خبرگزاری شبستان//چهارمحال و بختیاری
عشایر بختیاری به سبب زندگی کوچ نشینی، خودکفا بوده و آنچه نیاز دارند را خود تولید می کنند.
از مشخصه این صنایع دستی آن ها این است که بسیار ساده بوده، از مواد اولیه ای استفاده می کنند که در محل زندگیشان یافت می شود و تنها توسط زنان انجام می شود.
این گروه از صنایع دستی بافتنی هستند و به جز قالی، در پهنای حداکثر 60 سانتی متر بافته شده و در صورت نیاز از پهنا به هم دوخته می شوند.
گبه، خِرسَک، گلیم، خورجین، توبره، سفره آردی، جاجیم و چوخا از جمله این هنرها است که در ادامه به معرفی دو نمونه از ان می پردازیم.
جاجیم بافی:
جاجیم‌بافی به عنوان یکی از صنایع دستی ایران رایج در بعضی استان‌ها از جمله چهارمحال و بختیاری است، که از دیرباز بین خانواده‌های روستایی و عشایر رواج داشته‌است.
مواد اولیه جاجیم پشم است و بافت آن شبیه گلیم است، با این تفاوت که جاجیم در چهار تخته بافته می‌شود و پس از بافتن به هم متصل و دوخته می‌شود.
جاجیم پارچه ای ضخیم و کم عرض است که با استفاده از پودهای کلفت بافته می شود.
رنگ های به کار رفته در جاجیم در شش تا هشت رنگ و بیشتر از رنگ های سنتی و گیاهی و طرح ها ی ساده و هندسی و اغلب به دو شکل راه راه و ستاره ای است.
جاجیم ها اغلب به صورت نوارهایی با عرض 25 تا 30 سانتیمتر و طول 50 متر بافته می شوند.
برای استفاده از جاجیم چند نوار کنار همدیگر دوخته میشوند تا پارچه های بزرگ فراهم شود.
در حال حاضر در استان چهارمحال و بختیاری جاجیم ها از حالت خودمصرفی خارج شده و به زندگی روزمره مردم شهرستان های هفت گانه استان راه پیدا کرده است.
همین کاربرد عامه را از نقاط قوت این هنر در استان چهارمحال و بختیاری و از جمله مصارف آن می توان به روتختی، روپشتی، موتکازین، کیف های جاجیمی و روکش مبل اشاره کرد.
در سال های اخیر به منظور حفظ و احیای این صنعت تقریبا در تمام شهرستان های استان کلاس آموزشی برگزار شده و در شهرستان های شهرکرد، کوهرنگ، فارسان و لردگان علاوه بر این کلاس ها تنوع تولیدات نیز در دستور کار این سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قرار گرفته است.
با توجه به وجود مواد اولیه مورد نیاز این هنر در استان، جاجیم بافی می تواند به عنوان شغل زنان روستایی و عشایری در زمینه اشتغال و درآمد زایی مورد استفاده قرار گیرد.
سوزن دوزی:
سوزندوزی نیز یکی از صنایع دستی و هنرهای ایرانی است که در استان چهارمحال و بختیاری و بعضی از مناطق دیگر ایران انجام می‌گیرد.
طرح‌های سوزندوزی بیشتر از رویاهای زنان و دختران الهام می‌گیرد تا از طبیعتی که در آن زندگی می‌کنند.
در سوزندوزی روی سطح پارچه های ساده طرح‌هایی را با نخهای رنگی ترسیم می‌کنند. این کار با کمک سوزن و قلاب انجام می‌شود و بخیه‌های ظریفی روی پارچه می‌دوزند.
در روش‌های اجرای سوزندوزی تنوع زیادی وجود دارد. معمولاً برای سوزندوزی از کارگاه سوزندوزی (قابی به شکل مستطیل یا دایره برای صاف نگه داشتن پارچه) استفاده می‌شود.
روی پارچه‌های کتان، زربافت، ابریشمی، پشمی و پنبه‌ای روش‌های مختلف سوزندوزی اجرا می‌شود و در آن از نخهای ابریشمی، پشمی، الیاف مصنوعی، نخ گلابتون، نخ نقده، نخ ملیله و نخ سرمه استفاده می‌شود.
سوزن‌دوزی‌های سنتی ایران یکی از روش‌های دیرینه تزیین جامه و بسیاری از منسوجات است که به نوعی در زندگی بشر کاربرد داشته و دارد.
دست‌دوخت‌ها بجز جنبه تزیینی و شناسنامه‌ای که دربرگیرنده اقلیم و جامعه پدیدآورنده‌اش است در بعضی از اوقات به دلیل عقاید مذهبی روی البسه جلوه‌گری می‌کرد.
در حال حاضر سوزن دوزی یکی از هنرهای مورد علاقه زنان و دختران عشایرنشین استان چهارمحال و بختیاری به شمار می رود، که در این راستا اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این استان نیز حمایت های زیادی نظیر برگزاری دوره های آموزشی و شرکت دادن آن ها در نمایشگاه ها را انجام می دهد.
هنر سوزن دوزی در شهرستان های شهرکرد، لردگان، فارسان و کوهرنگ رواج دارد و تولیدات این هنرمندان جنبه عامه داشته و در زندگی روزمره مردم کاربرد دارد.
وجود مواد اولیه مورد نیاز هنرمندان سوزندوزی از نقاط قوت این هنر است و از جمله کاربردهای آن می توان به رومیزی، روتلفنی، روتختی، روپشتی و لباس عشایری اشاره کرد.
پایان پیام/
نظر شما