خبرگزاری شبستان، گروه بین الملل: ایالت کرالا در هند، با تنوع فرهنگی و تاریخی منحصر به فرد خود یکی از زیباترین و غنی‌ترین مناطق هند است. این ایالت با طبیعت زیبا، محیط‌های متنوع و جوامع چند مذهبی و چند فرهنگی و چند زبانی متمایز است.
مردم کرالا به خاطر حفظ میراث و فرهنگ غنی خود شهرت دارند و این ایالت را به مرکز زنده تمدن اسلامی در هند تبدیل کرده‌اند، جایی که فرهنگ‌های مختلف به هم پیوند خورده‌اند تا بافتی منحصربه‌فرد را تشکیل دهند که نشان‌دهنده هویت مشترک مردم منطقه است.
در قلب این میراث، مسجد «مالک بن دینار» در کاسرکوت، یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین آثار اسلامی در ایالت کرالا در شمال هند، قرار دارد و دیوارهای این مسجد تاریخی بیانگر روابط عمیقی بین اعراب و جامعه ناحیه مالابار است که قرن‌ها امتداد داشته است.
این مسجد، تنها یک مکان عبادی نیست، بلکه مناره علم و فرهنگ و مرکزی پویا است که به حیات اجتماعی و مذهبی کل منطقه کمک می‌کند.
مسجد مالک بن دینار نماد زنده سکونت مسلمانان در کرالا از زمان صحابه است و پناهگاهی معنوی برای مردم منطقه است که تداعی کننده شکوه و میراث غنی خود به تمام معنا است.
این مسجد با زیبایی‌شناسی معماری متمایز خود گواه زنده‌ای بر توسعه معماری اسلامی است و نشان‌دهنده پیوند عمیق گذشته و حال در زندگی جامعه مالابار (نام تاریخی ناحیه‌ای از هند) است.
تأسیس مسجد مالک بن دینار، آغاز و چشم انداز
مسجد مالک بن دینار در روز جمعه ۱۸ رجب سال ۲۲ هجری قمری پس از موافقت «مالک بن دینار» تأسیس شد و برادرزاده او «مالک بن حبیب» این مسجد را ساخت. این مسجد در منطقه‌ای است که اکنون به نام «تالانگارا» شناخته می‌شود. این منطقه در آن زمان یک مرکز تجاری شلوغ بود و کشتی‌ها در بنادر مجاور پهلو می گرفتند تا محموله های مختلف کالاهای خود را از سرزمین های دور تخلیه کنند. بازارهای اطراف آن به دلیل فعالیت و تجارت شلوغ بود و اجناس مختلفی را که با کشتی‌ها از سراسر جهان می‌آوردند، در آنجا می‌فروختند.
مالک بن حبیب - رضی الله عنه - به دلیل وجود جمعیت بزرگ عرب در آنجا، منطقه موسوم به «تالانگارا» را برای ساختن مسجد انتخاب کرد وآن را به مکانی استثنایی و زیبا تبدیل کرد.
در همان زمان، تالانگارا بخشی از سرزمین وسیعی بود که در آن زمان تحت سلطه نفوذ جین و خرافات هندو بود (آیین جین در کنار دین هندویی و آیین بودایی تنها مذاهب زنده هند باستاناند) و ساخت مسجد در این مکان، اهمیت مسجد به عنوان یک مرکز معنوی و وحدت بخش در میان جامعه هند در این منطقه را جلوه گر کرد. سهروردی در کتاب «سفر پادشاهان» به مسجد مالک بن دینار اشاره کرده و بر جایگاه تاریخی و مذهبی آن در منطقه تاکید کرده است.
بر همین اساس باید گفت که مسجد «مالک بن دینار» تنها یک ساختمان نیست، بلکه شاهد زنده از مراحل مهم تاریخی مسلمانان در این منطقه است و دیوارهای آن همچنان داستانی عمیق را روایت می‌کند که فراتر از زمان است. برخی از مورخان بر این باورند که نفوذ زیاد اعراب در منطقه در تخصیص این زمین برای ساخت مسجد نقش داشته است.
مسجد مالک بن دینار در کاسارکوت یکی از بهترین مساجد اسلامی در کرالا است که با توجه به ریشه های عمیق تاریخ اسلام در کرالا، مسجد مالک بن دینار و اطراف آن همواره مورد توجه مسلمانان مالابار بوده است.
نقش مسجد مالک بن دینار به عنوان یک مرکز مذهبی و فرهنگی در قلب جامعه
مسجد مالک بن دینار - و هنوز هم - مرکز فرهنگی اصلی جامعه مسلمانان است و نور ایمان از مناره‌های آن بر سرزمینی می‌تابد که بت‌پرستی و جهل بر آن حاکم بوده است و در واقع جان تازه‌ای در آن دمیده است.
با ساخت مسجد «مالک بن دینار» در کاسرکوت، دوران جدیدی در تاریخ منطقه آغاز شد و به مرور زمان بسیاری از علما به عنوان قاضی، معلم و راهنما به مسجد آمدند که برخی نامشان در تاریخ آمده و برخی نیامده است.
از آنجا که طلاب از کشورهای دور برای تحصیل و تعلیم دینی به این مسجد می‌آمدند، این مسجد، مرکزی برای احیای علوم به شمار می‌رفت و مناره‌ای علمی بود که نور خود را در سراسر کشور می‌تاباند.
با این اوصاف، مسجد مالک بن دینار، یکی از بهترین مساجد اسلامی در ایالت کرالا است که ریشه عمیق تاریخی اسلامی دارد و اگر به سبک‌های دقیق معماری و روش‌های مرمتی مسجد تا به امروز نگاه کنیم متوجه می‌شویم که هزاران نبوغ و استادی در آن خوابیده است. مسجد ملک بن دینار از بدو تأسیس به «مسجد جامع کاسرکوت» معروف است و این مسجد اولین مسجد منطقه بوده و مردم از مناطق مختلف همجوار به آن می‌آمدند. مساجدی که بعداً در این منطقه ساخته شدند، صرفاً شعبه‌ای از این مسجد اصلی بودند.
کتیبه های زیبای عربی بر روی در مسجد حاوی پیام‌های مهمی درباره پیدایش مسجد و پیدایش اسلام در کاسرکوت است و بیانگر آن است که گروهی از شبه جزیره عربستان برای گسترش اسلام و ایجاد مراکز تجاری وارد هند شدند.
در واقع، مالک بن دینار به همراه برادر مادری خود مالک بن حبیب و دیگران به کاسرکوت رسیدند و در روز دوشنبه ۱۳ رجب سال ۲۲ هجری قمری در آنجا این مسجد را تأسیس کردند. مالک بن احمد بن مالک در آنجا قاضی شد. سپس در سال ۱۲۲۳ هجری قمری، مسجد قدیمی با بودجه مردم آن منطقه بازسازی شد، این کتیبه‌ها سند مهمی در تاریخ اسلام در کرالا است، زیرا اسناد باستانی مربوط به مسلمانان کرالا نیز در سنگ‌های باستانی ارزش این میراث دینی را نشان می‌دهد.
شاهکارهای معماری در ساخت مسجد مالک بن دینار
گفته می شود اولین مسجد در کاسرکوت توسط مالک بن حبیب و یارانش به عنوان محل نماز تنها برای چهل نفر ساخته شده است. این اتاق کوچک تا به امروز در داخل مسجد مالک بن دینار وجود دارد. با گذشت زمان، در طول کارهای مرمتی مختلف، اتاق‌های کوچک‌تری در اطراف مسجد اضافه شده است و سایر قسمت‌های مسجد در ارتفاع یک اینچ کمتر از صحن داخلی مسجد ساخته شده است.
کارهای مرمتی پی در پی از زمان قاضی عبدالله الحاج که مدت‌ها در کاسرکوت قاضی بود ثبت شده است در سال ۱۳۲۷ هجری قمری قاضی عبدالله الحاج مقدمات لازم را برای بازسازی مسجد مالک بن دینار و توسعه آن انجام داد. در پاسخ به افزایش تعداد اهالی که در آن زمان از آن بازدید می کردند، پس از مرگش، دامادش عبدالقادر مسلیار، سمت قاضی را بر عهده گرفت و مراحل مرمت را به پایان رساند.
بر اساس گزارش‌های تاریخی، مالک بن دینار و یارانش برای ساختن مساجد در مالابار سنگ‌های کوچکی از عربستان آوردند و این سنگ‌ها را در ده مسجدی که در کرالا ساختند، قرار دادند.
سید محمد مورخ به این واقعیت تاریخی اشاره کرد و گفت: مالک بن دینار در سفر تاریخی خود به کرالا، آثار برجسته شبه جزیره عربستان از جمله سیزده سنگ مرمر را که از مکه آورده بود، با خود به ارمغان آورد. مساجد او در امتداد ساحل کرالا ساخته شد. مسجد کاسرکوت در طول سالیان متمادی چندین بار توسط علما و حکمای صاحب نفوذ بازسازی شده است.
گفتنی است، مالک بن دینار، شخصیتی نابغه و منحصر به فرد بود که به تبلیغ آموزه های نبوی اسلام پرداخت و زندگی خود را وقف اشاعه روشنگری اسلامی در ساحل مالابار در هند کرد. وی در زمان حکومت تاج الدین پیرومال وارد مالابار شد. پس از مرگ حاکم، پیرو مال با مالک بن دینار تماس گرفت و از او خواست که سفر خود به هند را فراموش نکند و در بدو ورود به مالابار اسلام را گسترش دهد. بنابراین، مالک بن دینار، پس از آن سفر غیرمنتظره از یمن، به بخشی جدایی ناپذیر از تاریخ کرالا تبدیل شد.
نظر شما