به گزارش خبرنگار گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان: کرسی علمی ترویجی «امکان‌سنجی فقهی تغییر فتوا و دکترین هسته‌ای» صبح امروز (یکشنبه، ۷ بهمن ماه) با ارائه حجت‌الاسلام «علی موحدی راد» در محل سالن اجتماعات شهدای گمنام دانشگاه آزاد اسلامی مشهد مقدس برگزار شد.
این کرسی ترویجی با حضور حجج‌الاسلام «مصطفی رفسنجانی مقدم» عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی؛ «سیدحسن وحدتی شبیری» و «علی‌اکبر نوایی» از مدرسان سطوح عالی حوزه به عنوان ناقد و همچنین «رضا عباسپور» عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی همراه بود؛ همچنین حجت‌الاسلام «حسین قاسمیان» پژوهشگر و مدرس حوزه علمیه به عنوان مدیر کرسی در این نشست علمی حضور داشت.
در ادامه گزارش (برخط) خبرنگار گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان، از بخش‌هایی برگزیده از ارایه مقاله حجت‌الاسلام «علی موحدی راد» را می‌خوانید:
حجت‌الاسلام موحدی‌راد با بیان اینکه فتوا نقش برجسته‌ای در جامعه داشته و تاثیرات و بازتاب‌هایی دارد که در شکل‌دهی برخی رخدادها در جامعه به منزله پلی بین شرع و مردم قلمداد شده و در واقع این دو را به یکدیگر پیوند می‌دهد، اظهار کرد: در مورد منابع و مستندات فقهی و امکان‌سنجی تغییر فتوای هسته‌ای به موارد متعددی از جمله به دلایل قرآن می‌توان اشاره کرد؛ برای مثال آیه «وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّکُمْ وَآخَرِینَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ یَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَیْءٍ فِی سَبِیلِ اللَّهِ یُوَفَّ إِلَیْکُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ» که دارای چندین فراز نسبت به بحث مورد نظر ماست.
تهیه امکانات و تجهیزات نظامی برای مسلمانان در هر عصر و زمانی لازم است
این مدرس حوزه علمیه ادامه داد: در فراز اول این آیه اشاره به «مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ» شده و تاکید بر این است تهیه امکانات و تجهیزات نظامی برای مسلمانان در هر عصر و زمانی به هر وسیله و شکلی برای مسلمانان لازم است؛ واژه قوه به صورت مطلق آمده است که در این صورت شامل هر نوع آمادگی در مقابل دشمن و حتی سلاح‌های مدرن و جدید است و اساسا به طور کلی شامل نیروهای جنگی، ادوات و شکیلات نظامی خواهد شد، دلالت وجوب نیز از واژه «َعِدُّوا» قابل استفاده است.
وی گفت: فراز دوم در این آیه «وَمِنْ رِبَاطِ الْخَیْلِ» به معنای (اسبان بسته) است که همان مفهوم اسب‌های آماده در میدان کارزار را دارد؛ این تعبیر به نظرم زیباترین شکل دلالت بر لزوم آمادگی مسلمانان است؛ اکنون در بحث آمادگی مواردی نظیر موشک‌های بالستیک و نقطه‌زن و جنگ‌های الکترونیک مطرح است، در رزمایش‌های مختلف از جمله در خلیج‌فارس همه این موارد در برگرفته شده است.
حجت‌الاسلام موحدی راد در بخش دیگری از مباحث خود با اشاره به طرح «شُبهه انصراف» از سوی برخی اظهار کرد: بعضا این مساله عنوان می‌شود که آمادگی که بیان شده منظور به سلاح‌های متعارف است و شامل سلاح‌های غیرمتعارف نمی‌شود که دو پاسخ را می‌توان ارایه کرد؛ نخست آنکه انصراف یا باید ظهوری باشد یا بدوی، اگر انصراف ظهوری که بر اثر کثرت استعمال به یک فرد یا صنف است؛ لفظ ظهور در آن پیدا شود به طوری که هر وقت لفظ به طور مطلق به کار می‌رود انصراف به آن معنا خواهد داشت مثل لفظ حیوان که برای انسان و غیر انسان وضع شده ولی در عرف وقتی به کار می‌رود انصراف به حیوانات و غیر انسان دارد؛ این چنین انصرافی مانع از تمسک به اطلاق لفظ حیوان می‌شود.
وی افزود: در انصراف بدوی سبب انصراف و منشاء آن خارجی است و لفظ دخالتی در آن ندارد، در این آیه انصراف لفظی به تسلیحات متعارف وجود ندارد و شامل تمامی نیروها و قدرت‌ها (تسلیحات و ادوات) که به نوعی در پیروزی دشمن نقش دارند اعم از نیروهای مادی و معنوی را شامل می‌شوند؛ از سوی دیگر در فراز سوم آیه این جمله بیان شده که «تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّکُمْ» که طی آن هدف از آمادگی مسلمانان در بالاترین سطح نظامی مطرح می‌شود که این امر به دلیل ایجاد رعب و وحشت در دل دشمنان است؛ به تعبیر امروز بازدارندگی نظامی که باعث می‌شود سرزمین اسلامی از هرگونه تعدی در امان بماند.
این استاد حوزه در ادامه به آیه ۱۲۳ سوره توبه مشهور به آیه «تغلیظ» که می‌فرماید «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قَاتِلُوا الَّذِینَ یَلُونَکُمْ مِنَ الْکُفَّارِ وَلْیَجِدُوا فِیکُمْ غِلْظَةً ۚ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ» اشاره کرد و گفت: خداوند در این آیه می‌فرماید: (ای اهل ایمان! با کافرانی که هم جوار شما هستند، نبرد کنید؛ و آنان باید در شما سرسختی و شدت یابند؛ و بدانید که خدا با پرهیزکاران است)؛ در این آیه اشاره شده که در مقابل دشمن قدرت نشان دهید؛ برای تحقق این امر باید دستاوردها، توان و نیرو داشته باشیم؛ در آیات متعددی مقابله به مثل در برابر دشمنان اشاره شده است به جز مواردی که اشاره شد می‌توان به آیه «نفی سبیل» اشاره کرد که در طول تاریخ، فقها از این آیه بسیار استفاده کردند از جمله مرحوم میرزای شیرازی که به پشتوانه همین آیه فتوای تحریم تنباکو را صادر کرد؛ امروز نیز ما در بحث هسته‌ای می‌توانیم از همین آیه به عنوان پشتوانه استفاده کنیم.
وی ادامه داد: همچنین در بحث روایی نیز روایت معروف و مشهور و متواتر از رسول خدا وجود دارد که آن حضرت فرمود: «الاسلام یَعْلُو و لا یُعلی عَلیه» به این معنا که اسلام علو و برتری پیدا می‌کند و چیزی بر اسلام پیروز نمی‌شود و غلبه پیدا نمی‌کند؛ این مساله دلالت بر آن دارد که هرچیزی را که برای قدرت اسلامی نیاز است باید به دست بیاوریم.
زمان و مکان در امر اجتهاد اثرگذار است
حجت‌الاسلام موحدی راد با بیان اینکه ظرفیت قواعد فقهی که در دست داریم بسیار بالا است؛ اظهار کرد: در این فرصت به دو قاعده «لا یُنکَر تغیّر الأحکام بتغیّر القرائن و الأزمان» و همچنین قاعده «قاعدۀ الضرورات تبیح المحظورات یا المحذورات» اشاره می‌کنم که اهل تسنن به آن بسیار توجه کردند، در اینجا بحث زمان و مکان مورد اشاره است که چه‌قدر در اجتهاد تاثیرگذار است.
تقویت بنیه دفاعی و نظامی حکومت اسلامی از تاکیدات جدی در آیات و روایات است
وی با اشاره به اینکه فتوایی که جزو مباحث هسته‌ای است جزو فتواهای متغیر محسوب می‌شود، خاطرنشان کرد: در بحث اضطرار در جنگ مواردی داریم که حتی بی‌گناهان هم کشته شدند، اگر اضطرار پیش بیاید باید به سمت تغییر فتوا برویم؛ روایات و سیره معصومین(ع) در این زمینه شفاف است، در این رابطه بحث تعمیم و تسری تسلیحات هسته‌ای نیز اکنون زمینه ای است که در این مورد می‌توان به آن پرداخت، اما در نهایت مساله این است که تقویت بنیه دفاعی و نظامی حکومت اسلامی از تاکیدات جدی در آیات و روایات است؛ لذا محدودیت در توانمندی نظامی و بازدارندگی در هیچ سطحی پذیرفتنی نیست و امت اسلام باید از مدرن‌ترین تکنولوژی روز دنیا برخوردار باشد؛ پس می‌توان از تسلیحات هسته‌ای در مقابل دشمنان در مقام ضرورت استفاده کنیم چنانکه قاعده «الاسلام یَعْلُو و لا یُعلی عَلیه» هیچ سلطه‌ای را قبول نمی‌کند.
نظر شما