به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، کتاب «چشم‌انداز منابع جهانی ۲۰۲۴ » با عنوان «روند را تغییر دهید» به قلم «هانس بروینیکس» و گروهی از محققان هیأت بین‌المللی با ترجمه «محمدرضا تابش» به تازگی از سوی انتشارات جهاد دانشگاهی منتشر شده است.
«محمدرضا تابش» به عنوان مترجم در مقدمۀ «روند را تغییر دهید» می نویسد: بحران‌های محیط‌زیستی به جایی رسیده‌اند که فرصت برای اقدام مؤثر، هر لحظه کمتر می‌شود. در عین حال افزایش جمعیت در جهان و لزوم حفظ رفاه و معیشت و کرامت انسان، موضوعی همواره در اولویت بوده است. بشر بیش از پنج دهه است که برای ایجاد موازنه بین نیازهای خود و سلامت سیاره، در حال هم‌اندیشی، برقراری پیمان‌نامه‌ها و تواقفات و تولید شیوه‌نامه‌هاست اما عملاً توفیق چندانی در کاهش شتاب تخریب سیاره و کنترل پیامدهای محیط‌زیستی حاصل از عملکرد خود بر زمین نداشته است. زنگ هشدار جدی تغییرات اقلیمی، گرمایش زمین و آلودگی زمین و هوا و زوال روزافزون تنوع زیستی، به صدا در آمده و در صورت عدم انجام اقدام عاجل، سراشیب زوالی که زمین و حیات وابسته به آن را موجب گشته‌ایم، تندتر از توان واکنش ما خواهد شد. هیئت منابع بین‌المللی (International Resource Panel یا IRP) یک نهاد علمی و مشورتی است که تحت حمایت برنامۀ محیط‌زیست سازمان ملل متحد (UNEP) فعالیت می‌کند. این هیئت به بررسی و تحلیل استفاده از منابع طبیعی و تأثیرات آن بر محیط‌زیست و توسعۀ پایدار می‌پردازد و هدف اصلی آن ارائۀ اطلاعات علمی و مشاوره به دولت‌ها و تصمیم‌گیرندگان برای مدیریت بهتر منابع طبیعی و کاهش اثرات منفی بر محیط‌زیست است.
وی می افزاید: کتاب کتاب «چشم‌انداز منابع جهانی ۲۰۲۴ » حاصل تحقیقات حدود ۴۰ نفر از پژوهشگران همکار در این هیئت در ۵ سال اخیر است که تلاش کرده‌اند به کوتاه‌ترین و مؤثرترین روش‌های کنترل بحران‌های سه‌گانۀ سیاره (تغییر اقلیم، آلودگی، از بین رفتن تنوع زیستی) پی برده و به سیاستگذاران جهانی ارائه کنند. یافته‌های این تحقیقات حاکی از آن است که راهکار کلیدی حفظ محیط‌زیست و منابع طبیعی، اصلاح نگاه و عملکرد درمورد شیوه‌های تولید و مصرف بشر و به بیان دیگر، اصلاح «زنجیرۀ تأمین» نیازهای انسان است، به‌گونه‌ای که هم رشد اقتصادی چشمگیری برای کشورها به ارمغان بیاورد و هم اهداف حفظ سیاره قاطعانه‌تر، سریع‌تر و زودتر محقق شود. چرایی، یافته‌ها و شیوه‌های این رویکرد به تفصیل توسط نویسندگان شرح داده شده است.
تابش اذعان کرد: کتاب «چشم‌انداز منابع جهانی ۲۰۲۴ » با هدف به‌روزرسانی علم مدیریت منابع طبیعی و محیط‌زیست کشور در میان سیاستگذاران، مدیران، مدرسان و دانشجویان حوزۀ محیط‌زیست، منابع طبیعی و توسعۀ پایدار در کلیۀ مقاطع به فارسی برگرداندم؛ تا تلنگری باشد بر نگاه جهانی به این مقوله و فرصت‌هایی که از دست می‌رود و تحولاتی که باید رقم بخورد. امید است با هم‌افزایی در سایۀ عقلانیت و تدبیر، بتوانیم بهترین مسیرهای اعتلا و پیشرفت کشور را با حفظ گنجینه‌های ارزشمند طبیعی آن بشناسیم و به سرانجام برسانیم.
موارد بسیاری در این کتاب وجود دارد که می تواند پیامی راهگشا برای حفاظت از محیط زیست باشد که در زیر به آنها اشاره می شود:
۱. «افزایش مصرف منابع» عامل اصلی بحران‌های زیست‌محیطی و بهداشتی است و باید جدی‌تر مورد توجه قرار گیرد.
۲. «استفاده از مواد» در ۵۰ سال گذشته بیش از سه برابر رشد داشته و با نرخی سالانه بیش از ۲.۳ درصد در حال افزایش است.
۳. «تأثیرات اقلیمی» ناشی از استخراج و استفاده از منابع فراتر از اهداف تعیین‌شده قرار دارد و نیاز به استفاده پایدار از منابع داریم.
۴. کشورها باید به «جداسازی» تأثیرات زیست‌محیطی از رفاه اجتماعی بپردازند؛ کشورهای ثروتمند باید به سمت کاهش مصرف و کشورهای در حال توسعه بر بهبود کارایی تمرکز کنند.
۵. «نابرابری‌های جهانی» در مصرف منابع باید به عنوان محور اصلی هر تلاشی برای توسعه پایدار مدنظر قرار گیرد.
۶. «کاهش استفاده از منابع» در کنار رشد اقتصادی ممکن است و اقدام هماهنگ در زمینه کارایی و سیاست‌های اقتصادی ضروری است.
۷. ضرورت «اقدامات سیاسی جسورانه» برای حذف فعالیت‌های ناپایدار تأکید شده است.
۸. توجه به «اقدامات تقاضا-محور» به جای صرفاً تامین (supply-side) در کاهش آثار منفی بر محیط زیست حیاتی است.
۹. «اقدام قاطع» و مبتنی بر شواهد از سوی جامعه علمی، برای دستیابی به اهداف پایدار ضروری است.
نظر شما