سینمای تجربی نیاز به خلق رویا دارد

به گزارش خبرگزاری شبستان، دکتر حمید دهقان پور دبیر این نشست طی سخنانی به ذکر تاریخچه ای از سینمای تجربی پرداخت و در ادامه گفت: اگر سینماگری بخواهد فیلمی بسازد که با ساختار جهانی همخوانی نداشته و از نوع فیلم تجربی باشد - البته به شرطی که سینما را به درستی بشناسد- مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی باید امکان ساخت را برای وی بوجود آورد.

دکتر محمد شهبا نیز در این نشست گفت: باید سینمای تجربی به معنای تجربه عملی یعنی کسب خبرگی فنی باشد؛ سینمای تجربی مورد نظر من «چند وجهی» است و میزان تجربه ورزی هر فیلم تجربی وابسته به میزان استفاده از این وجوه چند گانه خواهد بود.

اکبر حر معاون پژوهشی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی هم اظهار داشت: در پشتوانه معنایی سینمای غرب به عنوان تکیه گاه یا چترحمایتی، تمام قد ایستاده است، اما این سینما و پشتوانه صد و چند ساله آن به سینمای مطلوب، ارزشی و حتی سینمای تجربی در فرهنگ و هنر ما پاسخ شایسته ای نمی دهد.

وی تاکید کرد: پیشنهاد می شود که ما به جای چتر حمایتی سینمای موجود جهان، «معارف و داشته های دینی» و کلام وحی را پشتوانه قرار دهیم؛ قطعا این روش ما را به فضای جدیدی در عرصه سینمای کشور و دیگر ملل مسلمان رهنمون خواهد کرد.

حر افزود: ارزش و جایگاه این نگاه ارزشی در سینمای فعلی ما را می توان از نمونه هایی مثل «برادر خورشید، خواهر ماه» اثر فرانکو زفیرلی، «آهنگ برنادت» ساخته هنری کینگ و فیلم ماندگار «عروج» به راحتی به معرض دید مخاطب قرار داد.

دکتر فرشاد فرشته حکمت استاد دانشگاه تهران و مستندساز سینمای ایران نیز در این ارتباط گفت: تاریخ نشان داده که سینمای تجربی از دل یک جریان سینمایی بیرون آمده است. بخشی از سینمای تجربی می تواند ضد روایت باشد، بخش دیگر آن می تواند داستان داشته باشد و باز هم سینمای تجربی محسوب شود.

وی یادآور شد: فیلم تجربی وابسته به مخاطب نیست و حتما نباید مخاطب را راضی کند، فیلم تجربی باید در آزادی کامل ساخته شود تا موفق به ایجاد جریان شود. اکسپریمنتال فیلمی است که جهان ما را می شکند و یک نوع سینمای ضد خرد محسوب می شود. فیلم تجربی یک فیلم کامل نیست و حسن آن هم همین است و باید مخاطب با ذهنیت خودش آن را کامل کند.

فرشته حکمت افزود: چیزی که ما در سینمای تجربی به آن نیاز داریم «خلق رویا» است؛ چرا که رویا جهان جدیدی خلق می کند که با جهان طبیعی خود متفاوت است. هر فیلم تجربی فضای یک زندگی دوباره با معیارهای تازه خلق می کند و اگر می خواهیم در مورد فیلم تجربی هزینه کنیم، نباید به دنبال بازگشت سرمایه باشیم.

به گفته این استاد دانشگاه فیلم تجربی سبک و ژانر نیست، اما می تواند آزادانه از همه سبک ها استفاده کند؛ چرا که پرانتز سینمای تجربی خیلی بسته نیست.

احمدرضا گرشاسبی فیلمساز و صاحب نظر سینما نیز در این جلسه گفت: سینمای تجربی 4 ویژگی دارد که دو ویژگی آن مربوط به درون سینما است؛ اول اینکه کسی که خالق یک اثر تجربی است باید آگاهانه به این کار اقدام کند، هرچند که ممکن است از نتیجه آن مطمئن نباشد. دوم اینکه فیلمساز باید به دانش سینما آگاه باشد و آنها را پشت سرگذاشته باشد؛ به عبارت دیگر باید قدرت تفهیم و بیان ایده خود را داشته باشد.

وی با اشاره به دو ویژگی بیرونی سینما ادامه داد: اول باید به گونه ای باشد که تجربه را فقط فیلمساز فهم نکند، باید زبانی باشد که مخاطب هم آن را درک کند و دوم اینکه باید فرایندی باشد که توسط دنبال کنندگان قابل پیگیری باشد.

مجید شیخ انصاری هم در این باره گفت: هر تلاشی که کمک کند ما مرزهای بیانی سینما را جلو ببریم، سینمای تجربی نام دارد. سینما مفهوم معلقی است و هر کسی که بتواند شیوه های بیانی را جلو ببرد، به سینمای تجربی نزدیک شده است.
 

حمید قاسم زادگان مدرس دانشگاه و پژوهشگر سینما و تئاتر نیز پیرامون این بحث تصریح کرد: نگاه تجربی به یک فیلم و ساخت فیلم های تجربی، یک بصیرت بالا و بهره گیری خلاقانه از تکنولوژی های روز دنیا را می طلبد. در این زمینه و با توجه به پیشرفت جامعه علمی و تکنولوژی معاصر، در جستجوی نظریه ای تمام در حوزه های مختلف سینمای تجربی بودن تا حدودی آب در هاون کوبیدن است!

وی اضافه کرد: در جستجوی نظریه بودن مجموعه راه حل هایی نشان نمی دهد، بلکه دورنمای تفکر بیشتر را به رویمان می گشاید. نتیجه هم فرضیاتی این چنین خواهد بود که نظریه در حوزه سینمای تجربی منتهایی ندارد.

عبدالله اسفندیاری یکی دیگر از اعضای کمیته اساتید و صاحب نظران گفت: سینمای تجربی دو معنا دارد؛ یکی تجربه در قیاس با آکادمیک و دیگری تجربه در قیاس با کلاسیک و هر کدام شرایط و تبعات خاصی خود را خواهد داشت.

وی یادآورشد: تجربه برای نوگرایی لزوما می بایست همراه با نظریه پردازی مستمر همراه شود. در این تجربه ها علی رغم همه قالب شکنی هایی که ممکن است به راهی نو منجر شود، همچنان تناسب فرم و محتوا موضوعیت دارد. بنابراین این تجربه ها می بایست از امنیت کافی برای دست یازیدن به عرصه های جدید برخوردار باشد و تعهد و تعبیرهایش ناشیانه نگردد.

پوریا جهانشاد هم در صحبت هایی عنوان کرد که سینمای تجربی محدود به تجربه در حیطه سبک و زیباشناختی صرف نیست و نوآوری های سبکی تنها بخشی از کاریست که فیلم تجربی انجام می دهد. سینمای تجربی اگر چنانچه به درستی تبیین شود، دربردارنده کارکردهای سیاسی و اجتماعی فراوانی است.

وی افزود: به اعتقاد من فیلم و اصولا رسانه نوعی فرازبان هستند که به زبان روزمره ما و در نتیجه ارزش های روزمره ما معنادهی می کنند. از این منظر یکی از وظایف سینمای تجربی رمزگشایی از این مساله است. سینمای تجربی از گفتمان هایی استفاده می کند که در گفتمان رایج و طبیعی ایجاد اخلال می کند.
 

پایان پیام/