به گزارش خبرنگار
دین و اندیشه خبرگزاری شبستان، پیش‌نشست
همایش بزرگ روانشناسی اسلامی با موضوع گروه روانشناسی پزوهشگاه حوزه و دانشگاه در ۳۰ سال گذشته و گزارش از سمپوزیون روانشناسی در قطر چهارشنبه، دوم آبان ماه برگزار شد.
بنابر این گزارش، حجت‌الاسلام مسعود آذربایجانی، استاد تمام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه از انجمن روانشناسان اسلامی در این نشست با اشاره به اتفاقات لبنان و غزه، خواستار اقدامات جدی در این زمینه شد و اظهار کرد: در این راستا می‌توان در چند محور ورود کرده و هم آگاهی بخشی از منظر روانشناسی و هم زمینه برگزاری کارگاه‌های عملی را فراهم نمود.
وی به مداخله در بحران اشاره کرد و گفت: با توجه به ۸ سال دفاع مقدس تجربه خوبی در این راستا وجود دارد و می‌توان از تجارب در این زمینه بهره برد و با برگزاری جلسات و نشست‌های آگاهی بخشی صدای مسئولیت مردم لبنان را به دیگر نقاط جهان رساند.
استاد تمام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با بیان اینکه گزارش ارائه شده از مراکز مختلف باید هدفمندتر شود، افزود: حضور هیأت مدیره در جلسات باعث نقد و بررسی و ارائه نقاط ضعف و قوت است و جلسات گامی برای ارتقای این مرکز می‌شود.
حجت الاسلام آذربایجانی گریزی به دیگر پیشنهادات کاربردی زد و گفت: گزارشات زمینه هم‌فزایی، مشارکت، تشریک مساعی مراکز مختلف در حوزه آموزشی پژوهشی و ارائه خدمات را فراهم می‌کند حال که متاسفانه مراکز جلسات تعامل و ...را ندارند به همت انجمن این زمینه همکاری و تعامل فراهم شود.
ایجاد بانک اطلاعاتی
وی بر ایجاد یک بانک اطلاعاتی معتبر و قوی تأکید کرد یادآور شد: انجمن روانشناسی اسلامی کانون مهم و مرجعیت همه مراکز علمی که به نحوی با عنوان روانشناسی اسلامی کار می‌کند باید این مهم را به عهده گرفته و بانک اطلاعاتی خوبی از همه مراکز را در اختیار داشته باشد.
وی اظهار کرد: گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه از سال ۶۱ تاسیس شد و هدف اصلی این گروه پژوهش بوده هرچند دوره آموزش‌های متعدد نیز داشته و دارد و آنچه گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه را از دیگر مراکز دانشگاهی و حوزوی مشابه متمایز می‌کند این است که افرادی که جذب گروه روانشناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه می‌شوند باید تحصیلات حوزوی و دانشگاهی در بالاترین سطح دکترا در حوزه مشاوره یا روانشناسی داشته باشند.
استاد تمام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با بیان اینکه اولویت و تاکید روی پژوهش است، گفت: باید توانمندی افراد در هیأت علمی در حوزه پژوهش احراز شود و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در عین حال که در حوزه علمیه قم است اما همه اعضا از فضلای حوزوی هستند و این مرکز دولتی محسوب شده و متعلق به وزارت علوم بوده و از این طریق پشتیبانی می‌شود.
حجت الاسلام آذربایجانی هدف این پژوهشگاه را بازنگری و نقد و بررسی علوم انسانی عنوان کرد و افزود: با این اقدام می‌توان علم دینی و نظام معرفت دینی در رشته های علوم انسانی را تولید کرد و تاکنون ۷۵ کتاب تولید شده و به طور میانگین سالانه ۱۰ تا ۱۵ کتاب در دست تولید است و دوسوم کتاب‌های تولید شده در پژوهشگاه به عنوان متن درسی در رشته‌های مختلف علوم انسانی در دانشگاه تدریس می‌شود و رفع نیازهای پژوهشی کشور در زمینه مسائل روانشناسی با رویکرد دینی، مطالعات تطبیقی درباره موضوعات و مسائل علم روانشناسی، آموزشی و تربیت کادر برای تحقیق در زمینه روانشناسی با نگرش اسلامی و ... از اهداف گروه است.
انتشار دو فصلنامه علمی
وی با بیان اینکه گروه روانشناسی دو فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات اسلام و روانشناسی را منتشر می‌کند، افزود: تاکنون ۳۴ شماره از این فصلنامه به چاپ رسیده است این مجله از مهمترین مجلات در حوزه روانشناسی در ایران است که رتبه پژوهشی خوبی در وزارت علوم دارد و در این تعداد مجله منتشر شده ۲۳۸ مقاله آمده است.
آذربایجانی از آیت‌الله محمد غروی، مدیر گروه به عنوان یکی از پیشگامان روانشناسی اسلامی و پدر روانشناسی اسلامی در ایران نام برد و از مأموریت‌ها و رسالات گروه به استخراج مبانی و دیدگاه‌های اسلامی در حوزه روانشناسی، نظریه پردازی درباره مسائل بنیادین روانشناسی و موضوعات میان رشته ای در باب تعامل روانشناسی و دین، پیگیری و تحقیق پرژه بومی‌سازی علوم انسانی بر اساس مبانی دین در حوزه روانشناسی از طریق همکاری در تدوین متون درسی و پشتیبانی از طرح‌های پژوهشی مرتبط با موضوع و ... اشاره کرد.
وی از آثار منتشر شده گروه روانشناسان به روانشناسی رشد با نگرش اسلامی جلد ۱ و ۲، مکتب های روانشناسی و نقد آن، روانشناسی سلامت، روانشناسی اجتماعی، خانواده در نگرش اسلام روانشناسی و... اشاره کرد.
وی با بیان اینکه روانشناسی جامعه‌نگر، درمانگری معنوی برای بیماران خودکشی، روانشناسی اسلامی در جهان و هند بوک روانشناسی اسلامی در دست انجام گروه روانشناسی است، افزود: هندبوک به عنوان کار مهم در دست تهیه است هندبوک به مجموعه مقالات معتبر در حوزه های مختلف می‌گویند این مجموعه احتمالاً در ۱۲ فصل تدوین می شود، ۸۰ درصد مباحث آن آماده شده و امید است طی ماه‌های آینده به زبان انگلیسی و سپس زبان فارسی ترجمه شود این مهم می‌تواند گزارش قابل قبولی از روانشناسی ایران و جهان اسلام باشد.
پژوهش؛ اولویت اصلی
استاد تمام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با اشاره به این مهم که اولویت اصلی مرکز پژوهش است گفت: علاوه بر پژوهش، دوره‌های متعددی در مباحث آموزشی نیز برگزار شده است پنج دوره دکترا ویژه برادران و دو دوره دکترا ویژه خواهران برگزار شده و تاکنون ۳۲ دانشجو در این دوره‌ها شرکت کردند برخی دفاع کرده و برخی از دانشجویان در حال ارائه رساله دکترا هستند.
حجت الاسلام آذربایجانی از رساله‌های دفاع شده دانشجویان روانشناسی به طراحی زوج درمانی شناختی رفتاری مبتنی بر متون اسلامی، تدوین بسته معنویت محور گروهی مبتنی بر دیدگاه اسلام در طب تسکینی و تاثیر آن بر کیفیت زندگی و ... اشاره کرد.
وی با بیان اینکه از بدو تاسیس پژوهشگاه تاکنون همایش‌های بین‌المللی در گروه روانشناسی با محوریت علوم انسانی، اسلامی برگزار شده است، یادآور شد: همایش مناسبات دین و روانشناسی مبانی نظری و روانسنجی مقیاس‌های دینی، رهیافت معنویت خداسو در مواجهه با کرونا، مناسبات دین و خانواده است که مورد توجه اندیشمندان و دانشمندان داخل و خارج از کشور قرار گرفته است.
دستاوردها باید در عرصه جهانی عرضه شود
وی تأکید کرد: انتظار می‌رود حرکتی که آغاز شده با سرعت ادامه یابد و این حرکت نباید تنها به ایران محدود شود چرا که بسیاری در انتظار ارائه دیدگاه های ما هستند و مهمترین رسالت ما در روانشناسی اسلامی این است که آنچه در زمینه روانشناسی اسلامی در ایران دستاورد بوده به جهان عرضه شود.
استاد تمام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بیان دستاوردهای روانشناسی اسلامی در خارج از کشور را از اهداف مهم برشمرد و گفت: همایش‌های متعددی در حوزه روانشناسی اسلامی کشورهای ترکیه(۲۰۱۵)، هند (۲۰۱۸) و در قطر در بهمن ماه ۱۴۰۲ برگزار شد که در این همایش ۲۰ کشور اسلامی اروپایی آمریکایی هم شرکت داشتند.
حجت الاسلام آذربایجانی حضور در این همایش‌ها را باعث رشد دانست و افزود: رسالت این است که آنچه را در ایران اتفاق افتاده، به دنیا ارائه کنیم برنامه روانشناسی اسلامی پس از حدود ۱۰ سال کار، در وزارت علوم تصویب و در کنفرانس به عنوان مقاله ارائه شد در ایران حدود ۱۰۰ جلد کتاب در زمینه روانشناسی اسلامی داریم که برای اندیشمندان و شرکت کنندگان کنفرانس جذاب بود.
وی تأکید کرد: ایران با توجه به تحریم‌ها، سوء تبلیغات و ... به ابزارهایی برای معرفی و موقعیت سازی نیاز داریم همانطور که روانشناسان اجتماعی می‌گویند با حضور اجتماعی باید پیش داوری‌ها را تغییر داد تا جهان ببیند که در کشور اسلامی هم علم پیشرفت کرده است.
به گفته وی پیشرفت ایران یک دهه از خیلی کشورها جلوتر است و اعتراض و گلایه بحق آنها این بود که چرا در همایش‌ها حضور ندارید و کارها به زبان انگلیسی ترجمه نشده است بیش از ۹۵ درصد مخاطبان در جهان و کشورهای اسلامی از اقدامات ما بی‌خبر هستند و برای تداوم این مهم ایران باید برای برگزاری نشست ها پیش قدم باشد.
برگزاری همایش روانشناسی اسلامی
در ادامه، حجت الاسلام مجتبی رضایی، جانشین مرکز تخصصی امام خمینی (ره) از برگزاری همایش روانشناسی اسلامی در پنجم آبان ماه خبر داد و با اشاره به مشاهده خلاء مشاوره در مدارس و حوزه‌های علمیه از حدود سال ۸۸ اظهار کرد: در بازدید و سفرهای میدانی این خلاء مشاهده شد و بر آن شدیم در حوزه‌های مختلف مشاوره برای جلوگیری از آسیب‌ها ورود کنیم.
وی افزود: در بررسی‌های اولیه مشخص شد که باید ۸۰ درصد در حوزه پیشگیری و راهنمایی و ۲۰ درصد در حوزه مشاوره و درمانگری حرکت کرد و با توجه به احساس نیاز در این زمینه، ابتدا دوره‌های مقدماتی برگزار و افرادی به کار گرفته شدند و در مجموع، دوره در ۱۰ سرفصل و هر سرفصل حدود دو واحد برگزار شد.
جانشین مرکز تخصصی امام خمینی (ره) با بیان اینکه پس از برگزاری دوره در افراد کار خود را در زمینه راهنمایی و پیشگیری شروع و سپس دوره تکمیلی برگزار و احساس شد نیاز است رشته روانشناسی اسلامی در حوزه تولید شود و پس از بررسی‌های انجام شده شورای عالی انقلاب فرهنگی اجازه داد این رشته‌ها در حوزه ماموریتی حوزه تعریف شود.
حجت الاسلام رضایی افزود: پس از این مهم و ارائه پیشنهاد به شورای عالی، قرار شد یک دوره آزمایشی برگزار شود و در این راستا با پژوهشگاه حوزه و دانشگاه دوره آزمایشی را برگزار کردیم و با پای کار آمدن پژوهشگاه حوزه و دانشگاه اولین دوره مشاوره اسلامی شکل گرفت.
به گفته وی سرفصل‌های روانشناسی اسلامی آماده و سال۹۲ تصویب شد و به این نتیجه رسیدیم که سطح ۳ مشاوره اسلامی را آغاز کرده و افرادی که سطح ۲ حوزه را تمام کردند پس از مشاوره و گرفتن آزمون وارد این رشته شوند.
کمبود استاد
وی با بیان اینکه مرکز تخصصی امام خمینی (ره) وابسته به حوزه از سال ۹۲ کار خود را آغاز کرده است، گفت: تاکنون ۱۳ دوره در قم و ۲۹ مرکز و مکان (استان و شهرستان) شامل تهران، یزد کرمان، همدان، شیراز، قزوین و ... رشته روانشناسی اسلامی برگزار شده است.
وی کمبود اساتید را با توجه به برگزاری دوره آموزشی در ۲۹ مکان و ... از چالش های پیش رو عنوان کرد و گفت: با توجه به این مهم که ارشد مشاوره روانشناسی قبل از طی کردن دوره نهایی نمی‌تواند مشاوره بدهد به دنبال شبکه سازی رفته و در استان‌های مختلف این رشته را برگزار می‌کنیم.
به گفته وی در این راستا هفت کارگاه کارگروه شکل گرفته است و ارشدهای روانشناسی مشاوره، در این کارگروه استعدادیابی و سپس مصاحبه می‌شوند تا مشخص شود برای بکارگیری در مرکز مشاوره در کدام حوزه ازدواج و خانواده، تحصیلی، درمان، کودک و نوجوان و... استعداد دارند.
فعال سازی ۲۵ مرکز مشاوره
جانشین مرکز تخصصی امام خمینی (ره) با اشاره به فعالیت ۲۵ مرکز مشاوره یادآور شد: در مرکز قم ۱۹۸ دانش پژوه داریم که یا مشغول تحصیل بوده و یا درس خود را به اتمام رسانده اند و در حال ارائه پایان نامه هستند این مرکز سطح سه و چهار دارد که در سطح سه ۱۷۵ دانش پژوه و در سطح ۴ در گرایش ازدواج و خانواده و مشاوره تحصیلی ۲۳ دانش پژوه تحصیل می‌کنند و تعداد دانش پژوهان استانی از ابتدا تاکنون در این مرکز ۷۱۳ نفر است.
حجت‌الاسلام رضایی تعداد پایان نامه دفاع شده این مرکز را ۴۵ مورد و در نوبت دفاع را ۵ مورد برشمرد و گفت: در قسمت پژوهش کتاب مشاوره اسلامی ترجمه و منتشر شده است و با کمک و مصاحبه ۱۸ تا ۲۰ استاد حوزه روانشناسی اسلامی هم کتاب فقه‌المشاوره در دست ارزیابی است.
وی اضافه کرد: اخذ مجوز مجله مشاوره اسلامی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برگزاری چهار نشست علمی شورای پژوهش، استقلال کمیته پایان نامه نویسی و ... از دیگر اقدامات مرکز تخصصی امام خمینی(ره) است و کتابخانه تخصصی این مرکز بیش از پنج هزار جلد کتاب در حوزه روانشناسی اسلامی دارد.
وی سرفصل سطح چهار را ازدواج و خانواده و مشاوره تحصیلی عنوان کرد با بیان اینکه این مهم توسط حوزه انجام می‌شود، گفت: افراد با مدرک مشاوره اسلامی سطح سه در سازمان نظام، پروانه مشاوره دریافت می‌کنند و در این راستا بیش از ۱۰ نفر تا کنون پروانه مشاوره دریافت کرده‌اند.
نظر شما