به گزارش خبرنگار گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان، از مجموع هشت هزار امامزاده کشور، حدود ۳۰۰ امامزاده در گوشه و کنار استان تهران قرار دارند که همه ساله مقصد سفرهای مسافران نوروزی از جای‌جای استان و کشور هستند.
امامزادگان و بقاع متبرکه استان تهران علاوه بر داشتن جاذبه‌های معنوی، به علت قرارگیری در کنار جاذبه‌های گردشگری استان به قطب‌های زیارتی، فرهنگی، گردشگری تبدیل شده‌اند. یکی از این اماکن مقدس آستان مقدس امامزاده جعفر (ع) در پیشوای ورامین است.
این امامزاده واجب التعظیم از فرزندان امام موسی کاظم (ع) است و بر کتیبه درب منبت کاری شده ضریح چوبی بقعه نام امامزاده (جعفر حوازی) فرزند امام هفتم (ع) نگاشته شده است.
عالم دانشمنـد و زاهد، حضرت امامـزاده جعفـر(ع) که صحـن و ســرای زیبـا و مطهـرش هر روزه در شهـر پیشــوا منزلگه هزاران عاشق دلسـوخته به خـاندان عصمت و طهارت علیهم السلام اسـت، حضرت امامزاده جعفر(ع) که وی را جواری و اولاد او را جواریون و شجریون نیز می خوانند، پس از رشد و نمو در خاندان پاک و مطهر محمدی و کسب فیوضات معنوی، به یاری برادر بزرگوارش حضرت علی بن موسی الرضا(ع) پرداخت و پس از آنکه حضرت امام رضا(ع) دعوت مأمون الرشید را پذیرفت و از مدینه راهی شهر طوس شد، وی نیز همانند آن حضرت با کاروانی به سرپرستی خود و با حضور فرزندان و فرزندزادگان حضرت امام موسی کاظم(ع) همچون ابراهیم و ابوالجواد(ع) از بغداد رو به ولایت خراسان نهادند.
مجموعه مذهبی آستان امامزاده جعفر(ع) شامل پلانی مربع شکل و مسقف با گنبد که در زمان شاه طهماسب صفوی ساخته شد و محوطه باز مقابل آن، به عنوان محل تدفین اهالی منطقه استفاده می شد. گنبد این بنا عظیم از جمله آثار ارزشمند معماری مذهبی ایران است. ایوان این بنای تاریخی در زمان فتحعلی شاه قاجار در ضلع شرقی بقعه به بنا ملحق شد که کتیبه ایوان این موضوع را به اثبات می‌رساند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در راستای اجرای طرح‌های توسعه‌ای، تعدادی از اماکن و بناهای پیرامون آستان مقدس خریداری و به مجموعه اضافه گردیده و ۱۱ رواق پیرامون بنای اصلی در ضلع شرقی صحن، یک سر در رفیع با کاشی کاری و مناره‌های روی سر در ورودی جبهه شرقی و در طرفین آن، دو طبقه ساختمان و کتابخانه، دفتر امور اداری آستان مقدس، مجموعه تجاری، زائرسرا، سرویس‌های بهداشتی و غیره ساخته شده است.
مرقد مطهر امامزاده جعفر(ع) با گنبد رفیع فیروزه‌ای رنگش شناخته می‌شود، گنبدی رفیع که در دوره صفویه بنا شد و در سال ۱۲۲۷قمری تعمیر گردید.
این گنبد دارای ۲۱متر ارتفاع از سطح زمین و ۹.۵متر قطر دارد و به شیوه دو پوسته ساخته شده که فاصله بین دو پوسته هفت متر است. این گنبد در قسمت خارجی دارای پوشش کاشی فیروزه‌ای با نقوش هندسی و کتیبه‌هایی به خط ثلث و کتیبه‌های نستعلیق است که در بعضی نقاط کتیبه‌های ثلث را قطع کرده است.
داخل مقبره تا ارتفاع ۱.۵متری با کاشی معرق به رنگ فیروزه‌ای، مشکی، زرد، سفید با زمینه لاجوردی و نقوش تزئینی اسلامی مزین شده و به احتمال زیاد این کاشی‌ها جزو تزئینات اولیه بنا است که در بالای ازاره، به صورت کامل آئینه کاری شده است.
ضریح متبرک این مقبره در وسط گنبد خانه بر روی پایه‌ای ۳۰ سانتیمتری از سنگ مرمر سبز رنگ قرار دارد و از جنس طلا و نقره است که با هنر میناکاری تزیین شده و کتیبه‌های آن با خط ثلث و نستعلیق نوشته و در سال ۱۳۷۱ هجری شمسی ساخته و نصب شده است.
حضرت امام موسی الکاظم (ع) نسبت به سایر ائمه (ع) فرزندان زیادتری داشت. برخی از مورخان تعداد آنان را تا ۶۰ نفر ذکر کرده اند. ولی اغلب مورخان تعداد فرزندان آن حضرت را ۳۷ نفر دانسته اند و بدیهی است که اغلب آن بزرگواران، برادران ناتنی امام رضا (ع) به شمارمی روند. با مطالعه تاریخ آنچه مسلم است، اینکه یکی از فرزندان امام کاظم (ع)، امامزاده جعفر است.
به دلیل عشق و علاقه مردم به خاندان عصمت و طهارت(ع)، شیعیان در گرداگرد مرقد پاک این امامزاده جلیل القدر سکونت کردند و این امر باعث شد تا محله قدیمی سناردک رونق و معروفیت خود را از دست بدهد و کم کم محلۀ امامزاده جعفر(ع) مرکزیت یابد.
از زمان بنیاد شهر پیشوا آگاهی دقیقی در دست نیست و به جز آرامگاه امامزاده جعفر(ع)، سازه تاریخی دیگری در این شهر وجود ندارد، ولی با توجه به وقف‌نامه امامزاده جعفر در سال ۸۷۳ هجری قمری می‌توان تاریخ بنیاد را پیش از سال ۸۷۳ هجری قمری دانست.
همزمان با شکل گیری و توسعه پیشوا و حضور گروه های مختلف مردمی در این منطقه، بازار نیز به عنوان یکی از اساسی ترین نیازهای زندگی های اجتماعی در این منطقه شکل گرفت تا آن که در زمان صفویه، بازار قدیمی پیشوا که امروز نیز از رونق خاصی برخوردار است شکل گرفت.
با آن که بازار قدیمی پیشوا در زمان صفویه بنا نهاده شد ولی قسمتی از این بازار بعدها توسط شیخ محمود ورامینی در زمان محمدعلی شاه قاجار، بازسازی می شود.
ابتدای این بازار در میدان اصلی شهر و انتهای آن به صحن مطهر امامزاده جعفر(ع) ختم می شود صدها حجره و مغازه قدیمی و جدید، بسیاری از کالاها را به مردم عرضه می کنند. در این بازار قدیمی تاریخ سیاسی شهرستان پیشوا و ورامین، به خود حوادثی مانند تیرباران شدن ارشدالدوله، از یاران وفادار محمدعلی شاه دیده است و به این حادثه تاریخی در انقلاب مشروطیت می توان اشاره کرد.
بازار قدیمی پیشوا شاهد وقوع حادثه قیام خونین کفن پوشان این دیار در ۱۵ خرداد سال ۴۲ نیز هست، معبری که کفن پوشان از آن عبور کرده و با حرکت به سمت تهران، دستگیری امام راحل را محکوم کردند و در این مسیر جان خود را تقدیم اسلام کردند.
کوچه های متعددی از بازار قدیمی پیشوا منشعب می شود که به دلیل قرار گرفتن مرکز شهر در ارتفاع تپه، اکثر این کوچه ها پلکانی بوده و منظره زیبایی از عبور از کوچه های قدیمی را پیش روی گردشگران قرار می دهد، کوچه هایی که در انتها به فضایی ختم می شود که دشت ورامین را به خوبی می توان از ارتفاع نظاره گر بود.
آیت الله سید شهاب الدین مرعشی نجفی در جواب سؤال دو تن از علمای پیشوای ورامین درباره هویت امامزاده جعفر، این گونه اظهار نظر فرموده است:
«امامزاده جعفر از فرزندان بلافصل حضرت موسی بن جعفر(ع) می باشند که در قریه خوار در اطراف مدینه منوره زندگی می کردند. جمعی ازآن قریه تصمیم گرفتند به خدمت حضرت علی بن موسی الرضا (ع) در مرو مشرف شوند و امامزاده جعفر را به سرپرستی خودشان انتخاب نمودند. چون ایشان عالم و دانشمند و زاهد بودند و به این قصد حرکت کردند، وقتی به ایران آمدند، مأمون حضرت رضا (ع) را شهید کرده بود. مأمورین مأمون، با این گروه دراطراف ساوه جنگیدند. عده ای از این جمع درآن درگیری شهید شدند. امامزاده جعفردر حین مبارزه با مأمورین مأمون، دراین جنگ مجروح شدند و با همان حالت بدان نواحی تشریف برده و در محل سناردک در اثر همان مجروح بودن شربت شهادت نوشیدند».
اهالی پیشوا معتقدند که امامزاده جعفر(ع) بعد از مجروح شدن، به این موضع پناه آورده و سپس شهید شده است و هم اکنون محل شهادت او را «شهیدگاه» می نامند و این مکان در نزد اهالی آن سامان، احترام و قداست خاصی دارد. میان شهیدگاه و محل تدفین و مرقد کنونی او، فاصله است.
از تاریخ دقیق شهادت وی، اطلاعی در دست نیست؛ ولی بی گمان شهادت آن بزرگوار در بین سال های ۲۰۳ و ۲۰۴ ق بوده است. مقام معظم رهبری در مورد جایگاه این امامزاده واجب التعظیم فرمودند: «مردم ورامین این امامزاده عظیم الشان را چون جان شیرین در برگرفته اند.» همچنین فرمودند: «اساساً پیشوا مرکز شهادت است. پایگاه شهادت نیکان و برگزیدگان است و برجسته ترین چهره شهید همین بزرگواری است که این صحن و سرای به نام اوست فرزند موسی بن جعفر و سلاله پاک پیامبر مکرم اسلام (ص)».
آیت الله العظمی صافی گلپایگانی(ره) هم در مورد جایگاه این امامزاده عظیم الشان فرمودند: «وجود حضرت امامزاده جعفربن موسی الکاظم (ع) در این منطقه که ولایت اهل بیت را داشته اند نشانه ریشه داشتن تشیع در این منطقه است.» معظم له هنگامیکه کارت دعوت آستانه که منقش به تصویر بارگاه ملکوتی امامزاده جعفر بود را رویت نمودند آن تصویر را بوسید و فرمودند: «سلام من را به آقا امامزاده جعفر برسانید.»
آستان مقدس امامزاده جعفر (ع) پیشوا در تاریخ ۲۱ آبانماه ۱۳۱۷ به شماره ۳۱۹ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته است و این آستان مقدس همانند دُرّی درخشان در مرکز شهر تاریخی و مذهبی پیشوا واقع شده است.
برای رسیدن به شهرستان پیشوا کافی است ۴۵ کیلومتر به سمت جنوب شرق تهران و مسیر بزرگراه امام رضا(ع) حرکت کرده و ضمن زیارت مرقد مطهر امامزاده جعفر(ع) از آثار تاریخی و بازار سنتی آن دیدن کنید.
نظر شما