به گزارش خبرگزاری شبستان از فارس، حجت‌الاسلام ابراهیم کلانتری، در هشتاد و دومین جلسه «جهاد تبیین» و پنجاه و نهمین نشست از سلسله مباحث «ولایت فقیه»، به بررسی عمیق آثار توحید در زندگی فردی و اجتماعی پرداخت.
وی با تأکید بر اهمیت اصل توحید به‌عنوان بنیان جهان‌بینی قرآنی، بیان کرد: «تفاوت اصلی بین ولایت الله و سایر ولایت‌های مشروع در این است که ولایت خداوند، حقیقی و ذاتی است، در حالی که سایر ولایت‌ها اعتباری و مشروط به اذن خداوند هستند.»
کلانتری با استناد به آیات قرآن، خاطرنشان کرد: «ولایت حقیقی از آن خداوند است و تمامی هستی، از جمله انسان، بدون اراده و خواست الهی فاقد وجود مستقل هستند.» وی افزود: «هر نوع ولایت دیگری، مانند ولایت انبیاء، ائمه معصومین (ع)، و حتی ولایت فقیه، تنها به اذن و اعتبار الهی مشروعیت دارد.»
بازتاب توحید در زندگی فردی و اجتماعی
تولیت آستان مقدس شاهچراغ (ع) در ادامه به آثار ایمان به اصل توحید در زندگی مؤمنان پرداخت و گفت: «هیچ موجودی در جهان هستی، حتی کوچکترین ذرّه، نمی‌تواند خارج از اراده خداوند موجودیت داشته باشد. همه جهان، از پست‌ترین تا شریف‌ترین مخلوقات، در دایره ولایت الهی قرار دارند.»
وی تصریح کرد: «درک این حقیقت، انسان را به وابستگی کامل به خداوند و پذیرش اراده او در تمام امور زندگی سوق می‌دهد و به همین دلیل، تمامی قدرت‌ها و تصمیمات بشر، حتی در ساحت ولایت انبیاء و اولیاء، انعکاسی از ولایت الهی است.»
ولایت فقیه؛ مظهری از ولایت الهی
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران با اشاره به ولایت فقیه، بیان کرد: «ولایت فقیه نیز اعتباری است و مشروعیت آن تنها به اذن الهی است. این ولایت، همانند ولایت انبیاء و ائمه، تجلی و انعکاس حکم و اراده خداوند است.»
حجت‌الاسلام کلانتری بر تأثیر اعتقاد به اصل توحید در تمام شئون زندگی تأکید کرد و گفت: «ایمان به توحید، نظام فکری و عملی انسان را اصلاح می‌کند و او را به جایگاهی می‌رساند که همه چیز را در سایه اراده و ولایت الهی ببیند.»
کلانتری با اشاره به گستردگی و پیچیدگی جهان هستی، بیان کرد: «جهان و همه پدیده‌های آن، از بزرگترین کهکشان‌ها تا کوچکترین ذرات، همه ساخته دست قدرت الهی است و هیچ‌کدام از آنها به‌طور مستقل وجود ندارند.» وی به آیات قرآن اشاره کرد که بیانگر این حقیقت است که «خداوند خالق و مالک همه چیز است» و «همه چیز تحت ولایت او قرار دارد.»
ارتباط توحید با اصول اساسی جهان‌بینی اسلام
وی به سه اصل اساسی جهان‌بینی اسلامی اشاره کرد که بر پایه توحید استوارند: عدل، معاد، نبوّت، و امامت. این اصول، به‌ویژه عدل الهی، در تکوین و تشریع، تنها در چارچوب اعتقاد به خدای واحد معنا پیدا می‌کنند. دکتر کلانتری توضیح داد که «عدل الهی به این معناست که خداوند همه چیز را به‌طور کامل و متوازن آفریده و به انسان همه ابزارها و ظرفیت‌ها برای رسیدن به کمال را داده است.»
کلانتری در ادامه به اثر سوم توحید پرداخت و گفت: «شریعت اسلام تنها در پرتو توحید به‌عنوان یک شریعت توحیدی اعتبار و مشروعیت دارد.» او افزود که در نگاه توحیدی، تمام احکام و دستورالعمل‌ها، چه فردی و چه اجتماعی، از منبع واحد یعنی خداوند سرچشمه می‌گیرند و هیچ‌گونه استقلالی از اراده الهی ندارند.
تأسیس جامعه توحیدی
تولیت آستان مقدس شاهچراغ (ع) به اثر چهارم توحید اشاره کرد که تأسیس جامعه‌ای توحیدی است. «در یک جامعه اسلامی، نه تنها فرد مسلمان باید در رفتار شخصی خود توحیدی باشد، بلکه کل جامعه باید در تمامی ابعاد فردی و اجتماعی خود، از شرک دوری کند و در مسیر وحدانیت الهی قرار گیرد.»
وی تأکید کرد که در نگاه توحیدی، فرد مسلمان نه تنها در امور فردی بلکه در مسائل اجتماعی نیز باید از جواز و عدم جواز شرعی اقدام خود سؤال کند و زندگی خود را در هر بعدی رنگ الهی دهد.
اثرات توحید در اندیشه اسلامی و زندگی فردی و اجتماعی
کلانتری گفت: توحید به عنوان یکی از ارکان اساسی جهان‌بینی اسلامی، در تمامی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان نفوذ کرده و شکل‌دهنده اصول اخلاقی، اجتماعی و حتی سیاسی آن‌هاست. امام خامنه‌ای در بیانات خود تأکید دارند که توحید به معنای ایمان به قدرت مطلق خداوند در خلقت، مالکیت و ولایت است، که در تمام هستی جریان دارد و بر همه جنبه‌های زندگی تأثیر می‌گذارد.
این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه سخنان خود، به جریان توحید در ابعاد مختلف زندگی فردی اشاره کرد. وی توضیح داد که مسلمانان در خوردن، پوشیدن، نشست و برخاست و حتی در روابط اجتماعی خود، همواره به حلال بودن، طاهری بودن و مضر نبودن اعمال خود توجه دارند. این دقت در انتخاب‌ها و رفتارها در حقیقت ناشی از تأثیر توحید در زندگی روزمره است که شاید بسیاری از افراد خود نیز به آن توجه نکنند.
وی همچنین به این نکته اشاره کرد که فرد مسلمان باید در زندگی اجتماعی نیز موحد باشد و رفتارهایش باید متناسب با توحید در عرصه فردی و اجتماعی باشد. به عبارت دیگر، کسی که در عرصه فردی به خداوند توکل دارد، نمی‌تواند در مسائل اجتماعی رفتار مشرکانه داشته باشد. نمونه‌ای از این مسائل، عدم رجوع به داورانی است که بر اساس قوانین اسلامی قضاوت نمی‌کنند. قرآن کریم در آیه ۶۰ سوره نساء به این امر تأکید دارد.
رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی به نقد سکولاریسم پرداخت و بر این نکته تأکید کرد که جدایی دین از سیاست و عدم توجه به دین در مسائل اجتماعی، نوعی شرک است. وی به سخن فردی وهابی اشاره کرد که معتقد بود در آخرت تنها از نماز و روزه سؤال می‌شود و نه از مسائل سیاسی و اجتماعی. این نگرش را نوعی انکار حقیقت توحید در دنیای اجتماعی دانست.
کلانتری با تأکید بر اصل «اذن‌الله» در حکمرانی، گفت که هر نظام حکومتی باید بر اساس اذن خداوند باشد تا مشروعیت یابد. وی این موضوع را یکی از ویژگی‌های برجسته نظام جمهوری اسلامی ایران دانست که بر اساس ولایت‌الله و در مسیر اجرای دستورات الهی به پیش می‌رود.
نظر شما