به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان، رستم فلاح، دانشجوی دکترای دانشکده الهیات دانشگاه تهران، با موضوع بررسی اخلاق گروه های اجتماعی از منظر خواجه نصیرالدین طوسی، در همایش میراث علمی و فلسفی خواجه نصیرالدین طوسی، به ایراد سخنرانی پرداخت.
وی با این ادعا که تمایز اخلاق افراد و اخلاق گروه ها پیش فرض سخنان وی است، اظهار داشت: بر اساس این پیش فرض، منطق حاکم بر حوزه اخلاق افراد و منطق حاکم بر حوزه اخلاق گروه های اجتماعی متفاوت است. در نتیجه، رفتار اخلاقی و اجتماعی افراد از رفتار اخلاقی و اجتماعی گروهای اجتماعی، ملی، نژادی و اقتصادی متمایزند.
این پژوهشگر حوزه دین، با تصریح بر اینکه به دنبال پاسخ برای یک پرسش اصلی است که بسته به نوع پاسخی است که پرسش اصلی در نزد خواجه می یابد، ادامه داد: در این صورت چند پرسش فرعی طرح می شود و در آثار خواجه به دنبال پاسخ آنها باید رفت.
وی پرسش اصلی را این دانست که خواجه نصیرالدین طوسی در آثار اخلاقی خود، به ویژه در اخلاق ناصری و اوصاف الاشراف، تمایز بین دو حوزه اخلاق افراد و گروه ها را می پذیرد یا نه؟ فلاح بر این باور است که خواجه پاسخ صریحی به این پرسش نداده است، اما وی قصد دارد با روشی تحلیلی پاسخ آن را در آثار خواجه جستجو کند.
دانشجوی دکترای دانشکده الهیات دانشگاه تهران، در این زمینه افزود: این پرسش از آن رو مهم است که دستور العمل اخلاق جمعی، چگونگی مواجهه با اخلاق گروه ها، و برنامه ریزی های کلان اجتماعی و تربیتی در گرو آن است.
فلاح در توجیه پرسش خود از خواجه گفت: طرح این پرسش از خواجه از آن رو موجه است و پاسخ در خوری از او انتظار می شود که خواجه تنها یک متفکر مذهبی و بر کنار از جامعه و سیاست نبود، بلکه او متفکری درگیر با مسایل اجتماعی و سیاسی بود و در مسند تصمیم گیرهای مهم اجتماعی – سیاسی در بحرانی ترین دوره تاریخ ما قرار داشت.
وی با اشاره به اینکه اگر خواجه قایل به آن تمایز نباشد، این پرسش فرعی را می توان از او پرسید که آیا در این صورت، از منظر وی راه حل رشد اخلاق فردی و راه حل رشد اخلاق جمعی واحد است؟ افزود: اگر باز هم پاسخ او مثبت باشد، می توان از او پرسید که آیا او برای گروه، هویتی غیر از مجموع افراد قایل نیست؟
فلاح در همین زمینه ادامه داد: اگر او به تمایز دو حوزه اخلاق افراد و اخلاق گروه ها قایل است، آنگاه این پرسش فرعی را می توان طرح کرد که منظق حاکم بر اخلاق گروه ها و منطق حاکم بر اخلاق افراد از منظر خواجه چیست؟ این پرسش بسیار تعیین کننده را نیز می توان با او در میان گذاشت که آیا در مواجهه با دو پاسخ کلان که تاکنون به آن پرسش داده اند چه دیدگاهی دارد؟
وی بر این باور است که آن دو پاسخ، یکی رشد علم و دیگری رشد مذهب بوده است. دسته ای بر این باورند که راه حل رشد اخلاق اجتماعی و اخلاق گروه ها، رشد نرخ علم و آگاهی تک تک افراد جامعه است، و دسته ای دیگر بر آنند که راه حل آن، مذهبی تر شدن مداوم تک تک افراد جامعه است
گفتنی است، همایش بین المللی میراث علمی و فلسفی خواجه نصیرالدین طوسی، عصر امروز، پنج شنبه، پنجم اسفند با سخنرانی حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سالن همایش های کتابخانه ملی به کار خود پایان می دهد.
پایان پیام/
نظر شما