خبرگزاری شبستان: جهت گیری سیاست خارجی کشور های دخیل در مسئله سوریه این روزها به نقطه حساس و دشواری رسیده است به نحوی که گاهی شاهد چرخش و بازتوانایی برخی از سیاست ها می باشیم که در خور تضاد و تناقض های آشکار است. به طور مثال جهت گیری سازمان ملل متحد و اجلاس معارضان سوری در پاریس موید نوعی تمایل به مذاکره وچرخش قدرت از طریق راهکار های مسالمت آمیز می باشد. در این میان جهت گیری های ترکیه و به طور واضح تر دولت اردوغان بسیار مورد توجه قرار گرفته است. دراین نوشتار سعی بر آن است به نحوی با موضوع جهت گیری های نسبت به بحران سوریه و به خصوص واگشت های سیاسی دولت اردوغان در سطح منطقه و بین الملل بپردازیم.
به طور دقیق بعد از حمله هوایی اسراییل به حاکمیت ملی سوریه جهت گیری های بین المللی و منطقه ای نسبت به این موضوع و موضع بسیار پیچیده تر وحساس تر نسبت به گذشته شد؛ زیرا برخورد صریح سوریه در رابطه با تعرض خصمانه اسراییل به حاکمیت داخلی کشورش که نشان دهنده برافروختگی ها و ناکامی های چند ماه گذشته اسراییل در راهبرد های اشغال و براندازی دولت سوری بود و همچنین حمایت قاطع و صریح برخی از کشورها از قبیل ایران ،روسیه وچین منطقه را به جهتی هدایت کرد که چه سریع تر در فکر راهکارهای انتقالی برای حل بحران سوریه باشند زیرا آتش افروخته از بحران سوری تمامی منطقه و کشورها را در این ورطه می اندازند.
بسیاری از کارشناسان بین المللی بر این باورند بحران طولانی مدت سوریه و عدم توفق و انقیاد مطلق طرفین بر یکدیگر سبب ساز نوعی موازنه قدرت در سطح منطقه و بین الملل در جبهه موافق و مخالف سوریه شده است وهمین موضع گیری سبب ساز حاشیه امنی برای منطقه در جهت بازدارندگی نسبی برای جلوگیری از جنگ های بین المللی می شود. بر همین اساس تنها راهی که بسیاری از سیاست مداران ونخبگان بین المللی از قبیل بانکی مون رییس سازمان ملل متحد وهمچنین اخضر ابراهیمی نماینده بین المللی بر آن تاکید و تصریح داشته اند مذاکره ومصالحه بر اساس چارچوب های حاکم بر سازش است.
از طرفی دیگر پیروزی نسبی ارتش سوریه و عدم توفیق فراگرد های نظامی و استراتژیک در براندازی بشار اسد سبب ساز نوعی توافق نسبی طرفین مخاصمه بر سر موضوع مذاکره بوده است. موید این امر واگشت سیاست های آشکار سازمان ملل و کشورهای عضو پیمان ناتو و همچنین شخص اوباما در رابطه با تاکید بر امر سیاسی و حقوقی برای گذر از دوران گذار سوریه است . همانطور که ذکر آن رفت دلیل عمده این تغییر نیز می تواند حمله بی ثمر وناکام اسراییل به سوریه باشد که البته می توانست منطقه و محیط بین المللی را در این شرایط بحران اقتصادی جهانی ملتهب تر کند.
در این میان نقش آفرینی ترکیه به عنوان بازیگری فعال در سطح منطقه بسیار به چشم می آید . آنچه امروز ترکیه را بسیار با جهت گیری های هم عرض بین المللی متفاوت کرده است، عدم توافق صریح و آشکار دولت اردوغان با محیط بین المللی و منطقه ای است. علی رغم جهت گیری صریح برخی از کشورها نظیر فرانسه و آمریکا در رابطه با تعمیق رابطه طرفین با سازش و مذاکرات فعال و همچنین علی رغم جهت گیری افکار عمومی داخلی ترکیه مبنی بر عدم رفتار های تحریک آمیز این کشور در موضوع سوریه، این روزها دولت اردوغان با یک پا بر سرچند خوان می نشیند.
البته همانطور که بحث آن آمد موضع سوریه و عدم توافق دولت های غربی بر سر تهاجم نظامی یک جانبه بر علیه سوریه و همچنین موازنه قوایی که در سطح حمایت ها و مخالفت های بشار اسد بوجود آمده است، موضوع را به مراتب برای غرب پیچیده تر کرده است ولیکن آن چه تا کنون مسلم گشته است عدم پیروزی جبهه برانداز اسد در یک سال اخیر است و همین امر احتمال شکست اسد را بسیار کمرنگ می کند و سبب ساز انعطاف و واگشت جهت گیری های بین المللی برای تصریح راهکار های مسالمت آمیز و مذاکره پرداز شده است. ولیکن هم اکنون که بسیاری از کشورهای غربی بر این باورند که التهاب صحنه منطقه ای و بین المللی را کم تر کنند تا حداقل حاشیه امنی برای مخالفان ومعارضان دولت اسد بوجود آورند، دولت اردوغان به سمت تعمیق چانه زنی با گروه های مسلح می باشد و هر چه صریح تر به ناکارآمدی مذاکرات پاریس و مذاکرات آتی پافشاری می کند.
آن چه مسلم است آن است که چهره ترکیه برای نقش آفرینی فعال و درجه یک در سطح خاورمیانه از جانب بسیاری از کشورها از قبیل سوریه و ایران و روسیه وکشور های هم جهت بسیار کم رنگ شده است و از طرفی تنش های بسیار چشمگیر ترکیه در موضع سوریه و حتی جنگ هایی در سطح مرزی بین دوکشور این چهره را مخدوش کرده است. از طرفی ترکیه و هر بازیگر باهوشی به جای آن در این شرایط با بکارگیری گزینش عمومی و یا ائتلافی به دنبال افزایش حاشیه امن انتخاب است و به مراتب حوزه منافع و مصالح خود را موسع می کند ولیکن آن چه که ترکیه را با بازیگری باهوش منطقه ای متمایز کرده است مدل چرخشی سیاست های این کشور است که در بعضی مواقع هم طراز کشورهایی نظیر ایران و مصر برای راهکار مسالمت آمیز می شود و از طرفی بر بانگ بی اثر بودن مذاکره و نماندن اسد به عنوان طرف مذاکره کننده می پاید.
باتمامی صبغه و سابقه مثبت دولت اردوغان و دستگاه دیپلماتیک داوود اغلو این بار ترکیه به دنبال سیاست های چرخشی در رابطه با سوریه است که اصولا در الگوهای رفتارشناسی بین الملل نشان دهنده دست پاچگی و هم چنین عدم نقشه جامع استراتژی در این زمینه است. با وجود این که بسیاری از کشورها حتی آمریکا سیاست استراتژی شناور را در این شرایط سرمشق خویش قرار داده اند ترکیه با عدم تصریح در جهت گیری های خویش خود را به کشوری حاشیه ای در بحران سوریه مبدل کرده است.
پایان پیام/
نظر شما