امید به ماندگاری «ملکه» نیست/ «ملکه» به رغم بی مهری ها ماندگار می شود

به گزارش خبرنگار سینمایی خبرگزاری شبستان، برنامه سینمایی "هفت" 10 مرداد ماه به نقد و بررسی فیلم سینمایی "ملکه" با حضور محمد تقی فهیم و نیما حسنی‌نسب به عنوان منتقد و همچنین بررسی استراتژی چگونگی حضور سینمای ایران در بازارهای بین المللی اختصاص داشت.

در ابتدای برنامه محمود گبرلو سردبیر و مجری برنامه با اشاره به مناظره های انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهورری عنوان کرد: امیدوارم نامزدهای ریاست جمهوری درباره سینما هم بحث و گفتگو کنند. سینمای ایران به شدت احتیاج به حمایت دارد. در وهله اول باید برنامه ریزی درستی برای تامین بودجه انجام گیرد همچنین نامزدها و فردی که قرار است عهده دار اداره مملکت شود باید ارتباط و تعامل خوبی با اهالی سینما داشته باشد تا آنها بتوانند در آرامش کامل خلاقیتشان را بروز دهند.

وی ادامه داد: لازمه این امر برنامه ریزی و توجه به سالن های سینما و ساخت سالن های متناسب و با امکانات است. توجه به تسهیلات رفاهی هنرمندان سینما و وضعیت معیشت، بیمه و مسکن آنها نکات بسیار مهمی است که لازم است افرادی که در آینده متولی سینمای ایران خواهند شد به این نکته ها توجه کنند.

گبرلو همچنین درباره اعلام نام برخی سینماگران برای ساخت فیلم های تبلیغاتی در برنامه هفت که بسیاری از آنها تکذیب شد، عنوان کرد امیدوار است سینماگران "هفت" را به مهربانی خودشان ببخشند. در این بازار داغ انتخاباتی دوستان ما عجله کردند.

نظرسنجی برنامه اختصاص به طرح این سئوال داشت که استراتژی سینمای ایران در بازارهای جهانی چگونه باید باشد که از میان گزینه‌های استفاده بهینه از همه فرصت های موجود، تولید فیلم با مضامین جهانی، استفاده از کارشناسان مجرب در بازاریابی و تحریم به علت رفتار مغرضانه جشنواره ها در پایان برنامه گزینه 2 بیشترین رای را از آن خود کرد.

آمار فروش فیلم ها و رویدادهای هفته بخش های بعدی برنامه شب گذشته بود. همچنین پلان صنوف به گفتگو با مدیران تولیدی چون محمد صادق آذین، یونس صباحی، مجتبی متولی و یوسف صمدزاده اختصاص داشت.

نقد فیلم سینمایی "ملکه" با حضور نیما حسنی‌نسب و محمد تقی فهیم بخش بعدی برنامه شب گذشته بود. در ابتدای این بخش فهیم در ارتباط با مناظره های فرهنگی نامزدهای ریاست جمهوری عنوان کرد: چهارشنبه هفته آینده مناظره ها قرار است درباره فرهنگ باشد. امیدوارم نامزدها با افق های روشنی درباره فرهنگ و به خصوص سینما در این مناظره ها حضور یابند.یکی از بحث های مهم سینمای ایران ساخت آثار دفاع مقدسی است. میانگین 8 فیلم در سال اختصاص به تولید آثار دفاع مقدس دارد که 90 درصد این بودجه ها دولتی هستند و بسیاری از این آثار به دلیل ضعف مدیریتی دیده نمی شوند. امیدوارم نامزدهای انتخاباتی نظر ویژه ای روی این مسائل داشته باشند.

حسنی نسب در ادامه درباره فیلم "ملکه" عنوان کرد: باشه آهنگر هنوز دارای یک سبک خاص فیلمسازی نشده است اما آثارش از کیفیت بالایی برخوردار است. به نظر می رسد که وی بازمانده فیلمسازان سینمای جنگ است که این نوع آثار را با استاندارد خاصی دنبال می کند. با کم کار شدن فیلم سازانی مثل ابراهیم حاتمی کیا، احمد رضا درویش و فوت ناگهانی رسول ملاقلی پور، باشه آهنگر جزء نسل بعدی به حساب می آید که تازه نفس در حال کار کردن در این ژانر هستند.

وی ادامه داد: دورخیز کردن برای ساخت فیلمی مثل ملکه به عنوان فیلمی پرفروش و گیشه پسند دورخیز مناسبی نیست اما این فیلم اثری با استانداردهای سینمایی است.

فهیم نیز در این باره عنوان کرد: فیلم با استانداردهای جهانی ساخته شده و از نظر تکنیکی قابل مقایسه با فیلم های هالیوودی است اما این مسئله باید بررسی شود که چرا مخاطبان ما وقت کمی برای دیدن فیلم های جنگی اختصاص می دهند. کمبود تلاش برای نگارش فیلمنامه ای مبتنی بر سلیقه مخاطب از نکاتی است که در این نوع فیلم ها به چشم می خورد اما این اثر از لحاظ ایده کارگردانی، جلوه های ویژه و طراحی صحنه قابل مقایسه با استانداردهای جهانی است.

وی ادامه داد: مشکل فیلم این است که اطلاعاتش تکراری است و اورجینال نیست. حفره های فیلمنامه کاملا مشهود است. متاسفانه این اثر یک پیام کاملا پایدار و واقعی را ارائه نمی کند به همین دلیل است که قصه فیلم دیر راه می افتد و دوربین بیش از 10 دقیقه سرگردان، تنها موقعیت را معرفی می کند.

حسنی نسب در این باره عنوان کرد: من معتقدم که اتفاقا فیلم برای سازنده اش بسیار روشن بوده و حرف و نکته ای را که می خواسته منتقل کند می دانسته است. "ملکه" درباره شرایطی حرف می زند که کاملا نامشخص است. قرار است آدم ها و موقعیت درام بر این مبتنی باشند که اصلا تکلیف چیست بنابراین بلاتکلیفی در ساختار فیلم درست گنجانده است.

این منتقد متذکر شد باید بپذیریم که با فیلمی ضد جنگ طرفیم که نگاهی انسانی به موقعیتی بغرنج دارد. باید به تجربه و تبحر استادی مثل علیرضا زرین دست در فیلمبرداری این فیلم هم دست مریزاد بگوییم. در واقع زوج باشه آهنگر - زرین دست زوج موفقی هستند که هم در این فیلم و هم "فرزند خاک" قابلیت هایشان را نشان دادند.

فهیم درباره ضد جنگ بودن فیلم عنوان کرد: در سینمای دنیا هم سینمای جنگ و ضد جنگ تفکیک شده هستند اما مخاطب انتظار فیلمی را دارد که واقعیت هایی را به درستی به تصویر بکشد اما بحث این است که برای کدام جنگ قرار است موضع ضد جنگ بگیریم.

در میانه بحث علیرضا زرین دست مدیر فیلمبرداری "ملکه" پشت خط آمد و درباره این فیلم عنوان کرد: بخش هایی از صحبت های مطرح شده در این بحث درست است اما چیزی که نادیده گرفته شده این است که قسمت هایی از فیلمنامه به خاطر برخی ملاحظات فیلمبرداری نشده اما در نهایت این فیلم ماحصل تلاش یک گروه است. من شخصا با نسخه ای که در جشنواره فیلم به نمایش درآمد بیشتر ارتباط برقرار کردم.جمشید و سیاوش در این فیلم دو قطبی هستند که ذهن تماشاگر سینما را به خود جلب می کنند. برخی از اوقات یکی از این قطب ها تبدیل به فرشته و دیگری تبدیل به اهریمن می شود و در مواقعی دیگر جای خود را عوض می کنند. البته ممکن است این بخش در اجرا درنیامده باشد. همچنین حرکات تکنیکی که برای فیلمبرداری در برجک در این فیلم در نظر گرفتیم از روش هایی بوده که من سالهاست از آنها استفاده می کنم و اگر فیلم در هالیوود هم ساخته می شد از این امکانات بهره می گرفت.

وی درباره ارتباطش با باشه آهنگر عنوان کرد: من و باشه آهنگر از نظر ارتباط و درک متقابل بسیار به هم نزدیک هستیم و در مدت فیلمبرداری یک روح در دو بدن بودیم و آنقدر نگاهمان به هم نزدیک بود که در بسیاری از سکانس ها به نقطه مشترک می رسیدیم.

در ادامه بحث حسنی نسب متذکر شد: بخشی از خلاء سینمای دفاع مقدس این است که برای مخاطب دور از این فضاها نامفهوم به نظر می رسد. این فیلم جنگ را در شکل کلی تر و با رویارویی دو گروه از آدم ها که نقشی در شکل گیری این رویداد ندارند به نمایش می گذارد.

فهیم در این باره عنوان کرد: من مخالف این حرف هستم. از فیلم "تولد یک ملت" گریفیث تا فیلم "اینک آخر الزمان" فرانسیس فورد کاپولا همگی نماینده فرهنگ و هویت کشور خودشان هستند و تا این نگاه وجود نداشته باشد این ژانر از فیلم ها درست دیده نمی شود. این فیلم در ایران ساخته شده و همه هم وضعیت جنگ با عراق را می دانند. پس عراقی خوب و ایرانی بد در فیلم چه مفهومی دارد.

وی افزود: "ملکه" فیلمی نیست که امید به ماندگاری اش در سینمای جنگ برود . اگر قرار است هزینه بیت المال را صرف ساخت فیلمی کنیم که مدافع اندیشه هایی که مردم 8 سال برایش جنگیده اند نیست پس چرا باید انتظار ماندگاری از این فیلم داشت.

حسنی نسب در این باره اظهار کرد: معتقدم "ملکه" بی شک به رغم بی مهری که به آن شده و همچنین کم فروش بودنش فیلم ماندگاری می شود. فیلم موضع نمی گیرد و نمی گوید کشتن عراقی ها درست است یا غلط بلکه ابهام این افراد را در برخورد با این موقعیت نشان می دهد.

بخش سکانس دیروز اختصاص به پخش صحنه هایی از فیلم و پشت صحنه "رنگ خدا" به کارگردانی مجید مجیدی داشت که محصول سال 1377 است.

قسمت پایانی برنامه شب گذشته به میزگردی درباره چگونگی استراتژی حضور ایران در بازارهای جهانی با حضور حسن نجاریان قائم مقام بنیاد سینمایی فارابی، امیر اسفندیاری معاون امور بین الملل این سازمان، مسعود اطیابی کارگردان فیلم و علی معلم تهیه کننده و کارشناس سینما اختصاص داشت.

در ابتدای این بحث اسفندیاری عنوان کرد: سینمای ایران باید در بازارهای جهانی حضور داشته باشد اما باید حضور در بازارها را با جشنواره های خارجی تفکیک کنیم. با وجودی که من معتقدم رئیس جدید جشنواره کن برخلاف ژیل ژاکوپ نگاه مثبتی نسبت به سینمای ایران ندارد اما امسال ما با همان استراتژی جدید کن در بازار این جشنواره شرکت کردیم.

نجاریان در این زمینه عنوان کرد: حضور در بازارهای جهانی به این مفهوم نیست که ما همه سیاست ها و فیلم های این جشنواره ها را قبول داریم اما تلاش کردیم با توجه به بودجه های محدودی که داشتیم در بازارهای جهانی حضور یابیم چون این به نفع ملت محروم و زجرکشیده ماست.

وی ادامه داد: ما باید به طرق مختلف امکانات و توانایی های فرهنگی خود را نشان دهیم و اینکه می توانیم با فیلم های آنها مقابله کنیم. بسیاری دوست ندارند که ایران و سینمایش در جهان مطرح شوند.

مسعود اطیابی نیز درباره حضور بین المللی سینمای ایران عنوان کرد: حضور ما باید در بازارهای جهانی تثبیت شود و باید حضور آثارمان را در این رویدادها افزایش دهیم. در حضور بین المللی سینمای ایران به دیپلماسی های فرهنگی نگاه نشده و هیچ گاه برنامه ریزی کلان برای حضور در بازارها وجود نداشته است.

اسفندیاری در این زمینه توضیح داد: اگر برنامه ریزی نبود پس چطور بیش از 2 هزار فیلم در طول این سالها جوایز اصلی جشنواره ها را از آن خود کرده اند. عدم آگاهی نسبت به حضور در بازارهای جهانی یکی از مشکلات ماست. بحث فیلتر کردن آثار ایرانی در بازارهای جهانی از طرف فارابی همیشه وجود داشته است که در زمان مرحوم سیف الله داد بازار جشنواره فیلم فجر در جهت پاسخگویی به این بحث ها راه اندازی شد.

اطیابی پاسخ داد: ما تا الان نیروی مجربی برای بازاریابی آثارمان تربیت نکرده ایم. ما برای حضور در بازارهای جهانی هدف نداریم. من مدعی هستم در طول این سالها بسیاری از ثروتم به عنوان یک کارگردان و یک شهروند ایرانی از بین رفته است. بنیاد فارابی و سیستم دولتی ما پولی که برای حضور در کن خرج می کنند بیش از سرمایه ای است که برای بین المللی کردن جشنواره فیلم فجر در نظر می گیرند.

نجاریان در این ارتباط عنوان کرد: ما در طول این چهار سال بسیار صرفه جویی کرده ایم حتی برای حضور در جشنواره کن این صرفه جویی ها کاملا رعایت شد. برای حضور در بازارهای جهانی ما تنها می توانیم فیلم هایی را که با بخش بین الملل ما قرارداد دارند در بازارها شرکت دهیم چون غیر از این خلاف قانون است.

اطیابی در این باره گفت: من معتقدم که سالانه فارابی 100 هزار یورو برای حضور در جشنواره ای مثل کن خرج می کند اما باید دید محصول این همه هزینه در طول این 22 سال چه بوده است.

در ادامه برنامه علی معلم که به جمع کارشناسان برنامه پیوسته بود در این باره عنوان کرد: باید دید اصلا سینمای ایران قابلیت حضور در بازارهای جهانی را دارد یا خیر و اینکه اصولا سینمایی که سینمای دولتی است و نگاهی به مخاطب ایرانی و خارجی ندارد می تواند به فکر بازار جهانی باشد؟ توقع صنعت سینمای ایران از بازارهای جهانی این بوده که با صرف هزینه هایی در یک بازار جهانی شرکت کنند و غرفه و سالنی را برای نمایش فیلم هایش اجاره کنند اما این سیستم به نتیجه ای نخواهد رسید.

معلم متذکر شد: چه کسی گفته بود که ما باید این قدر تحقیر شویم و نباید به ایده های بزرگ فکر کنیم. بدون اینکه ما مدیر استراتژیست و امکانات داشته باشیم به نتیجه نخواهیم رسید. در حال حاضر سینمای ایران در همه بازارهای مهم مثل کن و برلین حضور دارد اما باید دید با چه پشتوانه و امکاناتی در این بازارها شرکت می کند.

وی افزود: در چند سال اخیر فیلم های ایرانی که قابلیت حضور جهانی داشته باشند به شدت کاهش یافته اند. وقتی امکانات، ساختار مناسب و یک سازمان سینمایی درست وجود ندارد وضع به همین منوال است و افق روشنی برای آینده در سینمای ما به چشم نمی خورد.

اطیابی در پایان این بحث عنوان کرد: اگر قرار باشد ما به این شکل تحقیرآمیز در جشنواره ها حضور یابیم همان بهتر که نرویم. وقتی آنقدر امکانات نداریم که همه کارها را 4 نفر بر عهده می گیرند و پرچم ایران سه روز در کن روی زمین می ماند چرا باید حضور داشته باشیم. متاسفانه امیر اسفندیاری با وجود تجربه و دانشی که دارد تنها به لیدرتور مدیران فارابی تبدیل شده است.

اسفندیاری در این باره پاسخ داد: شما الفبای حضور در مجامع جهانی را نمی دانید. مشکل پرچم ایران هم به دلیل باد و طوفان و برخوردن به سه روز تعطیلی در فرانسه بود که ما پیگیری کردیم و پرچم نصب شد اما چون در ایران توهم توطئه وجود دارد این همه حرف و حدیث به وجود آمد.

وی افزود: آیا اگر ما در بازارهای جهانی مثل کن و اسکار حضور نداشته باشیم اعتبار این جشنواره ها کم می شود و یا همه کشورهای اسلامی از ما تاسی می کنند؟ مثل کار نادرستی که در اسکار امسال انجام دادیم و به یک خودزنی شبیه بود که اسکار را تحریم کردیم.

نجاریان نیز گفت: ما منکر مشکلات و کم کاری ها و کمبود بودجه ها نیستیم و با ایده آل ها فاصله زیادی داریم اما کارهای خوبی در این زمینه صورت گرفته است که نباید از آنها چشم پوشی کنیم.

آیتم نقل قول های هفته که به طرح صحبت های هنرمندانی چون علی عطشانی، علیرضا داوودنژاد، رهبر قنبری، محمد بهشتی، ضیاء هاشمی، نیکی کریمی، داریوش مهرجویی، همایون ارشادی، جواد شمقدری و ... اختصاص داشت از دیگر بخش های برنامه شب گذشته بود.
 

پایان پیام/