خبرگزاری شبستان - مهدی رحمانیان| در راهروی فروشگاهی بزرگ، قفسه‌های پوشک یکی پس از دیگری چیده شده‌اند. مادران و پدرانی که نوزادی در آغوش دارند یا دست کودک خردسالشان را گرفته‌اند، با نگاهی نگران به قیمت‌ها چشم دوخته‌اند. صدای آرامی میان خریداران پیچیده است؛ برخی زیر لب غرولند می‌کنند، برخی با نگاهی مایوس سبد خریدشان را سبک‌تر می‌کنند و برخی دیگر از فروشنده درباره قیمت‌ها و امکان تخفیف سؤال می‌پرسند.
چند سالی است که موضوع «جوانی جمعیت» به یکی از دغدغه‌های مهم مسئولان و سیاست‌گذاران کشور تبدیل شده است. آمارها هشدار می‌دهند که اگر روند کاهش نرخ باروری ادامه یابد، ایران در آینده‌ای نه‌چندان دور با بحران سالمندی روبه‌رو خواهد شد. تبلیغات گسترده‌ای در رسانه‌ها انجام می‌شود، از تشویق به فرزندآوری گرفته تا وعده‌هایی برای حمایت از خانواده‌ها. اما در دل زندگی واقعی، در کوچه و خیابان‌های شهر، در فروشگاه‌ها و داروخانه‌ها، شرایط چیز دیگری را نشان می‌دهد.
خانواده‌هایی که دوست دارند فرزندان بیشتری داشته باشند، بیش از هر چیز با مشکلات اقتصادی روبه‌رو هستند. افزایش سرسام‌آور قیمت مایحتاج اولیه نوزادان، از پوشک گرفته تا شیر خشک، تنها بخشی از این مشکلات است. در سال‌های اخیر، قیمت این اقلام چندین برابر شده و بسیاری از والدین را در تأمین نیازهای ابتدایی فرزندانشان دچار مشکل کرده است.
بر اساس گزارش‌ها، قیمت یک قوطی شیر خشک ۴۵۰ گرمی از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳، از ۳۹ هزار و ۷۴۴ تومان به ۱۱۵ هزار و ۶۰۴ تومان رسیده است که نشان‌دهنده افزایش ۱۹۱ درصدی است.
پدر و مادری که با هزار امید و آرزو صاحب فرزند می‌شوند، هنوز از لذت در آغوش گرفتن نوزادشان سیراب نشده‌اند که با دغدغه‌های مالی روبه‌رو می‌شوند. یک بسته پوشک که روزگاری قیمت معقولی داشت، حالا چنان افزایش یافته که برخی والدین ناچارند از تعداد دفعات تعویض بکاهند یا به دنبال جایگزین‌هایی باشند که شاید برای سلامت کودک مناسب نباشد. شیر خشک، که غذای حیاتی نوزادان است، هر روز با قیمت جدیدی در قفسه‌های داروخانه‌ها ظاهر می‌شود و والدین را مجبور می‌کند بین تأمین آن یا کاستن از سایر هزینه‌های زندگی یکی را انتخاب کنند.
در چنین شرایطی، پرسش مهمی که ذهن بسیاری از خانواده‌ها را درگیر کرده این است؛ آیا صرفاً تشویق به فرزندآوری و تأکید بر ضرورت جوانی جمعیت کافی است؟ یا باید زیرساخت‌های اقتصادی و حمایت‌های اجتماعی نیز در کنار این تبلیغات قرار گیرد؟ وقتی دغدغه اصلی یک خانواده، تأمین نان شب و هزینه‌های اولیه زندگی باشد، آیا می‌توان انتظار داشت که با اشتیاق به فرزندآوری روی بیاورند؟
این روزها، مسئولان از ضرورت افزایش جمعیت و جوان‌سازی هرم سنی کشور سخن می‌گویند، اما در کف جامعه، خانواده‌ها با واقعیتی متفاوت دست و پنجه نرم می‌کنند.
مشکلات اقتصادی، به‌ویژه گرانی پوشک و شیر خشک، این روزها به یکی از چالش‌های اصلی والدین تبدیل شده است. در این گزارش، به روایت‌هایی از خانواده‌هایی خواهیم پرداخت که در تلاشند میان عشق به فرزند و فشار اقتصادی، تعادلی برقرار کنند.
جوانی جمعیت در سایه گرانی‌ها
«برای خرید پوشک به فروشگاه رفتم و وقتی قیمت‌ها را دیدم، بهت‌زده شدم.» این جمله را بسیاری از والدینی که نوزاد دارند، بارها تکرار کرده‌اند. افزایش هزینه‌های مربوط به کودکان، از جمله پوشک و شیر خشک، به یکی از موانع جدی در مسیر تحقق سیاست‌های جوانی جمعیت تبدیل شده است.
این روزها، مسئولان از ضرورت افزایش جمعیت و جوان‌سازی هرم سنی کشور سخن می‌گویند، اما در کف جامعه، خانواده‌ها با واقعیتی متفاوت دست و پنجه نرم می‌کنند. مشکلات اقتصادی و معیشتی، فشارهای سنگینی بر دوش والدین گذاشته و هزینه‌های بالای فرزندآوری، بسیاری را از داشتن فرزند بیشتر منصرف کرده است.
روایت‌هایی از والدین نگران
در یکی از فروشگاه‌های شهر، به قفسه پوشک‌ها نگاه می‌کردم، شهروندی که برای خرید آمده بود، آهی کشید و گفت: «من یک کودک یک‌ساله دارم. در این مدت، هر بار که برای خرید پوشک مراجعه کرده‌ام، با قیمت‌های جدیدی مواجه شده‌ام. همین امسال، قیمت پوشک چند بار افزایش یافته و در همین چند ماه اخیر، ۱۵۰ هزار تومان به قیمت آن اضافه شده است.»
وقتی از گرانی می‌گوییم، می‌گویند قیمت دلار بالا رفته، اما مگر افزایش قیمت دلار چه ارتباطی با پوشک و شیر خشک دارد؟ اگر هم دارد، چرا مسئولان برای کنترل آن تدبیری نمی‌اندیشند؟
همه چیز به نرخ دلار پیوند خورده!
شهروندی دیگر که در صف صندوق فروشگاه ایستاده بود، با ناراحتی گفت: «وقتی از گرانی می‌گوییم، می‌گویند قیمت دلار بالا رفته، اما مگر افزایش قیمت دلار چه ارتباطی با پوشک و شیر خشک دارد؟ اگر هم دارد، چرا مسئولان برای کنترل آن تدبیری نمی‌اندیشند؟»
زن مسنی که شنونده مکالمه ماست با تأسف سری تکان می‌دهد و می‌گوید: «زمان ما بچه‌داری سختی‌های خودش را داشت، ولی حداقل نگران این نبودیم که برای خرید یک بسته پوشک، مجبور شویم از بقیه مخارج‌مان بزنیم!»
آیا نظارتی وجود دارد؟
از فروشگاه بیرون آمدم و راهی داروخانه شدم، مادر جوانی که اتفاقاً او هم برای خرید شیر خشک آمده بود، با نگرانی می‌گفت: «درست است که نظارت‌هایی روی قیمت شیر خشک وجود دارد و در ازای کد ملی کودک شیر خشک یارانه ای تحویل می‌دهند که البته آن هم تعدادش محدود است، اما مگر می‌شود در یک سال چندین بار قیمت شیر خشک تغییر کند؟ هر بار که می‌آییم، قیمت‌ها افزایش یافته و هیچ‌کس پاسخگو نیست.»
این‌ها تنها بخشی از دغدغه‌هایی است که خانواده‌های ایرانی با آن مواجه‌اند. در شرایطی که سیاست‌گذاران بر تشویق به فرزندآوری تأکید دارند، اما هزینه‌های سنگین نگهداری از نوزاد، بسیاری از خانواده‌ها را در تصمیم‌گیری برای فرزندآوری مردد کرده است.
لزوم تغییر سیاست‌ها
وقتی خرید ساده‌ترین نیازهای یک نوزاد تبدیل به دغدغه روزانه والدین شود، چطور می‌توان انتظار داشت که خانواده‌ها به فرزندآوری تشویق شوند؟
اگرچه روزی‌رسان اصلی خداوند است و بسیاری از مردم اعتقاد دارند که نباید از ترس روزی، از فرزندآوری خودداری کرد، اما مسئولان نیز در این مسیر وظایف مهمی بر عهده دارند. اگر چالش‌های اقتصادی به‌ویژه در حوزه تأمین مایحتاج اولیه نوزادان حل نشود، جوانی جمعیت، تنها در حد یک شعار باقی خواهد ماند. وقت آن است که سیاست‌گذاران به جای وعده‌های تکراری، چاره‌ای عملی برای کاهش هزینه‌های فرزندآوری بیندیشند تا خانواده‌ها از این سردرگمی رهایی یابند.
واقعیت این است که افزایش جمعیت تنها با توصیه و تبلیغ اتفاق نمی‌افتد. برای تحقق این هدف، باید موانع اقتصادی را از سر راه برداشت. خانواده‌هایی که با عشق و امید تصمیم به فرزندآوری گرفته‌اند، انتظار دارند دولت، نه فقط با حرف، که در عمل نیز حمایتش را نشان دهد. وقتی خرید ساده‌ترین نیازهای یک نوزاد تبدیل به دغدغه روزانه والدین شود، چطور می‌توان انتظار داشت که خانواده‌ها به فرزندآوری تشویق شوند؟
سیاست‌های تشویقی تنها زمانی مؤثر خواهند بود که مردم در زندگی روزمره خود، اثر آن را ببینند و لمس کنند. حالا که مسئولان بر جوانی جمعیت تأکید دارند، آیا وقت آن نرسیده که در کنار توصیه‌ها، راه‌حل‌های عملی هم ارائه شود؟ آیا افزایش سرسام‌آور قیمت پوشک و شیر خشک، با این سیاست‌ها همخوانی دارد؟
سوال اینجاست که چه زمانی، والدین ایرانی بدون نگرانی از آینده معیشتی، می‌توانند به آینده فرزندانشان فکر کنند؟
نظر شما