به گزارش خبرنگار شبستان، رضا بیات یکی از مصححان علی نامه در نشست "علی نامه، شاهنامه و نقد بر ساختارهای ایدئولوژیک در مطالعات حماسی" که عصر روز گذشته 6 آذر در محل کتابخانه علامه طباطبایی برگزار شد ضمن بیان این مطلب گفت: مهمترین موضوع حول محور علی نامه بحث تاریخی آن است این کتاب در بیشتر موارد براساس مستندات حقیقی تاریخی و بدون دخل و تصرف تخیل شاعر برای ساخت و پرداخت روایت های دروغین به نگارش درآمده است.
وی افزود: منظومه هایی حماسی اغلب دارای شاخ و برگ های فراوان و پرداخت روایات دروغین است. برای مثال"خاوران نامه" از حماسه های دینی قدیم شیعه است که سفرها و حملات علی (ع) به سرزمین خاوران به همراهی مالک اشتر و ابوالمحجن و جنگ با قباد پادشاه خاورزمین و امرای دیگری مانند تهماسب شاه و جنگ با دیو و اژدها و امثال این وقایع را در بر می گیرد . ناظم کتاب مدعی است که موضوع منظومه خود را از یک کتاب تازی انتخاب کرده است و خود مستقیما دخالتی نداشته است. اما بساری از این اتفاقات حقیقتا رخ نداده است.
بیات اظهار کرد: البته بهره گیری از تخیل در داستان های تاریخی، منعی ندارد اما آنجا که سخن از زندگانی پیامبر اکرم و اهل بیت ایشان است باید بر انطباق این موضوعات با تاریخ توجه فراوان داشت واز نسبت سخن دروغ و روایت نادرست به ایشان پرهیز کرد.
همچنین یحیی طالبایان مدرس دانشگاه علامه طباطبایی در این همایش درخصوص ویژگی های حماسی و ادبی حمله حیدری اثر ملابمان راجی کرمانی گفت: به نظر بسیاری از صاحبنظران این حوزه مهمترین و برجسته ترین حماسه مذهبی، حماسه راجی کرمانی است این کتاب در نیمه دوم قرن 13 مقارن با حکومت فتحعلی شاه به نگارش درآمده است.
وی افزود: در سال 1376 همایشی در کرمان برگزار شد که در آن محققان و پژوهشگران، 30 مقاله علمی و تحقیقی پیرامون حماسه حیدری راجی کرمانی ارایه کردند.
طالبیان اظهار کرد: حماسه حیدری از لحاظ مفاخره، رجز خوانی، استحکام کلام، کین خواهی، واژگان خاص، در عین بزم، اغراق و ... ویژگی های یک حماسه را دارا است.اگر حماسه را اشعار وصفی بیانگر افتخارات قومی و ملی دانست این مجموعه کاملاً دربردارنده ویژگی ذکر شده است.
محمود امیرسالار، مدرس دانشگاه کالیفرنیا امریکا نیز به سخنرانی درخصوص موضوع "علی نامه، شاهنامه و نقدی بر ساختار ایدئولوژیک" پرداخت و گفت: تمامی شاهنامه های پیش از فردوسی به استثنای قصیده مسعودی به نثر بوده اند.قالب اصلی حماسه در زبان و ادبی فارسی منثور است و این در پیشینه ادب کلاسیک ما به خوبی قابل مشاهده است.
وی چهار گروه خاص را برای منظومه های حماسی عنوان کرد و گفت: حماسه های پهلوانی، فکاهی، اساطیر و تاریخی محورهای اصلی این نوع ادبی است حماسه تاریخی شامل منظومه ای است که به یک حادثه خاص و مهم تاریخی می پردازد وآن را شرح و بسط می دهد. حماسه فکاهی نیز مشتمل بر سروده های طنزآمیزی است که در آفرینش آنها از زبان حماسه استفاده شده است. اساطیر در بردارنده نبرد خدایان و نیروهای فوق طبیعی و فراانسانی است که از آن میان می توان به حماسه بابلی اشاره کرد.
امیرسالار همچنین اساطیر پهلوانی را مهمترین نوع حماسه در ادب فارسی عنوان کرد و گفت: این نوع حماسه خود به چهار قسمت تاریخی، ملی، کیهانی رمانتیک و داستانی تبدیل می شود.خاوران نامه، حمله حیدری، علی نامه و ... از این نوع هستند .ضمناً حماسه هایی که در این میان به نقل دلاوری ها و پهلوانی های پیامبر اکرم (ص) و ائمه (ع) می پردازند که در نوع تاریخی – پهلوانی – مذهبی تقسیم بندی شده که در میان اروپاییان و تاریخ ادبیات ایشان وجود ندارد.
وی گفت: اما مساله دیگر این است که ربیع در علی نامه کتاب خود را بر شاهنامه مقدم می داند و به آن ارزش بسیار می دهد. عده ای بر این باورند که وی به مقابله و دشمنی با شاهنامه و اساطیر ملی ما می پردازد.
امیرسالار این موضوع را نادرست عنوان کرد و گفت: آنچه مسلم است ربیع به علت عقاید قوی شیعی، خواندن داستان های ائمه را بر شاهنامه خوانی ترجیح می دهد اما او در هیچ جا به مقابله با شاهنامه نمی پردازد بلکه از بی اقبالی مردم نسبت به این آثار مذهبی و تبلیغات وسیع پیرامون مطالعه شاهنامه و اساطیر ملی از سوی حاکمان مخالف تشیع گلایه دارد.
پایان پیام/
نظر شما