به گزارش خبرگزاری شبستان از فارس، زندگی انسان همواره در کشاکش میان دو حقیقت بزرگ، یعنی دنیا و آخرت، معنا پیدا کرده است. از روز نخست آفرینش، پرسش از جایگاه دنیا در زندگی بشر، ذهن متفکران، حکما و اولیای الهی را به خود مشغول داشته است. آیا دنیا صرفاً عرصه‌ای برای لذت و بهره‌مندی مادی است یا پلی برای عبور به سوی جهانی دیگر؟ این پرسش، که گویی تار و پود زیستن را در خود نهفته دارد، همواره پاسخی روشن در آموزه‌های دینی داشته است.
در نگاه دین مبین اسلام، دنیا نه مذموم مطلق است و نه ممدوح مطلق؛ بلکه ابزاری است که می‌تواند به بهترین وجه در خدمت تعالی انسان قرار گیرد، یا او را به قعر غفلت و تباهی بکشاند. انسان‌ها بسته به رویکرد خود به دنیا، یا چون عابری خردمند از آن می‌گذرند، یا اسیر زرق‌وبرق‌های فریبنده‌اش می‌شوند.
حجت‌الاسلام محمدحسین مدبر، در سخنان خود به تشریح یکی از آموزه‌های بلند امام حسن مجتبی (ع) پرداخته است؛ آموزه‌ای که در واپسین لحظات عمر شریف آن امام همام بیان شد و چون نقشه‌ای راهبردی، جایگاه دنیا در زندگی انسان را روشن می‌کند. او با استناد به سخنان نورانی امام حسن (ع)، دنیا را به "مردار" تشبیه کرد؛ مرداری که تنها در مواقع اضطرار می‌توان از آن بهره برد و آن هم به اندازه‌ای که زنده بمانیم و مسیر هدایت را ادامه دهیم.
این نگاه عمیق و واقع‌بینانه، تأملی تازه در زندگی پرشتاب امروز ایجاد می‌کند؛ جایی که بسیاری از انسان‌ها در گرداب حرص و طمع، معنای حقیقی زندگی را از یاد برده‌اند. در دنیایی که معیارهای موفقیت اغلب با میزان ثروت، مقام و جایگاه اجتماعی سنجیده می‌شود، سخنان امام حسن (ع) و تفسیر حجت‌الاسلام مدبر، همچون چراغی فروزان، مسیر بازگشت به ارزش‌های اصیل انسانی را نشان می‌دهد.
امام حسن(ع) دنیا را به مرداری تشبیه کرده‌اند که تنها در مواقع ضرورت باید به آن دست زد و حتی در چنین شرایطی نیز، باید به حد کفایت بسنده کرد.
این گزارش، سفری است به عمق این مفاهیم نورانی، با نگاهی به جایگاه دنیا در زندگی انسان از منظر آموزه‌های اهل بیت (ع) و تأثیر آن در زندگی اجتماعی و فردی. بیایید همراه شویم و بار دیگر جایگاه خود را در این دنیای فانی بازنگری کنیم.
درس‌هایی از کلام امام مجتبی (ع)
امام جمعه جهرم، در تبیین حدیث فرمودند: امام حسن (ع) در حساس‌ترین لحظات عمرشان به مسئله‌ای پرداختند که بی‌تردید برای هر انسان عاقلی ارزش تأمل دارد. ایشان دنیا را به مرداری تشبیه کرده‌اند که تنها در مواقع ضرورت باید به آن دست زد و حتی در چنین شرایطی نیز، باید به حد کفایت بسنده کرد. این نگاه عمیق، به ما گوشزد می‌کند که نباید دنیا را هدف نهایی خود قرار دهیم و ما را به مصرف بهینه و پرهیز از اسراف نیز دعوت می‌کند.
این کلام، بازتابی از توصیه‌های اهل بیت (ع) است که همواره بر اعتدال در استفاده از نعمت‌های الهی تأکید داشته‌اند. دنیا در نگاه آنان ابزاری است برای رسیدن به کمال و سعادت اخروی، نه مقصدی برای توقف و غرق شدن.
مصادیق دنیاگرایی در جامعه امروز
مدبر در سخنان خود به جلوه‌های مختلف دنیاگرایی اشاره و به چالش‌های اخلاقی و اجتماعی ناشی از آن پرداخت. او گفت: «اگر ثروت، قدرت یا مقام به دست آوردید، آن را به‌گونه‌ای مدیریت کنید که گویا مرداری بیش نیست. هدف از داشتن این امکانات، هدایت و کمک به دیگران است، نه سوءاستفاده شخصی.»
این هشدار، یادآور اهمیت پرهیز از قدرت‌طلبی و تجمل‌گرایی است که متأسفانه در بسیاری از جوامع به معضلی جدی تبدیل شده است.
دین و الگوی معیشت در زندگی روزمره
الگوی کفاف در زندگی، به معنای تأمین حداقل‌های لازم برای یک زندگی آبرومندانه است. در این الگو، نه اسراف جای دارد و نه محرومیت.
حجت‌الاسلام مدبر با اشاره به اهمیت معیشت عزتمندانه در نگاه دین اسلام افزود: «الگوی کفاف در زندگی، به معنای تأمین حداقل‌های لازم برای یک زندگی آبرومندانه است. در این الگو، نه اسراف جای دارد و نه محرومیت.» او بر این باور است که رسیدن به چنین الگویی نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و تلاش همه‌جانبه است؛ هم از سوی مردم و هم مسئولین.
امروزه، بسیاری از افراد به دلیل مشکلات اقتصادی از دسترسی به نیازهای اولیه زندگی محروم هستند. مدبر تاکید کرد که وظیفه مسئولان ایجاد بستری مناسب برای رسیدن به این حداقل‌هاست، تا مردم بتوانند بدون دغدغه به مسائل معنوی و تعالی روحی بپردازند.
زهد در عمل
برای ملموس‌تر کردن این آموزه‌ها، مدبر به زندگی شیخ مرتضی انصاری اشاره کرد. این مرجع بزرگ شیعه، اگرچه به منابع مالی گسترده‌ای دسترسی داشت، اما خود و خانواده‌اش را به حداقل‌ها محدود می‌کرد.
این رفتار، الگویی است برای همه افرادی که مسئولیت اجتماعی یا مذهبی بر عهده دارند؛ چرا که وجوهات و امکاناتی که در اختیار آنان قرار می‌گیرد، امانتی است از سوی مردم.
مدیریت دنیا؛ چالشی همیشگی
حجت‌الاسلام مدبر در ادامه به خطراتی اشاره کرد که ممکن است افراد را در مواجهه با دنیا تهدید کند. از نگاه او، غفلت از هدف اصلی زندگی و وابستگی بیش از حد به مادیات، بزرگ‌ترین مانع در مسیر تعالی انسان است.
دنیا، با تمام زرق و برقش، می‌تواند انسان را از یاد خدا دور کند و این همان چیزی است که معصومین (ع) همواره از آن برحذر داشته‌اند.
سخنان حجت‌الاسلام مدبر، تلنگری بود به وجدان‌هایی که شاید در هیاهوی زندگی مدرن به خواب رفته باشند. حدیث امام حسن (ع) و تشبیه دنیا به مردار، یادآور این حقیقت است که دنیا ابزاری برای زندگی است، نه هدف آن. اگرچه بهره‌مندی از نعمات الهی حلال و مشروع است، اما باید مراقب بود که این بهره‌مندی به وابستگی و غفلت تبدیل نشود.
پیام این سخنان، بازگشت به تعالیم اصیل دینی و تلاش برای ایجاد توازن میان دنیا و آخرت است. دنیا، اگرچه ممکن است گاهی شیرین به نظر برسد، اما در ذات خود چیزی جز وسیله‌ای برای آزمایش و عبور نیست. همان‌طور که امام حسن (ع) فرمودند: «خُذْ مِنْهَا مَا یکفِیک».
نظر شما