یلدا؛ فرصتی مناسب برای صله رحم

خبرگزاری شبستان/ گیلان

دیر زمانی است که ایرانیان آغاز فصل سرما را با مرسم شب یلدا جشن می گیرند و این شب بلندترین شب سال در نیمکره شمالی زمین است که با انقلاب زمستانی مصادف است و نوید بخش های روزهای بلند و شب های کوتاه است.

مردم آستارا در شمالی ترین نقطه استان گیلان هم مرز با کشور جمهوری آذربایجان در شب یلدا با حضور در منزل بزرگترها تا نیمی از شب بیدار می مانند و خاطرات گذشته را مرور می کنند.

در دو دهه گذشته بازار خرید و فروش تنقلات و میوه های شب یلدا در آستارا رونق خوبی گرفته و در روزهای گذشته مردم مشغول خرید میوه ها و تنقلات مخصوص این شب در این شهرستان مرزی بودند.

شب یلدا در آستارا همچون سالیان گذشته رنگ تنقلات و میوه دارد به طوریکه کودکان با شادمانی از فرا رسیدن این شب شادمانی می کنند و خوشحال هستند. مقایسه گفته های پیشینیان و ذکر خاطرات بزرگان با وضعیت فعلی و تفاوت و تغییرات به وجود آمده در برگزاری آیین های شب یلدا، آداب و رسومات گذشته را بیشتر نمایان می کند.

اشرف آقا حریری، بازنشسته آموزش و پرورش و مولف دو کتاب ارزشمند آستارا در گذرگاه تاریخ و تاریخ آموزش و پرورش، مهم ترین عامل تغییر برخی سنت های شب یلدا را رسانه های جمعی دانست و گفت: در سال های گذشته در این شب بیشتر اقوام و اعضای خانواده ها در منازل بزرگترها و ریش سفیدان جمع می شدند و در یک فضای گرم و صمیمانه طولانی ترین شب سال را با گوش دادن به خاطرات، داستان ها، حکایت ها و تجارب بزرگترها به صبح می رساندند و نوعی صله رحم می کردند ولی اکنون نه تنها در شب یلدا بلکه در یک مهمانی ساده نیز تلویزیون را روشن می کنند و این عاملی در تغییر آداب و رسوم قدیمیان در این شب طولانی سال شده است. 

وی خوردن دوشاب با برف را از سنت های سالیان گذشته خانواده های آستارا در این شب عنوان کرد و افزود: مردم آستارا با خوردن برف و دوشاب بدن خوردن را برای فصل سرما آماده می کردند. 

حریری خوردن انار را از سنت های مردم در شب یلدا دانست و گفت: در مجموع پیش از این خانواده های آستارایی در این شب به دید و بازدید یکدیگر می رفتند و برای شب یلدا احترام بسیاری قائل بودند که امیدوارم مردم قدر اینگونه سنت های اصیل ایرانی را بیشتر بدانند. 

اکبر اکسیر، شاعر طنز پرداز و سرشناس کشور، شب یلدا را یکی از بهترین سنت های اصیل و هویت فرهنگی ایرانیان عنوان و اظهار کرد: یلدا به عنوان تولد نور و روشنایی در بین مردم شهرستان مرزی بندر آستارا از اهمیت خاصی برخوردار است و مردم این شب را در کنار یکدیگر جشن می گیرند. 

وی ادامه داد: همنشینی بر سر سفره نور و شور و شادمانی در شب پیروزی نور بر ظلمت از بهترین صله ارحام است که همسو با سفارش بزرگان دینی برگزار می شود. 

این شاعر طنز پرداز تصریح کرد: آستارایی ها در سالیان گذشته و در طولانی ترین شب سال با هندوانه و انار به عنوان سمبل آتش و گرما محفل زمستانی خود را گرم می ساختند و با روشن کردن چراغ های نفتی موسوم به لامپا در کنار قرآن مجید و دیوان حافظ یک شب به یادماندنی را جشن می گرفتند. 

وی ادامه داد: گرفتن فال حافظ، اجرای موسیقی محلی، تعریف داستان ها و حکایت های قدیمی آستارا همزمان با صرف غذاهای سنتی و شب چره های محلی از قبیل شور ازگیل(ازگیل نمکی)، شور آرمود، قوود، تخم آفتابگردان سیاه و سفید محلی، تخم کدو و لبو از دیگر سنت های این شب طولانی بود. 

اکسیر، برگزاری همایش با هدف احیای سنت های شب یلدا در شهرستان آستارا را خواستار شد و گفت: با احیای سنت های اصیل ایرانی مانند شب یلدا در قالب همایشی از سوی مسئولان فرهنگی در کنار پیشکسوتان و بزرگان آستارایی و با اجرای سنت های ویژه یلدا، می توان نسل امروز به ویژه نوجوانان و جوانان را بیش از پیش از عمق اصالت و اهمیت این سنت ها آگاه کرد. 

اسدالله مهدی بیگ زاده، یکی دیگر از شهروندان آستارایی با بیان اینکه برخی سنت های شب یلدا در آستارا هیچ وقت با گذشت زمان به فراموشی سپرده نمی شود، گفت: هر چند که برخی از سنت های شب یلدا کم رنگ شده ولی هنوز هم مردم دور بزرگتر خانواده خود جمع می شوند و نوعی صله رحم می کنند. 

وی هدیه دادن به داماد یا نوعروس را از سنت های مردم آستارا در این شب به یادماندنی عنوان کرد و ادامه داد: تنقلاتی که در شب یلدا مورد استفاده آستارایی ها قرار می گیرد مانند آجیل امروز شکل جدیدتری به خود گرفته و هندوانه و انار هم از سایر نقاط کشور وارد آستارا می شود. 

مهدی بیگ زاده افزود: غذاهایی که مردم آستارا برای این شب آماده می کنند عبارتند از آش ترش، ماهی لونگی و باسترما پلو که خانواده در کنار هم این غذاهای خوشمزه را صرف می کنند. 

رامین پورحسن یکی دیگر از شهروندان آستارایی با بیان اینکه شب یلدا در بین مردم آستارا از اهمیت خاصی برخوردار است، اظهار کرد: شب یلدا با گفتن بهترین حرف ها، ذکر بهترین خاطرات و صرف خوشمزه ترین و سنتی ترین غذاهای آستارایی در کنار بزرگترها سپری می شود تا انسان در تمام ایام سال، زندگی پربرکت و سالمی داشته باشد. 

این بازاری 48 ساله آستارایی تصریح کرد: خوردن برخی تنقلات مانند آجیل یا ازگیل و آرمود شور تنها بهانه ای برای گذراندن شب یلدا در کنار بزرگترها است ولی خوردن هندوانه در این شب فلسفه دیگری دارد و آستارایی ها معتقدند کسی که در این شب هندوانه صرف کند در فصل تابستان سال آینده از گرمای شدید هوا در امان خواهد بود. 

پور حسن، شب یلدا را فرصتی مناسب برای جمع شدن اعضای خانواده و فامیل دور پدربزرگ ها و مادر بزرگ ها دانست و خاطر نشان کرد: در شب یلدا باید پای صحبت بزرگترها نشسته و بزرگترها نیز شیرین ترین و بامزه ترین خاطرات را برای کودکان، نوجوانان و جوانان تعریف کرده و حرف های خوب و مفید برای آنان زده و برای آنان عیدی نیز در نظر بگیرند.

پایان پیام/