حجت‌الاسلام والمسلمین دکترمحمدعلی رضایی اصفهانی، استاد جامعه المصطفی، مفسر و مترجم قرآن کریم در گفتگو با خبرگزاری شبستان در قم با بیان اینکه مهم ترین ویژگی امام علی(ع) با قرآن بودن حضرت است با اشاره به حدیثی از پیامبر اسلام گفت: پیامبراسلام(ص) می فرماید:« عَلِیٌّ مَعَ الْقُرْآنِ، وَالْقُرْآنُ مَعَ عَلِیٍّ لَنْ یَتَفَرَّقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ »؛ پیامبر(ص) براساس این روایت فرمودند که علی با قرآن است و قرآن با علی. در حقیقت این حدیث شریف، معیت قرآن کریم و علی(ع) را نشان می‌دهد. این حدیث مکررا نقل شده و یا متواتر و متظاهر است و در منابع متعدد اهل سنت مانند معجم صغیر و کبیر، مستدرکات و در شیعه هم در امالی شیخ طوسی وغیره آمده است.
وی با بیان اینکه این حدیث دو بخش دارد«علی مع القرآن و القرآن مع علی» تصریح کرد: در مورد بخش اول و اینکه این معیت چیست، چند توجیه و تفسیر می‌توان مطرح کرد. گاهی معیت، ظاهری است یعنی جسم امیرالمؤمنین(ع) با فیزیک قرآن معیت دارد یعنی ایشان جمع‌کننده قرآن بلکه اولین جمع‌کننده قرآن بود، آن حضرت مصحف مشهور را تدوین و با حواشی آوردند ولی مورد پذیرش حکومت قرار نگرفت یا می‌توانیم بگوییم که پیامبر(ص) یک نسخه از هر آیه و سوره را که توسط کاتبان نوشته می‌شد جمع‌آوری کرده و در منزلشان نگهداری می‌کردند و بعد از رحلت نبی اکرم، تحویل امیرالمؤمنین(ع) شد؛ این دو معنا برای معیت ظاهری.
این مفسر قرآن کریم ادامه داد: اما معیت باطنی به این معناست که امیرالمؤمنین(ع) با باطن و حقیقت قرآن همراه بود؛ «لا یمسه الا المطهرون«79» سوره واقعه یا «بَلْ هُوَ قُرْآنٌ مَجِیدٌ «۲۱» فِی لَوْحٍ مَحْفُوظٍ «۲۲» سوره بروج، یعنی کسی به قرآن دسترسی ندارد مگر مطهرون، و مطهرون هم براساس آیه تطهیر« انما یریدالله لیذهب عنکم...» اهل بیت(ع) و در راس آن امیرالمؤمنین(ع) و حضرت زهرا(س) هستند.
حضرت علی(ع) کاتب وحی بود و فرمایشات ایشان و به خصوص نهج‌البلاغه، شارح قرآن کریم است
مدیر مجتمع عالی قرآن و حدیث جامعة المصطفی(ص) تصریح کرد: پس امام علی(ع) دسترسی به باطن قرآن داشت و طریق رسیدن به باطن بود؛ البته رسیدن به باطن طرق مختلف دارد که در درجه و مرتبه اعلای آن، پیامبر(ص) و بعد امیرالمؤمنین(ع) و سایر ائمه(ع) قرار دارند.
حجت الاسلام والمسلمین رضایی اصفهانی ادامه داد: معنای دیگر در مورد علی مع القرآن، این است که آن را به معنای معیت تفسیری بدانیم یعنی تفسیر قرآن برعهده امیرالمؤمنین(ع) است و ایشان شارح و شاهد قرآن بود؛ در روایتی از آن حضرت آمده است که هر وقت آیه و سوره‌ای نازل می‌شد من شاهد آن بودم و اگر حضور هم نداشتم پیامبر(ص) آن را به من می‌آموخت.
وی با بیان اینکه حضرت علی(ع) کاتب وحی بود و فرمایشات ایشان و به خصوص نهج‌البلاغه، شارح قرآن کریم است تصریح کرد: به نظر بنده همه نهج‌البلاغه، تفسیر قرآن است و از این ادعا بالاتر، روایات معتبر همه ائمه(ع) شرح قرآن است.
مدیر مجتمع عالی قرآن و حدیث جامعة المصطفی(ص) افزود: معیت تفسیری از این زاویه هم قابل بحث است؛ مصحفی که امیرالمؤمنین(ع) آن را جمع کرد روایات پیامبر(ص) هم در آن وجود داشت که شرح و تفسیر آیات قرآن کریم و قانون اساسی همراه با شرح بود ولی حکومت نتوانست آن را تحمل کند؛ در این مصحف، شرح نزول و مصادیق، تعیین شده بود و با مطامع حکومت وقت ناسازگار بود.
حجت الاسلام والمسلمین رضایی اصفهانی ادامه داد: نوع دیگر معیت هم این است که روایات علی(ع) مؤید برای فهم و تفسیر قرآن کریم است زیرا عموما مطالب اهل بیت(ع) براساس قرآن است و از امام صادق(ع) نقل شده است که هر وقت از ما چیزی بپرسید جوابی که می‌دهیم بگویید از کجای قرآن بود.
وی با بیان اینکه معیت محتوایی هم معیت دیگری است افزود:یعنی محتوای قرآن در علی(ع) تجلی کرده است و در حقیقت، امام علی(ع) قرآن مجسم بودند؛ عقاید، گفتار، اخلاق و رفتار ایشان عین قرآن بود چنانچه گفته شده است که پیامبر(ص) دو معجزه داشت یکی قرآن و دیگری علی(ع). علی(ع) عامل به قرآن بود و سکوت و جنگ او هم بر اساس قرآن کریم بود.
در قرآن کریم حدود ۷۰۰ آیه استخراج شده است که در شان امام علی(ع) است و حتی کتب اهل سنت تا ۵۰۰ آیه را در شان ایشان بیان کرده است که آیات مباهله، تطهیر، نذر و ... بخشی از آن است.
حجت الاسلام والمسلمین رضایی اصفهانی بیان داشت: معیت دیگر، معیت روحی است که از بقیه مهمتر است؛ یعنی روح قرآن با روح علی(ع) همسان و همراه است؛ در روایت ثقلین آمده است: «انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی ...» عدم افتراق و جدایی قرآن و عترت به همین معناست. لذا روح کلی قرآن و امیرالمؤمنین(ع) یک چیز است و روح واحدی دارند. لن یفترقا؛ این دو از هم جدا نمی‌شوند و اگر کسی فقط علی(ع) را بپذیرد گمراه خواهد شد و اگر کسی فقط قرآن را مبنا قرار دهد، باز هم گمراه است. فرمود: این دو هرگز از هم جدا نمی‌شوند. ما ان تمسکتم بهما لن تضلوا ابدا.
مسئول مرکز تحقیقات قرآن کریم الهدی ادامه داد: در بخش دوم حدیث هم می فرماید« و القرآن مع علی» مراد از این تعبیر آن است که قرآن، بیان‌کننده فضایل و جایگاه و مقام امیرالمؤمنین(ع) است؛ در قرآن کریم حدود ۷۰۰ آیه استخراج شده است که در شان ایشان است و حتی کتب اهل سنت تا ۵۰۰ آیه را در شان امیرالمؤمنین(ع) بیان کرده است که آیات مباهله، تطهیر، نذر و ... بخشی از آن است.
وی گفت: مطلب دیگر اینکه قرآن حق است و حق هم با علی(ع) است؛ در آیات متعددی خداوند قرآن را حق دانسته است و علی هم چون معیت با قرآن دارد، حق است. در آیه ۱۷۶ و ۲۵۲ بقره بر حق بودن قرآن تاکید شده است. این روایت که بحث شد در منابع متعدد شیعه و سنی آمده است و البته گاهی اندک تغییری در عبارات وجود دارد.
حجت الاسلام والمسلمین رضایی اصفهانی با بیان اینکه سومین معنای معیت هم معیت تمسکی است افزود: یعنی قرآن، ثقل اکبر و امیرالمؤمنین(ع) ثقل اصغر است و باید به هر دو تمسک کنیم. فخررازی در ذیل آیه مباهله گفته است که این آیه بزرگترین فضیلت اهل بیت(ع) است و در این آیه خداوند فرموده است: «... وَأَنفُسَنَا وَأَنفُسَکمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ...» یعنی اینکه؛ حقیقت پیامبر(ص) و علی(ع) و قرآن کریم یکی است و اینها از هم جدا نیستند .
نظر شما