به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از گیلان، نوشین کریمی
گیلان را همه با باران و طراوتش می شناسند و شهر رشت را که شهر باران های نقره ای می نامند، در کنار این طراوت و تازگی و سرسبزی که بخشی مدیون دریا و جنگل و رودخانه هایش است اما همیشه از بلایای طبیعی در امان نبوده و نیست. مثلا برف و باران های شدید، رانش زمین و... که خسارات زیادی به زیر ساخت های شهری و گاهی به مردم و خانه زندگیشان وارد می کند. اینبار اما تقریبا ۱۹ بهمن ماه بود که بارندگی شدید باعث آبگرفتی محلاتی مانند پیربازار و دیانتی و سیاه اسطلخ و... شد.
گرچه هشدارهای هواشناسی مبنی بر وضعیت سطح نارنجی بود و ستاد هماهنگی مدیریت بحران و دستگاه های یاری دهنده آماده، اما یکباره خارج از تصورات باران که بارید خروجی راحتی برای فرار آب های سرگردان قفل شد و آب وارد کوچه و خیابان ها و سپس ایوان و منزل مردم شد. مردمی که آسیب پذیرترین قشر جامعه و در محلات قدیمی شهر ساکن بودند.
علت اما جدای از بارندگی فراوان رسوب زیاد رودخانه های زرجوب و گوهررود بود که ۲ روخانه مهم استان گیلان هستند و با اینکه روزی نماد زیبایی و زلالی بودند اما سالیان سال است که با ورود فاضلاب‌های شهری، روستایی، بیمارستانی و صنعتی به یکی از آلوده‌ترین رودخانه‌های جهان تبدیل شده اند و احیای این رودخانه‌ها از مدت ها به مطالبه عمومی مردم تبدیل شده است.
لابه لای خبرهایی که از کمک رسانی به آسیب دیدگان و خدمات امدادگران به این حادثه منتشر میشد، اسکان مردم آسیب دیده در دو مسجد جامع پیربازار و صاحب الزمان(عج) و همچنین پایگاه بسیج آن منطقه بود که نشان میداد کمک های مردمی نیز لازم و ضروری است و شنیده ها ازین کمک ها این موضوع را روایت می کرد که تا عادی شدن شرایط در کنار شما هستیم.
حالا امروز در آخرین روزهای اسفند، حوزه هنری گیلان محفلی را برگزار کرد تا دستگاه‌های اجرایی و کمک رسان دور هم جمع شوند تا ورقی از حکایت بارندگی بهمن ماه ۱۴۰۳ را در نشست «عصر خاطره پس از باران» مرور شود.
روایت آبی‌ترین روزهای پیربازارِ رشت از زبان نقش‌آفرینان و شاهدان آن که اگرچه بخش هایی از آن را در فیلم ها و تصاویر و خبرها دیدیم و شنیدیم اما این محفل روایت چیز دیگری بود.
تجربه‌نگاری در حوادث موجب گردش اطلاعاتی در شرایط مشابه می شود
رسول منفرد، رئیس حوزه هنری گیلان با بیان اینکه عمدتا دو رویکرد اصلی ناظر بر روایت است اظهار کرد: گرچه سیل پیربازار، سختی ها و مرارت هایی داشت اما می خواهیم مرور کنیم تا نقاط قوت خود را بشناسیم.
وی افزود: حتما ناگفته های زیادی در اینگونه وقایع اتفاق افتاده اند که در بین ده‌ها و صدها فرصتی که پیش آمده چون دوربینی در آن لحظه نبوده، ثبت نشده است.
منفرد همچنین رویکرد دیگر اینگونه روایت ها را تجربه نگاری دانست و بیان کرد: معمولا شهرها و روستاها و ... در گیلان در طول سال ازین دست حوادث را شاهد هستند اما متاسفانه گردش اطلاعاتی اتفاق نمی افتد و در چنین اتفاق هایی که ده‌ها میلیارد تومان هزینه ایجاد می شود در حد چند میلیون هم برای تجربه نگاری آن هزینه نمی شود تا روزی از این تجربیات، پایان نامه ای در بیاید و یا اگر دانشگاه ها تحقیق و پژوهشی بخواهند انجام دهند به این دست تجربه ها و روایت ها دسترسی داشته باشند.
وی اذعان کرد: در کشورهای دیگر به این دست اتفاقات بسیار اهمیت می دهند و برای کوچکترین موضوع حداقل یک مستند ساخته می شود اما در گیلان با توجه به حادثه خیز بودن رخدادهای طبیعی اش تا کنون یک اثر هنری و مستند از آن تهیه نشده و رایج نبوده است.
منفرد گفت: گفت و گو و شنیدن روایت کسانی که درگیر این حوادث بوده اند چه مسئولین و چه گروه های مردمی می تواند به ساخت و تولید یک اثر هنری و یا ثبت و ضبط آنچه که بخشی از تجربه تاریخ نگاری منجر شود کمک بزرگی کند که در آینده بخشی از اشتباهات تکرار نشوند و تجربیات خوب هم دوباره مورد استفاده قرار بگیرند.
خیلی‌ها مردمی و با هزینه‌های شخصی پای کار آمدند
میلاد حسن زاده، فرمانده مقاومت مسجد جامع پیربازار نیز با بیان اینکه ممکن است در کنار همه سختی های کمک رسانی به مردم گاهی داستان های شیرین و گاهی احساسی برایمان پیش بیاید، به ضعف مدیریتی که در استان گیلان هست اشاره کرد و افزود: مهندسین و کارشناسان باید نظر بدهند اما آنچه مسلم است کوتاهی و کم کاری مسئولین در لایه روبی نکردن رودخانه ها طی سال های متمادی بود که متاسفانه دامنگیر مردم پیر بازار شد.
وی با بیان اینکه از ساعت ۸_۹ صبح روز جمعه آب رودخانه ها شروع به بالا آمدن کرد و کار در حد یکی دو گروه جهادی نبود و می بایست مردم و جهادگران بیشتری با هلال احمر، آتش نشانی و ... پای کار می آمدند گفت: خیلی ها مردمی با هزینه های شخصی پای کار آمدند و حتی بعد از فروکش آب هم به همشهریانشان کمک کردند که واقعا قابل تقدیر بود.
حسن زاده با اشاره به اینکه دم دمای غروب آب به خانه های مردم رسید اما مردم حاضر نبودند که منازل را ترک کنند گفت: سطح زندگی مردم در این محلات پایین و معمولی است و اصرار داشتند که همانجا در منازلشان بمانند اما شرایط واقعا مساعد نبود و خوشبختانه با همت جهادگران، نیروهای سپاه و بسیج و... کسانی که طفل، افراد مسن و بیمار داشتند را طبق هماهنگی به مسجد جامع پیربازار، مسجد صاحب الزمان(عج) پیر بازار و پایگاه بسیج انتقال دادیم.
وی تصریح کرد: ابتدا مردم را با قایق های بادی هلال احمر و ماشین های سپاه به محل های اسکان انتقال میدایم، شرایط به حدی نامطلوب بود که دیدیم حتی فضایی نیست که مردم بتوانند در منزل خودشان آشپزی کنند، توسط نیروهای جهادی منزل به منزل به مردم جیره خشک و گرم داده شد، حتی برای مرغ و خروس و دیگر احشام آنها غذا و علوفه رساندیم.
حسن زاده بیان کرد: در خانه ای رفتیم که زن و شوهر هر دو معلولیت داشتند و تحت پوشش بهزیستی بودند و وضعیت آن منزل دلخراش بود و... بعضی خانه ها بیمار و بعضی ها فرزندان کوچک داشتند که واقعا با آن شرایط بیرون آمدن و تهیه وسایل مورد نیاز حتی گرفتن یک دانه نان برایشان دشوار بود زیرا می بایست تا کمر به زیر آب میرفتند و از کوچه و خیابان عبور می کردند تا به یک نانوایی برسند.
وی یادآور شد: خانه های درگیر سیل نه تنها در شهر رشت و محله پیربازار بلکه روستاهای محمد آباد، بیجارخاله، اسلام آباد و مبارک آباد بودند که دچار آبگرفتی شده بودند و نیروهای بسیجی ما با اطلاعاتی که به آنها می رسید سریعا سعی در پوشش دادن آن منطقه می کردند.
حسن زاده با بیان اینکه ۶۰۰ خانوار در پیربازار و ۳۰۰ خانوار هم از روستاها بودند که از روز جمعه تا روز سه شنبه در حد توان توانستیم خدمات ارایه بدهیم تا مردم کم کم به خانه هایشان برگشتند ادامه داد: با گذشت یک ماه از آن اتفاق هنوز قولی که از طرف استاندار مبنی بر پرداخت خسارات(خانه و لوازم منزل) به آسیب دیدگان داده شده، محقق نشده است.
وی گفت: ما نیروی بسیجی و وظیفه مطالبه گری حق مردم را داریم ولی معلوم نیست امسال این آسیب دیدگان مانند سایرین شب عید دارند یا خیر.
همکاران آتشنشانی ۱۹۹ ساعت در آب بودند
فاطمه نادری، مدیر روابط عمومی آتش نشانی گیلان نیز با اشاره به اقدامات آتشنشانی رشت در زمان آبگرفتگی۱۹ الی ۲۳ بهمن ماه، اظهار کرد: ۱۱۱ مورد عملیات امداد و نجات و مهار آتش سوزی توسط ۱۵ ایستگاه آتش نشانی رشت پوشش داده شد که از این تعداد ۵۵ مورد مربوط به بارش شدید باران بود.
وی با بیان اینکه در مجموع چهار روز کاری ۵هزارو ۵۳۸ تماس از شهروندان داشتیم، افزود: در هر شیفت ۲۴ ساعت کاری، ۲۵۰ آتش‌نشان فراخوان شدند.
نادری با بیان اینکه در مجموع ۵۰ خودروی سبک و سنگین، ۴۱ موتور پمپ، ۵ قایق بادی در عملیات رفع آبگرفتگی‌ها به کار گرفته شدند افزود: طبق آمارهای بدست آمده از زمان صرف شده در عملیات‌های رفع آبگرفتگی‌ها و نجات شهروندان و انتقال به مکان امن مجموعا ۱۹۹ ساعت و ۳۰ دقیقه به طول انجامید.
پذیرایی با چایی در خانه سیل زدگان پیربازار
محمدپور، مسئول آتش نشانی ایستگاه ۴ با ۲۳ سال سابقه نیز این آبگرفتی را یک سیل واقعی عنوان کرد و افزود: سیل در مناطقی که خانه های ویلایی وجود داشت بیشترین آسیب را زد زیرا بافت قدیمی و عدم لایه روبی رودخانه ها منجر به پس زدن آب به منازل میشد.
وی با تاکید بر اینکه می بایست لایه روبی از رودخانه های شهر تا تالاب انزلی انجام شود اظهار کرد: بدون شک با لایه روبی خیلی از مشکلات ما کم میشود زیرا اگر باز هم چنین سیلی بیاید دچار بحران می شویم.
محمدپور همچنین گفت: ما نیاز به تجهیزات قوی تر، لوله های نواری، قایق های بیشتر بادی و پمپ های قوی آبگیری در سطح شهر داریم تا تخلیه آب شهری سریع تر انجام شود چون بعضی پمپ ها برای کشاورزی و بعضی پمپ ها با ارتفاع کم کاربرد دارند و این حجم بالای آب گرفتگی را پاسخگو نیستند.
وی با بیان اینکه در روزهای عادی یکصد نفر در شیفت کاری آتش نشانی ما هستند ولی در زمان آبگرفتگی پیربازار ۲۷۵ نفر از پرسنل آتش نشانی هر روز در میدان بودند گفت: تلاش ما رساندن خدمات سریع تر برای آلام مردم است و همه تا جمع شدن ان اتفاق پای کار بودیم.
محمدپور ضمن بیان خاطره ای شیرین ازین کمک رسانی، افزود: مردمان مهربانی داریم که بسیار ساده و قدرشناس هستند، روزی که برای کمک کردن به یک خانواده در حال جمع کردن وسایلشان بودیم، همسر خانه به دنبال کتری و قوری بود تا برای ما در آن وضعیت چایی بیاورد و این رفتارها در میان آن شرایط قدرشناسی مردم را نشان می دهد.
ظرفیت های فرهنگی و انسجام اجتماعی از مولفه های مثبت در گیلان است
هادی سلیمی، مدیرعامل جمعیت هلال احمر گیلان نیز با تاکید بر اینکه می بایست در زمینه های زیر ساختی اتفاق های خوبی در استان گیلان رقم بخورد، اظهار کرد: ریشه و اساس فعالیت های هلال احمر داوطلبانه است و جامعه امروز ما خدمات این عزیزان را به ویژه در زمان بحران ها نیاز دارند.
وی با بیان اینکه دولت و حاکمیت هیچ کم کاستی در امر خدمات رسانی به مردم نمی‌گذارد افزود: در سیل پیربازار حکمرانی مردمی در تمامی ارکان وجود داشت و همچنین در اذهان مردم این رضایتمندی هم در زبان و هم در چهره هایشان دیده میشد که تقویت روحیه امید را دارد.
وی هلال احمر را بزرگترین شبکه بشردوستی دانست و تصریح کرد: به پاس هشدارهایی که داده شده بود جمعیت هلال احمر آماده باش کامل بود و با سرعت عمل به صحنه رسید و ارایه خدماتش به موقع اقدام شد.
وی بیان کرد: فرهنگ غنی مردم گیلان یکی از مولفه های بسیار مهم است، زیرا مطالبه گری و تاب آوری مردم با سازمان ها بسیار عالی است و کمترین درخواست را دارند و خودشان را با شرایط پیش آمده وفق می دهند و انتظاری ندارند.
وی با اشاره به اینکه نیروهای امدادی زنجان، البرز، اردبیل، تهران، قزوین، مرکزی از جمله استانهایی بودند که در این بحران به کمک گیلان آمدند ادامه داد: در بحران اخیر خوشبختانه با توجه به حجم بالای سیل و خسارارت به منازل مردم هیچ فوتی نداشتیم.
وی طی آماری اعلام کرد: در این حادثه ۹۰ خودروی امدادی استفاده شد، ۲۳۹ امدادگر در صحنه بودند و ۳۸۰ بسته غذایی و بهداشتی بین مردم درگیر سیل توزیع کردیم.
وی با اشاره به اینکه به یکهزار و ۹۵۹ نفر امداد رسانی انجام شد افزود: در مجموع ۱۰ هزارو ۸۴۰ نفر آسیب دیده باران در کل گیلان بودند که توسط همکاران ما در شعب مختلف ارائه خدمات انجام شد.
وی اذعان کرد: بسیاری از مردم درگیر سیل با توجه به اینکه دستور به تخلیه منازل داده شده بود به منازل اقوام و خویشان رفتند، که یکهزارو ۸۱۱ نفر با قایق های بادی به نقاط امن انتقال یافتند و فقط به ۱۵۸ نفر اسکان داده شدند که این خود یکی از ظرفیت های فرهنگی و انسجام اجتماعی و مولفه های مثبت در گیلان است.
گیلان اولین استان در تهیه شناسنامه جامع بحران در کشور با یکهزارو ۱۹۸ پروژه رصد شده است
محمدعلی ویشکایی، مدیرکل مدیریت بحران استانداری گیلان نیز با اشاره به اینکه بحران ها در دنیا به طبیعی و غیر طبیعی تقسیم می شوند گفت: دولت ها می توانند با بهره گیری از علم تکنولوژی بسیاری از حوادث طبیعی را کنترل کنند اما بحران های غیر طبیعی که دستخوش دولت ها هستند بستگی به میزان آمادگی دستگاه ها دارد.
وی با اشاره به سیل پیربازار، اظهار کرد: میزان آمادگی دستگاه ها به اندازه کافی تعریف شده بود، و گروه های جهادی و نیروهای مردمی، طلاب و... که به عنوان یک سرمایه برای کشور ما هستند طبق همیشه به موقع پای کار آمدند.
ویشکایی با اشاره به اینکه ۲۵۴ میلی متر بارندگی داشتیم که کمتر از ۲۴ ساعت مشکلاتی را به بار آورد و این میزان بارندگی در استان بی سابقه بود ادامه داد: محله دیانتی رشت سال هاست که در بحث جاری شدن سیل دچار مشکلات میشود که از قدیم کوتاهی هایی برای لایه روبی رودخانه ها و رفع مشکل آن بوده که منجر به اتفاق اخیر ودرگیر کردن بخش های دیگر مانند پیربازار و سیاه اسطلخ و ... نیز شد.
وی با بیان اینکه با دعوت به موقع از رییس صندوق بلایای کشور و بازدید از نقاط سخت آسیب دیده قول جبران خسارات را گرفتیم افزود: تا کنون ۲۶۰ خانواده مستندات خود را کامل کردند و از شهردارن خواستیم که با توجه به سن بالای افراد دراین محلات و کم توانی برخی از آسیب دیدگان برای انجام کارهای اداری با تبلیغات محیطی در ورودی خیایان های اطراف، از شهروندان خسارت دیده در سیل اخیر بخواهند مستندات شخصی، ملکی و ورثه ای خود را جهت تکمیل پرونده دریافت خسارات ارایه دهند.
ویشکایی در ادامه همچنین گفت: ما بیش از حدی که آمار داشتیم غذای گرم تحویل دادیم و با توجه به اینکه بسیاری از مردم از فضای مجازی همراه ما بودند و کمک کردند تا گروه های جهادی و مردم درگیر در محلات به موقع از اطلاعات با خبر باشند قدردان این همراهی هستیم.
وی با تاکید بر اینکه اصحاب رسانه بسیار می توانند در اینگونه موارد همراه باشند و کار کنند، افزود: بضاعت دستگاه ها مشخص است، هواشناسی علم احتمالات است و ممکن است در آنی از ثانیه همه چیز، تغییر کند و یکباره مانند برف سال ۸۳ بحران شدید و غیر قابل پیش بینی اتفاق بیفتد پس همراهی و همدلی مردم می تواند دیتگاه ها را در انجام هر چه بهتر خدمات یاری کند.
ویشکایی همچنین ضمن ابراز امیدواری از اینکه اعتبارات این سیل اخیر به زودی به استان پرداخت شده و مشکلات حل شود گفت: اولین استانی بودیم که شناسنامه جامع بحران را تهیه و به تهران داده ایم که یکهزارو ۱۹۸ پروژه رصد شده در بحث رانش، سیل، حوزه کشاورزی، آب بندان ها، انهار، رودخانه هایی که نیاز لایه روبی دارند و... که تماما پروژه های دارای کد هستند و امیدواریم مورد توجه قرار بگیرد.
گفتنی است، در این محفل شاهد روایات دیگر عوامل مردمی و اجرایی در امر کمک رسانی به سیل اخیر در رشت بودیم که همگی ضمن قدردانی از درک و صبوری و همراهی مردم انتظار رسبدگی به مشکلاتی شدند که می توانست خیلی پیش تر با رفع آن جلوی بروز، چنین خساراتی را گرفت.
نظر شما