آئین های آستارا در ماه محرم/شاه حسین(ع)،طشت گذاری و حمل گهواره

خبرگزاری شبستان/گیلان

مراسم عزاداری های سید و سالار شهیدان امام حسین(ع) و 72 تن از یاران باوفایش هر ساله در شهرستان مرزنشین بندر آستارا باشکوه خاصی برگزار می شود که به طور اختصار به معرفی آیین ها و سنت های این شهر شهید پرور و حسینی در این ماه می پردازیم.

مراسم طشت گذاری

این آیین پرشکوه از ریشه دار ترین سنت های این منطقه آذری زبان گیلان است که در روزهای پایانی ماه ذی الحجه برگزار می شود و آماده شدن حسینیان آستارا برای برگزاری مراسم سوگواری سید و سالار شهیدان را نوید می دهد.

طبق یک سنت دیرپا و معنوی، مراسم طشت گذاری که بیش از 300 سال قدمت دارد، اعلام آغاز دوره عزاداری ماه محرم و صفر است که در حرکتی هماهنگ در سه روز منتهی به ماه محرم در مساجد، هئیت های مذهبی و تکایا برگزار می شود.

در این مراسم مردم با قرار دادن نمادین یک طشت مسی یا نقره ای در جایگاه ویژه ای در مساجد و حسینیه ها به نشانه آب فرات و محروم شدن امام حسین(ع) و یارانش از آب، به شکل سنتی و همراه با روضه خوانی عزاداری می کنند و با مدیحه سرایی به زبان آذری در منقبت شهدای کربلا و حمل پرچم های رنگی به عنوان نماد پرچم قافله کربلا به استقبال سوگواری می روند.

قربانی کردن گوسفند در دستجات عزادرای، نذری دان، نوشیدن آب به قصد تبرک و شفا گرفتن و روشن کردن شمع از اعمال این مراسم معنوی در سطح مساجد شهرستان آستارا است.

حمل و گرداندن گهواره(بئشیک) در دسته های عزادرای

حمل و گرداندن گهواره یا بئشیک در دسته های عزادارای آستارایی ها یکی از نمادهایی است که به خصوص در روز عاشورا بیشتر نمایان می شود.

بئشیک، گهواره کوچکی پوشانده شده با پارچه های سبز و مشکی است که حمل آن در جلوی دستجات عزادرای اکثرا بر عهده دختران کوچک و نوجوان است که با قرائت اشعاری در ارتباط با حضرت علی اصغر(ع)، فرزند شش ماهه سید و سالار شهیدان و تیر خوردن آن حضرت، حزن و اندوه خاصی را در بین عزاداران ایجاد می کند.

مراسم شاه حسین، وای حسین

این مراسم بیشتر در روستاهای آستارا برگزار می شود و قدمت تاریخی دارد برگزاری این مراسم در روستاهای شونده چولا، خانه های آسیاب، شونان و روستاهای شهر لوندویل از حال و هوای خاصی برخوردار است و در زبان محلی به آن "شاخصی واخسی" می گویند.

در این مراسم سنتی عزاداران به دو دسته تقسیم و روبروی هم می ایستند، هر دسته یک سردسته دارد که در اول دسته، روبروی سردسته مقابل می ایستد و بقیه نیز به ترتیب در کنار سردسته ها تا آخر می ایستند.
 

معمولا سردسته اول که قرار است این مراسم را شروع کند بعد از ساکت شدن اعضای دسته ها و تنظیم صف ها با صدا بلند فریاد بر می آورد، حیدر و سردسته دوم در پاسخ می گوید، علی(ع)، که بقیه اعضا نیز به تبعیت از سر دسته خود با صدای بلند این کلمات را تکرار می کنند.

سپس سر دسته گروه اول با صدای بلند و در حالی که دو دستش را بالا برده و بر سینه می کوبند، می گوید شاخصی(شاه حسین) و سر دسته دوم نیز جواب می دهد و می گوید واخصی (وای حسین) که اعضای هر دو گروه نیز این شعارها را سر می دهند. این مراسم بیشتر در حیاط مساجد برگزار شده و بیش از نیم ساعت به طول می انجامد.

دادن نذر و پذیرایی از عزادران حسینی

از آغازین روزهای ماه محرم، عاشقان و شیفتگان حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) در این شهر مرزی به شکل های مختلف به پخش نذورات و خیرات می پردازند که در کنار توزیع شیر، چای، شربت، خرما و حلوا توزیع غذاهای بومی به ویژه در روزهای تاسوعا و عاشورا از جایگاه خاصی برخوردار است.

از مشهورترین و رایج ترین غذاهایی که در بین دستجات عزاداری توسط خیرین آستارایی پخش می شود می توان به «خورشت پلو» و «نان فطیر» اشاره کرد.

تعطیی بازار

در سنتی دیرینه، همزمان با روز تاسوعا و حرکت دسته های سینه زنی و زنجیر زنی از مسجد محمد رسول الله(ص) در فلکه گاز تا چهار راه امام خمینی(ره)، بازاریان و شهروندان با قربانی کردن گوسفند در مسیر حرکت دسته های عزاداری و پایین آوردن کرکره های مغازه های خود دست از کسب و کار برداشته و به مدت سه روز به احترام شهادت شهدای کربلا مغازه های خود را تعطیل می کنند.
 

پایان پیام/