خبرگزاری شبستان: انجام کار فرهنگی از اموری است که سهل و ممتنع است و نیروهای مذهبی در وهله اول، هم می‌دانند و هم نمی‌دانند که باید از کجا، چگونه، چه زمانی و چه کاری را شروع کنند.از این‌رو، این نوشتار که ناظر به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی و اهمیت کار در مساجد، هئیت، پایگاههای بسیج، کانونهای فرهنگی و هنری و دیگر پایگاههای فرهنگی و مذهبی ماست، سعی دارد نمونه‌ای از این کارها را ـ که شاید به ذهن بسیاری از فعالان فرهنگی رسیده باشد یا حتی به مرحله اجرا در آمده باشد ـ این بار به صورت منظم و دسته‌بندی شده ارائه کند.
الگوی عملی و عینی نداریم/ نیم نگاهی به تجربه‌های دیگران
مشکل بسیاری از فعالان فرهنگی و تشکلی ما این است که الگوی عملی و عینی ندارند. ما باید به گونه‌ای فعالیت کنیم که با این کارها، یک الگوی عملی برای دیگر فعالان و مساجد شویم. الگو بودن یک مسجد یا پایگاه بسیج یا یک هئیت، باعث می‌شود که مساجد، هئیتها و پایگاههای دیگر از آن ایده بگیرند و فعالیت خودشان را جهت دهند؛ همچنان که اگر یک تشکل یا مجموعۀ خوبی داشته باشیم، می‌توانیم روی تشکلها و مجموعههای دیگر اثر بگذاریم و برای دیگران، الگوبخش شویم.
از دیگر مشکلات ما این است که از تجربه‌های دیگران استفاده نمی‌کنیم. این استفاده نکردن اغلب از بی‌خبری ما ناشی می‌شود. در واقع اطلاعات و شناخت ما از سنگرهای جبهه خودی کم است. این در حالی است که باید از تجربه‌های مساجد و پایگاههای دیگر استفاده کنیم.
احتمال نقص وجود دارد/ آرمان گرا نباشیم
از سوی دیگر، انتظار نداشته باشیم که فضای شروع فعالیت ما، حتماً آماده، آرمانی و دارای همه نوع امکانات باشد و تمام کارهایمان بینقص باشد یا انتظار داشته باشیم اعضای هیئت امنا از همه فعالیت‌های ما حمایت کنند و نهادها، مراکز یا شخصیتهای صاحب نفوذ شهری، نظری سوء یا انتقادی نسبت به فعالیت‌های ما نداشته باشند. این را بدانیم که همیشه این گونه نیست که در و تخته با هم جور باشند.
فضای خوب مساجد برای کلاس‌های آموزشی
با فضاهایی که در مساجد داریم می‌توانیم دوره‌های گوناگون آموزشی، فرهنگی، دینی، مهارتی و … برای مخاطبان خود در دوره‌های سنی متفاوت ـ از دانشآموز تا دانشجو و میانسالان آقا و خانم ـ برگزار کنیم. البته شرط لازم برای این کار داشتن انگیزه و اراده و همت کردن است. دایره این دوره‌ها نیز می‌تواند از کلاس‌های مطالعاتی اندیشه‌های امام(ره)، رهبری، شهید مطهری(ره)، شهید آوینی(ره)، تاریخ معاصر، تاریخ اسلام، هنر انقلاب و دفاع مقدس تا جلسات نقد و پخش فیلم، مستند، نمایشگاههای عکس، کاریکاتور و نقاشی، کلاس‌های مهارتی مانند مستندسازی، فیلمسازی، کامپیوتر، زبان، را دربرگیرد. برای برپایی این دوره‌ها در درجه اول می‌توان از پتانسیل شهر و منطقه خود نهایت استفاده را ببرید. حتی اگر خودمان یا دوستانمان می‌توانیم در حوزهای طرح بحث یا کلاسی برگزار کنیم، متولی آن بخش شویم و مسئولیتی برعهده بگیریم.
شبکهسازی فعالان فرهنگی مساجد با جلسات منظم
با هر تعداد نفر که در هر شهر هستیم مرتبط و هماهنگ باشیم. هماهنگی و جلسات مشترک ماهانه یا فصلی فعالان فرهنگی فوق‌العاده تأثیر‌گذار است و الگوهایی برای فعالیت میدهد. سعی کنیم هر بار جلسه خود را در یکی از پایگاهها برگزار کنیم. لازم نیست ابتدای کار، حلقه کاری و هماهنگی خودمان را آن‌قدر وسیع کنیم که نتوانیم جمع و جورش کنیم. می‌توان چند حلقه کاری تعریف کرد. قرار هم نیست که در همه این زمینهها حتماً سر و صدا و کارهایی بکنیم که بی جهت، حساسیت‌ها را برانگیزیم.اگر نتوانیم با مبانی و دغدغههای مشترک، فعالیت خود را شروع کنیم، قطعاً در آیندهای نزدیک از هم میپاشیم. پس نیروسازی را از همین الآن جدی بگیری.
ملزومات برپایی دوره‌های خوب در مساجد
در برگزاری دوره‌ها یکی از موضوع‌هایی که باید مدنظر قرار گیرد ظرفیت مخاطبان است. بی‌توجهی به این موضوع سبب بی‌انگیزگی و حتی کاهش تعداد مخاطبان می‌شود. برای چنین دوره‌هایی باید به نکته‌های زیر توجه کرد:
1. ظرفیتهای مخاطبانمان. برای هر دوره سنی و تحصیلی ــ دانشآموز، دبیرستانی، دانشجو ــ مجرد یا متأهل و … با توجه به نیازهایشان سیرهای مطالعاتی ویژه‌ای در نظر بگیریم.
2. مشخص و محدود بودن دوره سیرهای مطالعاتی. دوره‌های برپا شده به گونه‌ای نباشد که دورهای دو یا سه‌ساله، تمام شود. چون همین زمان طولانی، باعث کاهش انگیزه و خستگی افراد می‌شود. برای پرهیز از این مسئله در مرحله اول، محدوده زمانی دوره را دو، سه ماهه قرار دهیم. همین محدود بودن دوره باعث می‌شود که اگر کسی از دوره خوشش نیامد، یک یا دو ماه باقی‌مانده را تحمل کند و در کلاسها حاضر شود.
3. استفاده از افراد شرکت‌کننده در دوره‌ها و سیرها. این افراد حداقل میتوانند دوره‌های مشابه را برای دوستان دانشآموز راهنمایی یا دبیرستانی مدیریت کنند. اگر از آنها استفاده نکنیم، فایده چندانی ندارد. بنابراین اگر برنامهای برای تحول فرهنگی در شهر داریم، باید برای فارغالتحصیلان یا شرکتکنندگان باسواد این دوره‌ها هم برنامه داشته باشیم.
4. استفاده از برنامه‌های متنوع طی دوره. چه بسا پخش یک فیلم، مستند یا دیدار با یک عالم یا استاد، یا حتی اردوی دسته‌جمعی یک روزه، به نشاط اعضای دوره کمک کند.
چه کتاب هایی را در مساجد بخوانیم؟
5. شروع دوره با کتاب‌های خوب. اگرچه کتاب‌های شهید مطهری بسیار خوب هستند، ممکن است برای عده‌ای جذاب نباشد. بنابراین می‌توان این دوره‌ها را با کتاب‌های اخلاقی دیگر مانند کتاب‌های آیتالله حسین مظاهری، شهید دستغیب، آیتالله مصباح یزدی، «چهل حدیث» امام خمینی(ره) یا حتی کتاب‌های رقیق‌شده اندیشه‌های شهید مطهری مثل «مجموعه چلچراغ حکمت» آغاز کرد.
6. مرعوب نشدن در برابر مشهورات و محدود نکردن خود به قالب‌ها. چه کسی گفته است شروع دوره مطالعاتی حتماً باید با کتاب‌های شهید مطهری یا فلان شخصیت بزرگ باشد. ما منکر استفاده از آثار ایشان نیستیم و افتخار هم میکنیم که کتاب‌های ایشان را مطالعه کنیم، اما آیا امکان ندارد که دوره را با یک کتاب رمان، داستان، مجموعه شعر یا حتی پخش فیلم و مستند آغاز کنیم؟! آیا مشکلی پیش میآید؟ پس خودمان را محدود قالب‌ها و ابزارها نکنیم. مثلاً، دانشجویان بسیجی دانشگاه تهران، شروع دوره مطالعاتیشان درباره جنبش نرمافزاری و تولید علم را با کتاب «نشت نشاء» آقای امیرخانی شروع کردند و … پس قرار نیست خودمان را در یک قالب و شیوه محدود کنیم.
ادامه دارد................
نظر شما