سالی که جلال بر «گل صدبرگ» رفت و همایون با «ساغر شکسته»

به گزارش خبرنگار شبستان، پیش از آغاز سال 91 در روزهای پایانی اسفند زمانی که جلال ذوالفنون در کمال ناباوری جامعه موسیقی درگذشت کسی فکر نمی کرد در سال 91  نوازندگان بزرگی چون حسین کسایی  و  همایون خرم، محمد بیگلری پور، محمدرضا روح بخش، دوتار نوازنان چیر دست خراسانی، فریدون پور رضا،محمدرضا گرگین زاده و  خوانندگان نام آشنایی  نیز در این سال از میان ما بروند.

خرداد ماه همین سال در بزرگداشت حسن کسایی، استاد بزرگ نی نواز در تالار وحدت همایون خرم پشت تریبون رفت و در مقام موسیقی و نقش تاثیر گذار هنرمندان بر فرهنگ یک جامعه و استاد حسن کسایی صحبت کرد نمی دانست هشت ماه دیگر  خودش به کسایی می پیوندد. سال 91 تعداد زیادی از هنرمندان موسیقی درگذشتند هنرمندانی که در گوشه گوشه این خاک هر کدام  با نواختن سازی  میراث دار  موسیقی این ملک بودند. 

جلال ذوالفنون، موسیقی‌دان و نوازنده سه‌تار

جلال ذوالفنون، نوازنده چیر دست سه تار 28 اسفند درگذشت، وی  سال 1316 در  آباده  فارس متولد شد، در کودکی به همراه خانواده‌اش به تهران آمد و فراگیری موسیقی را در ده سالگی در خانوادهای اهل موسیقی شروع کرد. برای ادامهٔ تحصیل به هنرستان موسیقی ملی رفت و در آنجا با سازهای دیگر چون تار و ویلن آشنا شد. ویلن را نزد برادرش محمود ذوالفنون آموخت. در هنرستان از رهنمودهای موسی معروفی در زمینه تکنیک سه‌تار برخوردار شد. هم‌زمان با تأسیس رشته موسیقی در دانشکده هنرهای زیبا، به آنجا راه یافت. آشنایی با شخصیت‌های موسیقی ملی ایران از جمله نورعلیخان برومند و دکتر داریوش صفوت، شناخت تازه‌ای از موسیقی اصیل ایران و امکانات وسیع سه‌تار برای وی به ارمغان آورد و از سال 1346 فعالیت خود را روی سه‌تار متمرکز کرد.

او از روش‌های اساتیدی چون ابوالحسن صبا، ارسلان درگاهی و همچنین راهنمایی‌های احمد عبادی بهره یافت. پس از پایان دانشکده در همان جا و در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ملی به تدریس سه‌تار پرداخت. در این سال‌ها از راهنمایی یوسف فروتن و سعید هرمزی که از نوازندگان قدیمی سه‌تار بودند برخوردار گردید.

جلال ذوالفنون آثار نوشتاری و صوتی فراوانی در زمینهٔ موسیقی ایرانی از خود به جای گذاشته که از بین آنها می‌توان آلبوم‌های گل صدبرگ و آتش در نیستان با صدای شهرام ناظری را نام برد. همچنین از دیگر آثار او می‌توان به مستانه، سرمستان و شب عاشقان با صدای علیرضا افتخاری اشاره کرد.

ذوالفنون سالیان متمادی در زمینه تحقیق و تتبع گام برداشت و کوشید جوانان را با این قلمرو آشنا کند. مهم‌ترین کار وی پس از تحقیق، تدریس بود. کتابی با عنوان گل صدبرگ که مجموعه‌ای از نوشته‌ها و خاطراتش درباره موسیقی است، از او منتشر شده‌است.

 حسن کسائی، نوازنده نی که برای نخستین بار نی را به ارکستر برد

استاد حسن کسائی 25 خرداد در اصفهان در گذشت، وی سال  1307 در اصفهان چشم به جهان گشود.

پدرش، «حاج سید جواد کسائی» از تاجران به نام آن زمان اصفهان بود که دلیل علاقه و انسی که با موسیقی داشت، با اساتید و بزرگان آن زمان مانند سید حسین طاهرزاده، جلال‌الدین تاج اصفهانی، اکبر خان نوروزی، خاندان شهناز (شعبان خان، حسین آقا، علی آقا و جلیل شهناز)، غلامحسین سارنج و ادیب خوانساری رفت و آمد می‌نمود.

کسائی، در سن 20 سالگی نخستین اجرای تکنوازی نی خود را در دستگاه همایون در تئاتر اصفهان به صحنه برد و یک سال بعد قطعه معروف سلام را در دستگاه چهارگاه ساخت که از معروف‌ترین قطعات موسیقی ایرانی به شمار می‌رود. این قطعه بعدها توسط حسین علیزاده در آلبوم صبحگاهی با سازبندی و ارکستراسیونی حجیم بازسازی شد.

کسائی، در سال 1329 برای اولین بار نی را به ارکستر برد و با ارکستر رادیو ارتش اصفهان همکاری خود را شروع کرد. در سال‌های بعد با ارکسترهای متعدد رادیو به سرپرستی هنرمندانی چون ابوالحسن صبا، حسین یاحقی، حبیب‌الله بدیعی، محمد میرنقیبی، همایون خرم و دیگران به فعالیت خود در این زمینه ادامه داد. در سال 1335 به دعوت داوود پیرنیا به برنامه گل‌ها راه یافت و تا سال 1357 که در گلچین هفته شرکت کرد، همچنین، کسائی تا سال 1356، برنامه‌های متعددی در جشن هنر شیراز برگزار کرد و با نوازندگان بزرگ جهان از جمله راوی شانکار، شاران رانی و بسم الله خان، دیدار کرد.

در سال 1378 موفق به دریافت نشان درجه یک فرهنگ و هنر شد. همچنین در سال 1381، به عنوان چهرهٔ ماندگار موسیقی انتخاب و تقدیر شد.

در سال 1381 محمد جوادکسایی (فرزند حسن کسائی) کتاب «از موسیقی تا سکوت» را که حاصل نیم قرن تلاش موسیقایی حسن کسائی است، با مقدمه بیژن ترقی به بازار کتاب عرضه کرد.

 محمدرضا روح‌بخش، نوازنده تار متاثر از جلیل شهناز

محمدرضا روح‌بخش 22 خرداد در یزد درگذشت وی متولد سال 1321  بود و از نخستین فارغ‌التحصیلان موسیقی دانشکده هنرهای زیبا بود. او پیش از حادثه تصادفی که سال گذشته برایش پیش آمده بود در تهران زندگی می‌کرد اما پس از آن به یزد رفت.پیکر این هنرمند صبح روز 22 خرداد ماه در قطعه هنرمندان و مفاخر یزد به خاک سپرده شد.

روح‌بخش از نظر شیوه‌ی نوازندگی، به شدت متاثر از جلیل شهناز بوده و قطعه‌ی «نوبهار آمد یارا» از قطعات ماندگار این هنرمند فقید محسوب می‌شود.

همایون خرم، خالق قطعات ماندگار

همایون خرم ، آهنگساز و نوازنده  نامدار ویولن 28 دی ماه در تهران درگذشت وی در سال  1309 در بوشهر متولد        شد، از آنجا که مادرش از شیفتگان موسیقی اصیل ایرانی بود و از بین مقام‌های موسیقی ایرانی، به دستگاه همایون علاقه‌ای وافر داشت، نام «همایون» را برای فرزند خود انتخاب کرد. خرم در سن 10-11 سالگی به مکتب استاد صبا راه یافت و چند سال بعد به عنوان نوازندهٔ 14 ساله، در رادیو به تنهایی به اجرا پرداخت. بعدها در بسیاری از برنامه‌های موسیقی رادیو، خصوصاً در برنامه گلها، به عنوان آهنگ‌ساز، سولیست ویولن و رهبر ارکستر آثاری ارزشمند ارائه داد.

وی همچنین تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته مهندسی برق ادامه داد. خرم دارای درجه 1 هنری (معادل مدرک دکترا) از شورای ارزشیابی هنرمندان ایران بود.

 فریدون پوررضا، ارائه گر برداشتی متفاوت از موسیقی فولکلور

فریدون پورضا، خواننده و موسیقی‌دان گیلک و صاحب‌نظر در زمینه موسیقی فولکوریک گیلکی 23  فروردین در رشت درگذشت وی در سال 1311 در لشت نشا متولد شد. پوررضا آواز ایرانی را از یونس دردشتی، سعادتمند قمی و غلامحسین بنان آموخت و در سال 1333 کار تعزیه را به همراه علی به‌کیش آغاز کرد. او در همان سال نمایشنامه‌ای برای تئاتر و اجرای آن در سالن سینمای لشت نشاء نگاشت. شش سال بعد در آزمون خوانندگی رادیو گیلان رتبه اول را کسب کرد و به طور رسمی به عنوان خواننده شروع به کار نمود.از اردیبهشت 1350 همکاری با تلویزیون را آغاز کرد. و در همان سال به عنوان پژوهشگر آواهای بومی و با همراهی مشاهیر فرهنگی و هنری ایران سیمین دانشور، محیط طباطبائی، منوچهر آتشی، محمود عنایت، ایرج افشار و دیگر استادان برجسته دانشگاه تهران به لندن سفر کرد.

فریدون پوررضا برداشتی متفاوت از موسیقی فولکلور ارائه داده‌است. او از ملودی‌های دیلمان، گالش و گیلک در این راه استفاده کرد. او با تحقیق در زمینه موسیقی، بسیاری از ظرفیت‌های موسیقی گیلان را رشد داد و به گیلان و ایران معرفی کرد.

محمدرضا گرگین زاده، آهنگساز و نوازنده

محمدرضا گرگین‏‌زاده، بهمن ماه در تهران درگذشت،  این نوازنده سال 1327  در تهران  متولد شد. استعداد و ذوق ذاتى، محیط مناسب خانوادگى موجب علاقمند شدن وى به موسیقى و شکوفا شدن این هنر ارزنده و والا در او شد، وی از سن دوازده سالگى نزد عموى خود مصطفى گرگین‏‌زاده شروع به فراگیرى نواختن فلوت کرد و پس از یک سال به کلاس یحیى نیک‌نواز که از دوستان نزدیک پدر و عموى خود بود رفت.

کلاس مرحوم یحیى نیک‌نواز، در نبش خیابان فخرآباد قرار داشت و او ساز ویولن را انتخاب کرد و حدود دو سال نزد نیکنواز به فراگیرى و نواختن ویولن پرداخت، سپس با راهنمایى یحیى نیک‌نواز به هنرستان موسیقى ملى رفت و در کلاس‏‌هاى شبانه این مدرسه ثبت ‏نام کرد.

محمدرضا گرگین‏‌زاده، در این هنرستان زیر نظر استادانى نظیر محمود ذالفنون، على تجویدى به فراگیرى ویولن و گوشه‏ها و مقامات آواز ایرانى پرداخت، سپس نزد ولود تارخانیان به فراگیرى و نواختن ویولن آلتو مشغول شد ومدت سه سال نزد این استاد نواختن این ساز را فراگرفت. وى در سال 1348، همکارى خود را با ارکستر استاد حسین دهلوى آغاز کرد که بیشتر نوازنده‏هاى این ارکستر از شاگردان هنرستان موسیقى ملى بودند.

وى در سال 1352 به رادیو ایران رفت و مدت دو سال با ارکستر فرهاد فخرالدینى همکارى کرد.

محمد بیگلری‌پور، سازنده اولین سرود ملی پس از پیروزی انقلاب اسلامی

محمد بیگلری‌پور، آنهنگساز و رهبر ارکستر سمفونیک سازمان صدا و سیما دی ماه در تهران درگذشت، وی در سال 1324 در شهر تهران به دنیا آمد. بیگلری‌پور که علاقمند به هنر موسیقی بود، در دانشگاه دانشگاه تهران تحصیل کرد و در همانجا نیز به آموزش می‌پرداخت.

وی آهنگساز و رهبر ارکستر سمفونیک صدا و سیما بود و موسیقی سرود پاینده بادا ایران، اولین سرود ملی ایران بعد از انقلاب، از آثار وی می‌باشد.

بیگلری‌پور در سال 1357 موسیقی سرود پاینده بادا ایران ، اولین سرود ملی ایران پس از انقلاب را ساخت و تا سال 1371 سرود ملی رسمی ایران بود. همچنین وی پس از انقلاب، بیش از 1240 قطعه موسیقی ساخته است.

ساخت سمفونی‌های «انقلاب»، «ایران»،«حضرت محمد (ص)»، «کوه»و اجرای سموفونی «در ازل» از دیگر فعالیت‌های وی محسوب می شود.

قاسم جبلی، خواننده  مروج سبک ترانه های غربی در موسیقی عامه

قاسم جبلی خواننده موسیقی مردمی و عامه پسند اسفند ماه  امسال در تهران درگذشت، وی  متولد سال 1305 بود و از خوانندگان لاله‌زاری به شمار می‌آمد. این هنرمند از نخستین کسانی بود که سبک عربی را در موسیقی عامیانه ایران رواج داد. «قاسم جبلی» که از جوانی با زبان عربی آشنا بود، در سفر به مصر آن‌را تکمیل کرد و گفته می‌شود که با «ام کلثوم» خواننده افسانه‌ای عرب در سن ٢٣ سالگی دیدار داشته و از سبک او پیروی می‌کرد. صدای زنده‌یاد جبلی که در آغاز با نام مستعار فرهمند فعالیت می‌کرد، نخستین بار از رادیوی نیروی هوایی شنیده شد و سپس به رادیو ایران راه یافت. وی با آهنگ‌سازانی چون «برادران معارفی، عباس شاپوری، شاپور نیاکان، اسدالله ملک، عماد رام، ابراهیم سلمکی و منوچهر گودرزی» همکاری داشت و در کافه‌های لاله‌زار ترانه اجرا می‌کرد.
 

عبدالله سرور احمدی، دوتار نواز و خالق مقام های «سودای گل»،« فراق» و «وداع»

عبدالله سرور احمدی، نوازنده نامدار دو تار منطقه تربت جام  خرداد امسال درگذشت وی سال 1328 در این شهر به دنیا آمد.از همان کودکی با دوتار انس گرفت و به دلیل آشنایی عمیق مادرش با مقام های منطقه و نوازندگی دوتار و به خاطر علاقه زیادش به آن، بیش از 45 سال این ساز را نواخت.

حضور در جشنواره‌های مختلف موسیقی فجر و جشنواره موسیقی نواحی ایران و اجرا در مراسم بزرگداشت زنده‌یاد عباس معارف، که به موسیقی او بسیار علاقه‌ داشت، و نیز انتشار دو آلبوم از سوی انتشارات ماهور و انتشارات انجمن موسیقی ایران از جمله کارهای او به شمار می‌رود.

او همچنین در سال های میانی دهه هفتاد با همکاری موسسه رسانه های تصویری آموزش دوتار نوازی را در چند کاست تصویری انجام داد.

سرور احمدی از معدود نوازندگانی بود که تمرکزش را بر نوازندگی ساز دوتار قرار داد و به تمام فنون دست راست از قبیل اقسام زخمه و پیچ (پیچ ملایم و پیچ شکسته و پیچ حرکتی و دو پیچ و پس پیچ) و نیز اقسام فنون دست چپ و انحای آن از قبیل اقسام پرده لخشانک و پرده دزدک، ممارست و تبحر کامل دارد.

سرور احمدی چند مقام جدید نیز ساخته است که از آن میان می‌توان به سودای گل و فراق و وداع اشاره کرد و به برخی از مقام‌های گذشته نیز اوج‌های جدیدی افزوده است که به عنوان مثال می‌توان مقام دل شیدا و سرحدی مرحبا و معراج نامه را نام برد.

سرور احمدی برخی از مقام‌های پیشین را با پنجه‌های بسیار متنوع نواخت که به بسط و گسترش مقام منجر شده است که به عنوان نمونه می‌توان از مقام شاه زمان نام برد. او یکی از پنج نفری بود که به عنوان نماینده موسیقی شرق و جنوب خراسان انتخاب شد و در خارج از کشور نیز چندین بار برای اجرای برنامه‌های مختلف دعوت شده است.

سرور احمدی علاوه بر نواختن ساز، در ساخت ساز دو تار هم دستی چیره دارد و از جمله سازندگان شناخته شده ساز دو تار خراسان به شمار می‌رود و سازی هم که عمدتا با آن می‌نوازند به تاسی از ساز درویش‌خان، قلندر نام گرفته است.

سراج‌الدین باش‌قره، دوتار نواز چیره دست ترکمن

مرحوم سراج‌الدین باشقره، دو تار نواز ترکمن نیز امسال درگذشت وی سال 1347 در روستای حسن طبیب به‌دنیا آمد و به‌علت علاقه خاصی که پدر مرحومش به‌فرهنگ و موسیقی ترکمن داشت، وی نیز به موسیقی سنتی علاقمند شد و بعد برای آموزش هنر خوانندگی و دوتار نوازی، به‌نزد استاد رحیم خیوه‌لی، که در حال حاضر یکی از استادان معروف موسیقی ترکمن می‌باشد، رفت و پس از تکمیل دوره آموزشی، به همراه استادش در مجالس جشن و شادی مردم این منطقه حضور یافت و با صدای گرم و گیرای خود، دوستداران موسیقی را شاد می‌نمود.

این هنرمند دو سال پیش در اولین جشنواره موسیقی دوران انقلاب اسلامی که در خرم آباد برگزار شد به‌اتفاق استادان صاحب نام و پیش کسوتان موسیقی اصیل ترکمن چون  استاد عاشور گلدی گرکزی، استاد اراز محمد باخوشی و استاد رحمانقلیچ یمودی، ترانه‌های«سونگقی داغی و ظالم آمریکا» را اجرا کرد.

حسین سمندری،  نخستین نوازنده نواحی که در خارج از کشور به اجرا رفت

حسین سمندری ، نوازنده دوتار خراسان امسال درگذشت، وی در سال 1311 در شهرستان خواف متولد و از هشت سالگی با موسیقی آشنا شد، سمندری از نخستین چهره های موسیقی نواحی ایران بود که برای اجرا به خارج از کشور رفت و در طول زندگی خود در جشنواره های مختلف داخلی و خارجی شرکت کرد و مقام هایی را نیز کسب کرد.

حسین سمندری سال 86 در کنسرتی مشترک با جلال ذوالفنون با عنوان همنوازان صلح در سالن میلاد تهران شرکت کرد و از معدود نوازندگان موسیقی نواحی ایران بود که با یک استاد نوازنده موسیقی سنتی در یک کنسرت مشترک برنامه اجرا کرد.

اکبر لقا،  قاری قرآنی که آواز خوان شد
خواننده

اکبر جقه، خواننده اصفهانی امسال درگذشت. وی در سال 1311 هجری شمسی در اصفهان متولد شد و از 5 سالگی ظهر و شب اذان می‌گفت و در کودکی قرآن را در مدرسه با صدای خوش تلاوت می‌کرد.

او از سن 10 سالگی به دلیل برخورداری از صدایی خوب و رسا به هنر آواز جذب شد و به کلاس درس آقای علی مرتضوی راه پیدا کرد. سپس از محضر مرحوم عباس خان سروری کسب فیض کرد و بعدها راهی هنرستان جامع باربد شد تا از محضرمرحوم استاد مهرتاش نیز استفاده کند. اکبر لقا از سن26 سالگی نزد مرحوم نورعلی خان برومند فراگیری موسیقی را ادامه داد و همچنین از وجود حسن خان مشهون و مرحوم استاد تاج نیز بهره برد.

وی با محمد میر نقیبی (ناظم انجمن موسیقی ملی)، پرویز یاحقی، جلیل شهناز و مرحوم سارنج در اکثر ارکسترهای رادیو تهران فعالیت چشمگیری داشت و دراوایل تأسیس رادیو اصفهان در روزهای چهارشنبه هر 15 روز یکبار صدایش را به سمع شنوندگان همشهری خود می‌رساند. جقه در سال 1370 از شهرداری اصفهان بازنشسته شد.

امیرحسین ملک، نوازنده ویولن ارکستر سمفونیک تهران

امیرحسین ملک  نوازنده ویلن اسفند ماه امسال در تهران در  ست 30 سالگی درگذشت. وی فارغ التحصیل هنرستان موسیقی و دارای مدرک کار‌شناسی موسیقی بود و به مدت 5 سال به عنوان نوازنده ویلن در ارکستر سمفونیک تهران حضور داشت. او در کنار ارکستر سمفونیک تهران همکاری با دیگر ارکستر‌ها همچون ارکستر پارسیان را نیز در کارنامه هنری خود داشت.

ملک از دو سال پیش و بعد از پایان سفر ارکستر سمفونیک به اروپا به دلیل بیماری سرطان مغز استخوان تحت درمان قرار گرفت و دیگر با ارکستر همکاری نداشت.

بهرام سارنگ، خواننده ای که با گروه شیدا کنسرت داد

بهرام سازنگ، خواننده آواز و از شاگردان استادان محمود کریمی و اسماعیل خان مهرتاش شهریور ماه امسال در آمریکا درگذشت وی در سال 1330 در شهرستان میانه به دنیا آمد.

کشش درونی به موسیقی از کودکی سرانجام او را به آواز خوانی رهنمون شد بیش از 10 سال نداشت که آوازها و ترانه‌های پخش شده از رادیو را زمزمه و تکرار می‌کرد.

در 13 سالگی به آموختن نوازندگی ویولون پرداخت و همزمان با مقـدمات تئوری موسیقی آشنا شد، 15 ساله بود که نخستین اجرای آواز در صحنه را تجربه کرد، در 17 سالگی آوازش از رادیو تبریز پخش شد.

همنشینی با هنرمندان موسیقی ایرانی در تبریز همچون دکتر احد بهجت و دکتر فراهی و بدست آوردن سـه دوره مقام نخست آواز در مسابقات هنری آموزشگاههای آذربایجان شرقی، انگیزه‌های او را در یادگیری هـرچه بیشتر آواز و گوشه‌هـای موسیقی ایرانی بیش از پیش کرد.

در سال 1350 برای ادامه تحصیل به تهران آمد و همزمان در کلاس‌های شبانه هنرستان عالی موسیقی ردیف‌های آواز را از استاد محمود کریمی فراگرفت، روانشاد استاد اسماعیل مهـرتاش نیز او را در دانش اندوزی آواز بسیار یاری کرد.

در سال 1356 آواز او از رادیو ایران پخش شـد، از سال 1361 برای مشق خوشنویسی به خدمـت استاد روانـشـاد، مرتضـی عبدالـرسـولی (خوشنویس و موسیقیـدان وشاگرد برجستـه حبیب سماعی) رسید و مدت 5 سال ضمن آموزش خوشنویسی از دانسته‌های آن عـارف وارسته بهـره جست.

سارنگ در سال‌های ابتدایی دهه شصت با محمدرضا لطفی و گروه شیدا چند کنسرت را اجرا کرد.

از سال 1367 همکاری خودرا با انجمن موسیقی ایران و واحد موسیقی رادیو و تلویزیون و گروه‌های موسیقی آغـاز کرد و کنسرت‌های فراوانی را در درون و بیرون کشور برگزار کرد.

او در چندین دوره از جشنواره موسیقی فجر شرکت داشت و با گروه مرحوم فرامرز پایور هم کنسرتی در تالار وحدت برگزار کرد.

ملا غلامحسین افکاری، حماسه خوان موسیقی مذهبی شمال خراسان

ملا غلامحسین افکاری آخرین بخشی مذهبی و حماسه خوان شمال خراسان  امسال درگذشت وی  از جمله بخشی هایی بود که در حماسه خوانی، داستان گویی و خواندن داستان از روی کتاب مهارت داشت ،ملاغلامحسین به همه آداب بخشی و مجلس آرایی آنها مسلط بود. بخشی ها فعالانی بودند که تنها می توانستند در زمانهای خاص خصوصا مراسم های محرم و صفر و رمضان داستانهای مذهبی بیان کنند.

محمدعلی شرفائی، از مفاخر موسیقی نواحی استان کرمان  و آخرین نوازنده چوغرو

محمد علی شرفائی متولد بیدخون مرغک بم و از مفاخر موسیقی نواحی استان کرمان و فرزند فاطمه شرفائی خواننده و مقام دار مشهور ایران بود که  اسفند امسال به دلیل سکته قلبی دار فانی را وداع گفت .

شرفائی آخرین نوازنده چوغرو بود که تنها ساز کوبه ای چهارگوش دوطرفه است .

به گفته فواد توحیدی پژوهشگر موسیقی نواحی کرمان با فوت شرفائی قسمتی از میراث شفائی و موسیقیائی ایران از بین رفت.

 فرج‌الله امینی، تنها حافظ حماسه گل محمد به کردی و بلوچی

استاد حاج فرج الله امینی اردیبهشت سال 1391 در سن 85 سالگی دار فانی را وداع گفت.

وی دوتار نواز منطقه سرکویر بردسکن استان خراسان رضوی تنها کسی بود که دو روایت از حماسه گل‌محمد (روایت بلوچی و روایت کردی) را از حفظ داشت.

استاد فرج‌الله از شاگردان ابراهیم‌خان دوتار نواز بود و بخشی از میراث شفاهی موسیقی منطقه خراسان شمالی را از حفظ داشت و متاسفانه تنها یک بار در جشنواره‌های موسیقی نواحی شرکت کرده بود.

پایان پیام/