چگونه نام خانوادگی را تغییر دهیم؟

به گزارش خبرنگار شبستان، نام خانوادگی نمایانگر هویت اشخاص است که اغلب افراد با نام خانوادگی شناخته می شوند و تغییر نام خانوادگی در ثبت احوال سخت انجام می گیرد اما برخی از افراد می توانند نام خانوادگی خود را به سهولت و با ضوابط مقرر شده از سوی ثبت احوال تغییر دهند.

بر این اساس؛ برابرماده 997 قانون مدنی؛هر کس باید دارای نام خانوادگی باشد به موجب ماده 40 قانون ثبت احوال تغییر نام خانوادگی اشخاص منحصرا" با تصویب سازمان ثبت احوال کشور است.

در این باره باید گفت؛ برابر ماده 41 قانون ثبت احوال نام خانوادگی فرزند همان نام خانوادگی پدر است و دارنده حق تقدم نام خانوادگی کسی است که برای اولین بار در قلمرو هر اداره ثبت احوال مستقل نام خانوادگی خاصی بنام او ثبت و مختص او شناخته شده باشد.

حق تقدم نام خانوادگی پس از فوت دارندگان آن به ورثه قانونی او منتقل می شود، دارنده حق تقدم نام خانوادگی یا وارث قانونی او می‌توانند اجازه استفاده از نام خانوادگی خود را به اشخاص دیگر مشروط به آنکه محل صدور شناسنامه آنان یکی باشد بدهند.

چگونه نام خانوادگی را تغییر دهیم

تغییر نام خانوادگی طبق ماده 40 با تصویب سازمان ثبت احوال کشور است و موارد تغییر نام خانوادگی مطابق آیین نامه اجرائی این قانون می باشد.

همچنین طبق ماده 41 حق تقدم نام خانوادگی با رعایت تاریخ تقدم صدور اسناد مختص اشخاصی است که بنام آنان در دفاتر مخصوص نام خانوادگی ادارات ثبت احوال به ثبت می رسد و دیگری حق اختیار آن را در آن اداره ندارد مگر با اجازه حق تقدم و این حق پس از وفات به ورثه قانونی انتقال می یابد.

هر یک از وراث می تواند شخصی که نام خانوادگی او را در اختیار کرده مورد اعتراض قرار داده و تغییر نام خانوادگی او را از دادگاه بخواهد ولی وراث بالاتفاق می توانند به دیگری اجازه دهند که نام خانوادگی آنان را در اختیار نماید.

البته طبق تبصره ای نام خانوادگی فرزند همان نام خانوادگی پدر است اگر چه شناسنامه فرزند در قلمرو اداره ثبت احوال دیگری صادر گردد، فرزندان کبیر می توانند برای خود نام خانوادگی دیگری انتخاب نمایند.

و طبق ماده 42 زوجه می تواند با موافقت همسر خود تا زمانی که در قید زوجیت می باشد از نام خانوادگی همسر خود بدون رعایت حق تقدم استفاده کند و در صورت طلاق ادامه استفاده از نام خانواگی موکول به اجازه همسر خواهد بود.

سهولت قوانین برای تغییر برخی از نام خانوادگی ها

نام خانوادگی بیش از دو کلمه و یا بیش از یک کلمه و یک حرف یا عدد یا پسوند و یا بطور مطلق یا مضاف نام محل باشد، مانند : دو اصل تهرانی، علی نژاد مطلق، عدنان تکان تپه تهرانی، آحسینی پور، طباطبائی ط  می توانند به راحتی نام خانوادگی خود را تغییر دهند.

نام خانوادگی از واژه های مستهجن و ناپسند ترکیب شده باشد . مانند : گدا پور، پدر سوخته و نام خانوادگی از واژه های خارجی باشد؛ مانند : علی اف برای ایرانیان غیر مهاجر یا آراکلیان برای مسلمانان  هم دارای سهولت قانون برای تغییر نام خانوادگی هستند.

حذف نام محل از نام خانوادگی اشخاص طبق تبصره 1 بدون رعایت مقررات مربوط به دارنده حق تقدم نام خانوادگی انجام می گیرد، مانند: حسینی شیرازی به حسینی یا اکبری علی آبادی به اکبری. 

نام خانوادگی های مذموم که مغایر ارزشهای فرهنگ اسلامی باشد.

اسامی محل بطور مطلق و مضاف مانند کرجی، افخمی تبریزی.
 
حذف نام ایلات و عشایر و حِرف و مشاغل از نام خانوادگی اشخاص طبق تبصره 2 بدون رعایت مقررات دارنده حق تقدم نیز انجام می گیرد، مانند: کوراوند به رسولی و محمدی نقاش به محمدی.

واژه هائی که از القاب و اسامی مربوط به عناوین علمی اعم از درجات و مؤسسات علمی مانند دکتر، دانشگاه و یا مناصب دولتی از لشکری و کشوری بصورت مطلق باشد مانند: سرهنگ، شهردار.

استفاده از نام خانوادگی همسر برای زوجه تا زمانی که در قید زوجیت می باشد با ارائه اجازه نامه از شوهر بدون رعایت حق تقدم بلامانع است.

در صورت وقوع طلاق با اعتراض زوج سند سجلی و شناسنامه زوجه به نام خانوادگی اولیه برگشت داده می شود.
 

پس از فوت همسر تا زمانیکه زوجه شوهر دیگری اختیار نکرده باشد، کماکان می‌تواند از نام خانوادگی همسر متوفایش استفاده نماید یا به نام خانوادگی اولیه خود برگردد.

در صورتیکه نام خانوادگی پدری تغییر یابد، تغییر نام خانوادگی فرزندان کمتر از 18 سال با درخواست کتبی پدر و تغییر نام خانوادگی فرزندان کبیر وی بدون رعایت حق تقدم و با ارائه اجازه نامه از پدر ممکن است.

هرگاه پدری نام خانوادگی خود را تغییر و فوت نماید هر یک از فرزندان متوفی می‌توانند برابر تبصره ماده 41 قانون ثبت احوال نام خانوادگی خود را به نام خانوادگی پدر تغییر دهند.

اشخاص 18 سال به بالا، اشخاص کمتر از 18 سال که دارای حکم رشد باشند، اگر دارای نام خانوادگی قابل تغییر باشند می توانند با مراجعه به اداره ثبت احوال محل اقامت نسبت به درخواست تغییر نام خانوادگی اقدام نمایند.

همچنین لازم است؛ پدر یا جد پدری با ید شناسنامه خود را جهت فرزندان کمتر از 18 سال در صورتیکه نام خانوادگی پدر تغییر کرده باشد ارائه دهند و باید قیم یا وصی برای اطفال تحت سرپرستی خود با ارائه مدارک مستند که سمت او احراز شده باشد.

پایان پیام/