به گزارش خبرگزاری شبستان از فارس، حجت الاسلام ابراهیم کلانتری، تولیت حرم مطهر حضرت احمدبن موسی الکاظم شاهچراغ علیه السلام، در جلسه هشتاد و سوم «جهاد تبیین» و شصتم از سلسله مباحث «ولایت فقیه»، که در سالن شهید آیت الله دستغیب برگزار شد، به ادامه بررسی موضوع «آثار توحید در ذهن و زندگی فردی و اجتماعی انسان» پرداخت و گفت: توحید، محور اصلی دین اسلام و زیربنای تمام اصول و فروع دینی است. وی با اشاره به اهمیت توحید در شکل‌گیری نظام فکری و عملی انسان، ابعاد سه‌گانه شناختی، گرایشی و رفتاری را تبیین کرد و بر ضرورت حضور توحید در همه این عرصه‌ها تأکید کرد.
توحید؛ مبنای نظام فکری و عملی انسان
کلانتری در ابتدا با اشاره به نقش کلیدی توحید در جهان‌بینی اسلامی، بیان کرد: «توحید، ریشه و اساس دین اسلام است و تمامی اصول اعتقادی و فروع عملی بر آن بنا شده‌اند. بدون حضور توحید، حتی اعمال ظاهراً نیک نیز فاقد معنا و ارزش واقعی خواهند بود.» وی افزود: «سکولاریسم و جداسازی دین از سیاست، به‌ویژه در عرصه اداره جامعه، با مفهوم توحید در تعارض است. اگر فردی در زندگی فردی خود موحّد باشد اما در عرصه اجتماعی و سیاسی از نظام توحیدی پیروی نکند، چنین فردی در شمار مشرکان قرار می‌گیرد.»
آیات قرآنی و تأکید بر جامعیت توحید
این استاد دانشگاه با استناد به آیات ۱۵۰ و ۱۵۱ سوره نساء، گفت: «قرآن کریم هرگونه تفکیک و جداسازی میان خداوند، پیامبران، و اصول دین را مصداق کفر می‌داند. بر اساس این آیات، پذیرش بخشی از دین و انکار بخشی دیگر، به‌معنای کفر مطلق است.»
وی افزود: «توحید، تنها یک اصل اعتقادی نیست بلکه چارچوبی است که باید در همه جنبه‌های زندگی فردی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی انسان نمود پیدا کند. هرگونه تضاد میان اعتقاد و عمل، انسان را از مسیر توحید خارج می‌سازد.»
ابعاد سه‌گانه توحید در زندگی انسان
کلانتری در بخش دیگری از سخنان خود به سه بُعد شناختی، گرایشی و رفتاری انسان اشاره کرد و گفت: «حقیقت توحید زمانی در وجود انسان تحقق می‌یابد که در این سه بُعد رسوخ کند. توحید در بُعد شناختی به معنای شناخت خداوند به‌عنوان خالق و مدبر جهان است. در بُعد گرایشی، انسان باید باور و علاقه قلبی به خداوند و توحید داشته باشد و در بُعد رفتاری، اعمال و رفتار او باید بر اساس توحید تنظیم شود.»
وی تصریح کرد: «اگر توحید تنها در حوزه شناخت باقی بماند و به گرایش‌ها و رفتارهای فردی و اجتماعی سرایت نکند، انسان نمی‌تواند موحّد حقیقی باشد. انسانی که در حوزه فردی به توحید پایبند است اما در جامعه و محیط کاری حقوق دیگران را رعایت نمی‌کند، نشان داده است که توحید در بُعد رفتاری او حضور ندارد.»
ولایت؛ قله توحید و کلید فهم دین
تولیت حرم مطهر احمدی و محمدی (ع) با استناد به حدیثی از امام باقر (ع)، به جایگاه ویژه ولایت در دین اسلام اشاره کرد و گفت: «اسلام بر پنج رکن اساسی شامل نماز، زکات، روزه، حج و ولایت استوار است و در این میان، ولایت از جایگاه برتری برخوردار است. ولایت به‌عنوان کلید فهم اصول دین و قله توحید، راهنمای انسان به‌سوی ایمان و عمل صالح است.»
وی ادامه داد: «امام باقر (ع) در حدیثی فرموده‌اند که اگر فردی تمام شب‌های عمر خود را به عبادت بپردازد و روزهایش را روزه بگیرد و حتی همه اموال خود را در راه خدا صدقه دهد، اما ولایت ولیّ خدا را نشناسد و از او پیروی نکند، نه تنها از اهل ایمان نخواهد بود بلکه هیچ حقی در ثواب الهی ندارد.»
رحمت واسعه الهی و میزان‌های سنجش در قیامت
حجت‌الاسلام کلانتری در بخش پایانی سخنان خود به مسأله قیامت و سنجش اعمال انسان‌ها پرداخت و گفت: «در روز قیامت، خداوند بر اساس ترازوهای عدل خود اعمال بندگان را می‌سنجد. این ترازوها شامل ابعاد مختلف شناختی، گرایشی و رفتاری هستند. خداوند در آیه ۴۷ سوره انبیاء می‌فرماید: «وَنَضَعُ الْمَوَازِینَ الْقِسْطَ لِیَوْمِ الْقِیَامَةِ فَلَا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَیْئًا وَإِنْ کَانَ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ أَتَیْنَا بِهَا وَکَفَی بِنَا حَاسِبِینَ».»
وی افزود: «این ترازوهای سنجش، اعمال انسان را به‌طور دقیق بررسی می‌کنند. با این حال، رحمت واسعه الهی گسترده‌تر از هر عمل و خطایی است. پیامبر اکرم (ص) در دعایی فرمودند: «اللَّهُمَّ إِنَّ مَغْفِرَتَکَ أَرْجَی مِنْ عَمَلِی وَإِنَّ رَحْمَتَکَ أَوْسَعُ مِنْ ذَنْبِی...؛ خدایا، مغفرت تو از عمل من امیدبخش‌تر است و رحمت تو وسیع‌تر از گناهان من.»»
تولیت آستان مقدس احمدی و محمدی (ع)، در پایان تصریح کرد: «اگرچه ما بر اساس آموزه‌های دینی معتقدیم که فردی که ولایت ولیّ خدا را نمی‌شناسد و از او تبعیت نمی‌کند، در شمار مشرکان است؛ اما اینکه خداوند در روز قیامت چگونه با بندگان رفتار خواهد کرد، بسته به عدل و رحمت اوست. ممکن است بسیاری از انسان‌ها با وجود خطاها و نقص‌ها، مشمول رحمت گسترده پروردگار قرار گیرند.»
وی در پایان تأکید کرد: «باید تلاش کنیم توحید در همه ابعاد زندگی ما، از شناخت و باور گرفته تا اعمال و رفتار، به‌صورت کامل تجلی یابد تا بتوانیم در زمره موحدان حقیقی قرار بگیریم.»
نظر شما