خبرگزاری شبستان، گروه بین الملل: مراکش برای حفظ حفظ قرآن و افزایش تعداد قاریان و حافظان خود بر روش‌ها و سیستم‌های سنتی متکی است. این روش ها با وجود ظهور فناوری های مدرن و ابزارهای پیشرفته همچنان مورد استقبال و محبوبیت قرار دارد.
محمد بولوز، محقق امور دینی در این باره گفت: توجه به قرآن کریم در مراکش یکی از برجسته ترین جلوه‌های علاقه به دین است و مراکشی‌ها قرن‌هاست که به دلیل قدردانی فراوان از کتاب خدا، هم از نظر آموزش و هم حفظ آن، متمایز بوده‌اند.
بولوز که یکی از اعضای اتحادیه جهانی علمای مسلمان مراکش نیز است، افزود: توجه به قرآن در مراکش اشکال مختلف دارد که شامل آموزش قرآن کریم به کودکان است که از سنین پایین از طریق مدارس قرآنی شروع می‌شود و مدارس سنتی آموزش قرآن در مراکش وجود دارد و تلاوت روزانه قرآن در مساجد از جمله موارد دیگر توجه به قرآن کریم است.
وزارت اوقاف و امور اسلامی مراکش اعلام کرد که تعداد مدارس قرآنی مراکش در سال ۲۰۲۴ به ۱۲ هزار و ۲۹۰ مدرسه رسیده است که ۶۷ درصد آن در روستاها واقع شده است.
وزارت اوقاف و امور اسلامی مراکش همچنین گفت: ۹۲ درصد این مدارس در مساجد مستقر هستند که بیش از ۴۵۷ هزار دانش آموز در آن تحصیل می‌کنند که نیمی از آنها زن هستند. ۱۴ هزار و ۵۵۱ معلم قرآن بر حفظ دانش آموزان نظارت دارند که ۶۴ درصد آنها امام جماعت مساجد هستند.
بولوز ازدیگر از جلوه‌های اهتمام به قرآن گفت: برگزاری رویدادهای فرهنگی، مسابقات قرآنی، پخش رادیویی و رسانه‌ای و کار گروهی تخصصی قرآن کریم، اهتمام برخی از فرقه‌های صوفیه و زاویه‌ها، علاقه ناظران کتابخانه‌ها به حفظ نسخه‌های خطی تاریخی آن، و تلاش رسمی برای چاپ، تهیه و چاپ و نشر سایر آثار قرآنی از جمله این موارد است.
جزء خوانی روزانه در مساجد
این محقق مراکشی در ادامه گفت: قرائت قرآن کریم روزانه در مساجد مراکش یک کار تاریخی محسوب می‌شود که قدمت آن به عصر دولت موحدین در قرن ششم هجری می‌رسد.
وی افزود: بخش منظم جزء خوانی، برنامه روزانه بسیاری از مراکشی‌ها برای تلاوت قرآن شده است. قرائت قرآن در طول روز تقسیم می‌شود و یک بخش آن صبح بعد از نماز صبح و یک بخش دیگر در عصر بعد از نماز مغرب (بعد از نماز عصر در ماه مبارک رمضان) قرائت می‌شود و قرآن کریم هر ماه در مساجد مراکش ختم می‌شود.
وی تصریح کرد که این اقدامات انس مردم به قرآن کریم را افزایش می‌دهد.
در همین راستا، بنیاد نشر قرآن کریم محمد ششم در طول سال ۲۰۲۴، ۳۵۰ هزار جلد قرآن را با در نظر گرفتن نیازهای مساجد و کم بینایان و در اندازه های مختلف برای پاسخگویی به نیازهای اقشار مختلف جامعه، نهادها و ارگان‌های دولتی و سازمان‌های مردم نهاد و سازمان‌های غیردولتی و سازمان‌های اسلامی وزارت اوقاف چاپ کرده است.
سیستم نظام مشروط
بولوز در ادامه به نظام مشروط یک سیستم سنتی در مراکش اشاره کرد و گفت: این نظام شامل تضمین آموزش و حفظ قرآن کریم است و قراردادهایی بین جامعه روستایی و ائمه جماعات و حافظان بسته می‌شود که بر اساس آن باید از کسی که قرآن را آموزش می‌دهد مراقبت مالی کنند.
وی تصریح کرد: نظام مشروط یکی از نظام های قدیمی مراکشی ها برای تضمین تداوم آموزش قرآن کریم و مراقبت از علما و حافظان قرآن است.
به گفته این محقق مراکشی، این سیستم قراردادی بین جامعه و حافظان قرآن بوده است که به موجب آن بار مالی آن بین اهالی و خانواده های روستا نیز تقسیم می‌شود.
این بسته به منطقه مراکش متفاوت است. امام یا فقیه موظف است برای فقیه غذای روزانه تهیه کند، مخصوصاً اگر تنها و بدون خانواده باشد. همچنین موظف است مقداری از محصول زراعی سالانه را در اختیار او بگذارد و همچنین ممکن است مبلغی سالانه یا ماهانه به او داده شود. به گفته بولوز، امام یا فقیه طبق توافق، عهده دار انجام وظایف مختلف دینی است.
بر اساس آمار وزارت اوقاف و امور اسلامی مراکش، تعداد مساجد در این کشور به ۵۱ هزار مسجد رسیده است که ۷۲ درصد آن در مناطق روستایی واقع شده است.
مدارس عتیق
یکی از این روش‌ها «آموزش عتیق یا سنتی» است که سیستمی است که علاوه بر دروس دیگری مانند زبان عربی، ریاضیات و سایر علوم، مواد آموزشی برای حفظ قرآن و آموزش علوم اسلامی آموزش داده می‌شود.
وزارت اوقاف و امور اسلامی مراکش اعلام کرد که تعداد مدارس آموزش سنتی تا سال ۲۰۲۴ به ۲۸۵ مدرسه رسیده است که نیمی از آنها در روستاها قرار دارند.
این وزارتخانه در گزارشی افزود که بیش از ۲۹ هزار دانش آموز در این مراکز تحصیل می‌کنند در حالی که تعداد معلمان سه هزار و ۶۸۶ نفر است.
این پژوهشگر خاطرنشان کرد: آموزش سنتی با توجه به اینکه یکی از قدیمی ترین نظام‌های آموزشی کشور است، یکی از بارزترین مولفه های حفظ هویت اسلامی و فرهنگی محسوب می‌شود که در درجه اول بر حفظ قرآن کریم و آموزش علوم اسلامی و زبانی تمرکز دارد.
بولوز معتقد است که مدارس سنتی مراکز اصلی حفظ قرآن هستند و دولت مراکش اصلاحاتی را در آموزش سنتی به منظور ادغام آن در سیستم آموزش عمومی انجام داده است.
نظر شما