خبرگزاری شبستان، گروه بین‌الملل: در اقدامی بی‌سابقه از زمان آغاز جنگ اوکراین در سال ۲۰۲۲، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرد که تلاش‌های جدی برای پایان دادن به درگیری بین مسکو و کی‌یف را آغاز کرده است که می‌تواند چشم‌انداز جهانی را که برای سه سال متوالی متشنج بوده، تغییر دهد.
اما آنچه در مورد این اظهارات قابل توجه است این است که ترامپ گفته است که با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه دیدار خواهد کرد، شاید این دیدار در عربستان سعودی باشد، با توجه به اهمیت عربستان به عنوان یک میانجی دیپلماتیک در بسیاری از مناقشات منطقه ای و بین المللی، می توان این احتمال را دارد که این مسئله باعث تقویت نقش عربستان در سطح جهانی شود.
مقامات عربستان در بیش از یک بیانیه و اظهارات آمادگی خود را برای ادامه تلاش‌های میانجیگری بین روسیه و اوکراین به منظور دستیابی به یک راه‌حل مسالمت‌آمیز اعلام کردند؛ بنابراین آیا اولین دیدار رئیس جمهوری جدید آمریکا با رئیس‌جمهوری روسیه برگزار خواهد شد و این دیدار دروازه‌ای برای پایان دادن به جنگ خواهد بود؟
اظهارات و تاکیدها
ترامپ در آخرین اظهارات خود (۱۲ فوریه ۲۰۲۵) فاش کرد که در یک تماس تلفنی با همتای روس خود برای آغاز مذاکرات به منظور پایان دادن به جنگ در اوکراین به توافق رسیده است و پیشنهاد می کند که آنها یک نشست دوجانبه در عربستان برگزار کنند.
ترامپ با بیان اینکه انتظار دارد پوتین به آمریکا بیاید و سپس به روسیه برود، افزود: اما ممکن است ابتدا در عربستان دیدار کنیم
او توضیح داد: ما برای اولین بار در عربستان سعودی ملاقات خواهیم کرد و بررسی خواهیم کرد که چه کاری می توانیم انجام دهیم، زیرا می خواهیم به این جنگ پایان دهیم. به احتمال زیاد، ابتدا در عربستان سعودی ملاقات خواهیم کرد.
در ۱۳ فوریه، کرملین در بیانیه‌ای اعلام کرد که تماس‌های کاری بین روسیه و ایالات متحده در روزها و هفته‌های آینده گسترش خواهد یافت.
در این بیانیه آمده است که ریاض در مذاکرات پوتین و ترامپ به عنوان محل احتمالی ملاقات ذکر شده است، اما هنوز تصمیم نهایی گرفته نشده است.
عربستان نیز در پاسخ به سخنان ترامپ از طریق بیانیه ای از سوی وزارت امور خارجه خود در روز جمعه (۱۴ فوریه) تاکید کرد که عربستان از میزبانی نشستی که روسای جمهور آمریکا و روسیه را گرد هم می آورد، استقبال می‌کند.
عربستان بر ادامه تلاش های خود برای دستیابی به صلح پایدار بین روسیه و اوکراین که از زمان شروع بحران اوکراین آغاز شد، تاکید کرد.
اطلاعات قبلی
پیش از این اظهارات، از رسانه‌هایی از جمله رویترز اطلاعاتی درز کرده بود که به نقل از دو منبع روسی می‌گفتند عربستان و امارات محل‌های احتمالی میزبانی نشست بین ترامپ و پوتین هستند.
رویترز به نقل از دو منبع روسی که نخواست نامشان فاش شود، اعلام کرد که مقامات ارشد روسیه در هفته های اخیر از عربستان سعودی و امارات متحده عربی دیدن کرده اند.
عربستان و امارات علاوه بر روابط نزدیک خود با ایالات متحده آمریکا، روابط خود را با روسیه حفظ کرده اند و در طول جنگ با اوکراین بی طرفی را انتخاب کرده و از همراهی با غرب در انتقاد و مجازات مسکو خودداری کرده اند.
این دو کشور همچنین تماس‌های منظمی با ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهور اوکراین داشتند.
عربستان به همراه امارات عضویت دادگاه کیفری بین‌المللی را ندارد که حکم بازداشت پوتین را صادر کرده و مانع از سفر وی به تعدادی از کشورها شده است.
میانجی مهم
«نجیب السماوی» محقق سیاسی معتقد است که اعتماد اخیر همه به عربستان، دولت آمریکا و روسیه را به سمت نشست پیش‌بینی‌شده در ریاض به میزبانی عربستان سوق داده است.
السماوی تاکید کرد که اعلام ترامپ مبنی بر قصد وی برای دیدار با پوتین در عربستان منعکس کننده تغییر ماهیت میانجیگری بین المللی است، زیرا ریاض مانند وضعیت فعلی به بازیگر اصلی دیپلماسی جهانی تبدیل شده است.
این محقق توضیح داد که انتخاب عربستان به طور خاص ممکن است بیش از یک دلیل داشته باشد. اول اینکه عربستان موفق شد ترامپ را در مورد توانایی خود در قانع کردن روسیه برای دادن امتیاز در مورد جنگ متقاعد کند و شاهد آن آزادی «مارک فوگل» اسیر آمریکایی بود که پیامی از ریاض مبنی بر توانایی اش در ارائه میانجیگری بین دو طرف بود.
السماوی ادامه داد که مسئله دیگر این است که ترامپ اعلام کرد که ممکن است اولین سفرش به عربستان باشد، بنابراین ولیعهد عربستان می‌خواست این سفر را متفاوت از سفرهای قبلی برای ارتقای جایگاه کشورش و تبدیل این سفر به یک نشست دوجانبه با حضور روسای جمهور آمریکا و روسیه انجام دهد.
او تاکید کرد: اگر بن سلمان موفق شود ترامپ و پوتین را به هم نزدیک کند، این گام بزرگی از سوی ریاض برای اثبات وجود خود به عنوان یک قدرت بین المللی است که نباید دست کم گرفته شود و پیامی برای همه است که متحد دو قطب بزرگ جهان است و نمی توان آن را نادیده گرفت.
آیا این نشست برای بن سلمان موفقیت آمیز است؟
«عبدالعزیز العنجری» بنیانگذار و مدیر عامل مرکز تحقیقات و مطالعات شناسایی، معتقد است که میزبانی عربستان از این نشست برجسته و مورد انتظار، در صورت برگزاری، یک موفقیت برای محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در ترسیم مجدد تصویر کشورش و تبدیل آن به یک بازیگر اصلی دیپلماتیک در عرصه بین‌المللی است.
العنجری تاکید کرد که اگر این گام انجام شود با تقویت نقش عربستان به عنوان یک میانجی بی‌طرف در درگیری‌ها خواهد بود، همانطور که در عملیات تبادل اسرا بین روسیه و اوکراین و همچنین بین ایالات متحده و روسیه مشهود بود.
او می گوید که این نقش رو به رشد عرسبتان در زمینه تغییرات ژئوپلیتیکی است که توانایی قدرت‌های غربی را در انحصار مدیریت بحران تضعیف کرده است و عربستان را به یک انتخاب طبیعی و نه تنها یک جایگزین اجباری تبدیل کرده است.
این محقق تصریح کرد که تشدید تنش‌ها بین روسیه و غرب به دلیل جنگ در اوکراین فضاهای دیپلماتیک بی‌طرف را کاهش داده است، در حالی که عربستان روابط متوازن را با همه طرف‌ها حفظ کرده است که به این کشور توانایی میزبانی مذاکرات در این سطح را داده است.
العنجری توضیح داد که انتخاب عربستان سعودی نه تنها نشان دهنده فقدان آلترناتیوهای غربی است، بلکه موید موفقیت این کشور در تثبیت خود به عنوان یک قدرت منطقه ای با وزن بین المللی است که قادر به ایفای نقش‌هایی فراتر از مرزهای منطقه سنتی خود است.
میانجیگری عربستان
عربستان پیش از این موفق شده بود میان روسیه و اوکراین به رهبری محمد بن سلمان، ولیعهد میانجیگری کند که در آزادی ۱۰ زندانی از مراکش، آمریکا، بریتانیا، سوئد و کرواسی نقش داشته است.
او همچنین شخصاً در معامله تبادل زندانیان بین روسیه و بلاروس از یک سو و ایالات متحده و آلمان از سوی دیگر در آگوست ۲۰۲۴ مشارکت داشت که مسکو ۱۶ نفر را در ازای آزادی ۸ شهروند روس توسط کشورهای غربی آزاد کرد.
اما مهم‌ترین زندانی آزاد شده در اواسط فوریه، مارک فوگل آمریکایی است، به طوری که رویترز به نقل از منابع خصوصی اعلام کرد که ولیعهد عربستان در مذاکرات برای آزادی وی شرکت کرده است، او از سال ۲۰۲۱ در روسیه زندانی بدر ازای بازگرداندن یک شهروند روس دیگر از زندان‌های آمریکا در حبس بود.
استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا در خاورمیانه گفت که ولیعهد عربستان در آزادی فوگل آمریکایی که در روسیه بازداشت شده بود و اخیرا آزاد شده بود، نقش موثری داشت.
ویتکاف افزود که ولیعهد عربستان تشویق کننده، یک محرک و یک جوینده برای نتیجه درست بود و این واقعا مفید بود.
در آگوست ۲۰۲۳، مذاکرات جده درباره جنگ روسیه و اوکراین برگزار شد و این مذاکرات یکی از تلاش‌های عربستان برای دستیابی به یک پیشرفت در حل بحران بود، همانطور که مسکو آن را می‌داند، و آنها را پایه‌ریزی برای حل و فصل سیاسی جنگ می‌دانست.
برهمین اساس می توان گفت که احتمال می‌رود درآینده نزدیک تلاش برای پایان دادن به درگیری بین مسکو و کی‌یف به پایان برسد و شاید عربستان یا کشور دیگری نقش میزبانی برای نشست پایان درگیری بین دو کشور را داشته باشد.
نظر شما