار آن‌ها و جلب مشارکت و همکاری در توسعه اقتصادی و کارآفرینی بچه‌های مسجد.
۲۱. ایجاد صندوق قرض‌الحسنه مسجد، این صندوق با همت خیرین، افراد مومن و متعهد و علاقمندان در مسجد تأسیس می‌گردد و با هدف اجرای سنت واقعی قرض‌الحسنه می‌باشد و در حد توان می‌تواند در حمایت و ارایه وام و تسهیلات به کارآفرینان، نیازمندان جهت مصارف مختلفی از قبیل کمک هزینه ازدواج، تهیه مسکن، جهیزیه، پرداخت بدهی و رفع مشکلات مالی و شغلی و… بچه‌های مسجد و محله پرداخت نمایید.
۲۲. تأسیس درمانگاه و داروخانه مسجد با بهره‌گیری از پزشکان متخصص محله و…. مکان درمانگاه معمولا در مجاور مسجد می‌باشد و می‌تواند ضمن اشتغال‌زایی و کسب درآمد برای تعدادی از بچه‌های مسجد با توجه به‌موقعیت جغرافیایی و نیازمندی‌ها، در قالب خیریه هم می‌تواند کارکرده و به اهالی نیازمند تحت پوشش با کارت بیمه سلامت به‌ویژه بعد از معرفی شدن به درمانگاه توسط مسجد، بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای خدمات درمانی ارائه نماید.
۲۳. ایجاد بازارچه هفتگی تره‌بار و پوشاک و عرضه محصولات لبنی، لوازم خانگی و هنری و… با هماهنگی شهرداری و دستگاه‌های زیربط، از بزرگترین مزایای این بازارچه نمایش، عرضه و فروش تولیدات محلی و مشاغل خانگی و ارزان بچه‌های مسجد می‌توان اشاره نمود. ایجاد این بازارچه‌ها به‌ویژه در مناطق دورافتاده و روستایی بیشتر احساس می‌شود.
۲۴. ایجاد خانه نیکوکاری در مسجد با هماهنگی کمیته امداد و… و مجموعه‌های وابسته‌ی مراکز نیکوکاری مسجد، می‌توانند کمک مؤثری در راستای رسیدگی هر چه بهتر به اشتغال‌زایی و سایر خدمات دیگر کمیته امداد به‌نیازمندان و محرومین مسجد و محله باشد.
۲۵. با هماهنگی شهرداری و مجموعه‌های وابسته و همچنین اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌توان امتیاز نصب تابلو و بیلبورد تبلیغاتی (سنتی و دیجیتالی) درجنب مسجد را دریافت نمود. مزیت این ایده این می‌باشد که با این کار هم می‌توان برای اطلاع‌رسانی برنامه‌های مسجد و هم به‌منظور کرایه آن به بخش‌های خصوصی و کسب درآمد به مسجد ابتکار به‌عمل بیاوریم.
۲۶. گاهی در برخی از مساجد در جهت افزایش درآمد و غنی‌سازی اوقات فراغت و کشف استعدادهای ورزشی و معرفی آنان جهت حضور در مسابقات مختلف ورزشی و همچنین برای انس و جذب جوانان و نوجوان به مسجد، در زیرزمین و یا در فضای بیرون و خالی در جنب مسجد و با رعایت و حفظ حرمت مسجد، اقدام به ایجاد سالن ورزشی کرد. مثل رشته‌های آمادگی جسمانی ژیمناستیک و یا در رشته‌های رزمی مانند و… برای خانم‌ها و آقایان به‌عمل می‌آورند. البته یادآور می‌شویم محل سالن ورزشی نباید حکم مسجد را داشته باشد. همچنین واقف زمین مسجد نیز، محدویت واگذاری در این ارتباط و فعالیت نداشته باشد.
۲۷. بازدید امام جماعت و فعالین مسجد در جهت الگوگیری از سایر مساجد موفق و برتر در سطح شهر، استان و کشور که در امر توسعه کارآفرینی و رشد اقتصادی محله موفق، و از ظرفیت مسجد استفاده نموده‌اند.
۲۸. در جهت حمایت از خرید کالای ایرانی و کمک به افزایش تولیدات داخلی و دستی هنرمندان بچه‌های مسجد محله، حتماً در مراسمات و سایر برنامه‌هایی که برای تکریم و دیدار از خانواده شهدا و مفاخر و… صورت می‌گیرد، از آثار تولیدی بچه‌های مسجدخرید و استفاده شود. همچنین در برنامه‌های کمک‌های مؤمنانه و در خرید اقلام مورد نیاز مسجد در اولویت خرید، کالای ایرانی و محلی را مد ّ‌نظر قرارگیرد.
۲۹. تأسیس رسمی یک مهد کودک زیر نظر شخصیت حقوقی مسجد و با نظارت سازمان بهزیستی، داشتن کودکان و نوزادان و مشکل نگهداری آن‌ها در حین نماز یا سایر مراسمات، مهمترین مشکل کاهش شرکت مادران در مسجد است مکان ایجاد مهد کودک لازم است در کنار مسجد یا روبه‌روی مسجد یا در داخل حیاط مسجد یا چسبیده به مسجد باشد و باید دربرنامه‌ریزی از مبانی و روش‌های تربیتی دینی، اسلامی و قرآنی بهره برد.
از مزیت‌های راه‌اندازی این مهدهای کودک در دل مساجد می‌توان به پرداخت هزینه‌های کمتر خانواده‌ها نسبت به سایر مراکز، که ضمن افزایش کسب درآمد برای مسجد شاهد رشد رفت و آمد خانواده‌ها به مسجد خواهیم شدکه می‌تواند در تربیت کودکان با روش‌های دینی و مذهبی، نقش به‌سزایی ایفا کند.
۳۰. تأسیس بانک اطلاعاتی شغلی محله در مسجد (حضوری و غیرحضوری) : وظیفه و رسالت این بانک اطلاعاتی را می‌توان به دوبخش تقسیم و تعریف نمود؛
در بخش اول فراخوان ایده‌ها و طرح‌های شغلی در مسجد برای ساکنین محله و بچه‌های مسجد ارایه خواهد شد. سپس با حضور کارشناسان، امام جماعت و اساتید طرح‌های موفق و کاربردی انتخاب و حمایت‌های مادی و معنوی جهت عملیاتی شدن این طرح در محله و مسجد آغاز خواهد شد.
بخش دوم جمع‌آوری اطلاعات و آمار بروز استخدام‌ها و جذب نیرو به‌همراه منابع آزمون توسط دستگاه‌های اجرایی و بخش خصوصی و در اختیار گذاشتن این اطلاعات به جستجوگران شغلی و بی‌کاران محله و مسجد به‌صورت حضوری و اطلاع‌رسانی در شبکه‌ها و کانال‌های مجازی مسجد می‌تواند خدمات لازم را ارائه نماید.
۳۱. باتوجه به این‌که فعالیت‌های شغلی واقتصادی با نام و مزیّن به مسجد انجام می‌پذیرد لذا کوچکترین کوتاهی و بی‌نظمی باعث گریز و آسیب و دفع افراد از مسجد خواهد شد لذا برای پیشگری این مشکل، و در انتخاب افراد مجری کار، باید کمال دقت را صورت گیرد که برخی از ویژگی‌ها و مهارت‌های فردی مجریان و عوامل انسانی و فعالان شغلی (آقایان و بانوان) به‌شرح زیر می‌باشد.
مهارت‌های اجتماعی بالا و روابط عمومی قوی، داشتن صداقت کاری امانت‌دار و داشتن تخصص، اهل مسجد بودن و داشتن مقبولیت و اعتماد عمومی، ظاهر آراسته و خوش‌برخورد و منظم، توانایی سازگاری با شرایط و ارتباط با افراد مختلف مهارت‌های استراتژیک و برنامه‌ریزی و علم کامپیوتر، داشتن انگیزه و مهارت بالا برای فروش، توانایی و مهارت بالا در مذاکره و ارتباط، داشتن سلامت جسمی و روحی، توانایی مدیریت زمان و زمان‌بندی خوب، صبر و شکیبایی بالا و عدم سوء‌سابقه، روحیه پیگیری و پشتکار بالاو…
۳۲. در کشور ما طبق باورهای دینی و آداب و رسوم، مجالس ترحیم متعددی برای متوفی برگزار می‌شود که مهمترین آن‌ها مراسم بعد از خاکسپاری (روز اول)، سومین روز درگذشت، و…. می‌باشد برخی ازمتولیان مساجد از این فرصت، شرایط خوب اقتصادی برای مسجد به‌وجود آورده‌اند و درکنار برگزاری مجالس ترحیم در معرفی امام جماعت، مداح، قاری و نمازخوان، عوامل پذیرایی، ارسال تابلو تسلیت و گل‌آرایی مراسم و حتی کرایه سالن غذا و پذیرایی و کرایه اقلام صوتی تصویری اقدام نموده و اشتغال‌زایی برای بچه‌های مسجد به‌عمل می‌آورند اکنون هم به‌دلیل شرایط کرونایی متولیان مسجد با صاحبان و فرزندان متوفی مذاکره و مشاوره کرده و پیشنهاد و هماهنگی خرید اقلام مورد نیاز مسجد به‌جای برگزاری مراسم و احسان و نذورات را می‌توانند ارایه دهند.
۳۳. با هماهنگی شهرداری و مجموعه‌های وابسته و همچنین اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌توان مجوز دکه یا کیوسک روزنامه (مجوز روزنامه‌فروشی) را دریافت نمود و برای توسعه و ترویج فرهنگ عمومی و کسب درآمد برای بچه‌های مسجد با فروش محصولات فرهنگی و هنری در کنار روزنامه‌فروشی در جنب مسجد اقدام نمایند.
۳۴. گاهی برای برگزاری برنامه‌ها و مسابقات مختلف دینی و قرآنی برخی از دستگاه‌های فرهنگی، از مکان مسجد برای اجرای این نوع برنامه‌ها استفاده می‌نمایند اطلاع‌رسانی و تعامل با این مراکز جهت ترغیب آن مجموعه برای برگزاری برنامه هایشان در مسجد توصیه می‌شود.
نظر شما