از «مسأله حجاب» شهید مطهری تا «عفاف» در نهج البلاغه

خبرگزاری شبستان: سالروز قیام مردم مشهد علیه کشف حجاب، به عنوان روز عفاف و حجاب نام‌‌گذاری شده است که در این ارتباط کتاب‌هایی نیزبه رشته تحریر درآمده است.

به گزارش خبرنگار ادبیات خبرگزاری شبستان، یکی از پلیدترین توطئه‌های دشمنان اسلام در تاریخ معاصر، توطئه‌ کشف حجاب است که توسط رضا‌خان در سال 1313 زمانی که رضا‌خان عازم ترکیه شد و با مشاهد‌ه تغییراتی که رژیم لائیک ترکیه به رهبری مصطفی‌‌کمال‌آتاتورک در جهت غربی کردن جامعه‌ مسلمان ترکیه اجرا کرده بود، تحت تأثیر قرار گرفت و شدیدتر از گذشته، در راستای اسلام‌زدائی و به‌ویژه حجاب‌زدائی گام برداشت. در بهمن 1313، در افتتاح دانشگاه تهران، به دختران دستور دادند که بدون حجاب به تحصیل مشغول شوند. اقدامات رضاخان در این جهت، واکنش و مخالفت‌های مردمی را به رهبری روحانیت باعث شد که از مهم‌ترین آن‌ها، می‌توان به سرکوب قیام مسجد گوهرشاد و کشتار مردم مظلوم اشاره کرد.

به همین مناسبت، شورای فرهنگ عمومی کشور، سالروز قیام مردم مشهد را علیه کشف حجاب، به عنوان روز عفاف و حجاب نام‌‌گذاری کرده است. قیام مردم مشهد و واقعه‌ی مسجد گوهرشاد در مقابله با کشف حجاب، مصداق بارز مبارزه با منکری است که هنوز متأسفانه آثار شومش در کشور ریشه ‌کن نشده است.

 

مبانی حجاب در قرآن

حجاب در کلام الله مجید در سوره های نور و احزاب به صراحت و وضوح تبیین شده است . «در این آیات شریفه حدود حجاب، آثار و کارکردهای آن بیان شده است؛ در حقیقت، حجاب زن مسلمان به فتوای همه مراجع معروف تقلید در این زمان یکی از ضروریات دین است.» لزوم پوشیدگی زن براساس شش دلیل قطعی قابل اثبات است که هر یک به تنهایی برای اثبات ضرورت حجاب کافی است : 1-  قرآن کریم، 2-  روایات شریفه، 3-  سیره اهل بیت علیه السلام، 4-  براهین عقلی، 5- فطرت و طبیعت انسانی و تاریخ. نکته مهم در بررسی حجاب از نظر دین مبین اسلام ، این است که نگرشی مطابق با فطرت و هویت حقیقی زنان است که نه تنها یک بُعدی نبوده ، بلکه همه ی ابعاد و جوانب شخصیت زن مسلمان در بُعد مادی و معنوی را مدنظر قرار داده است. از این روی در این مقاله حجاب تنها از دیدگاه قرآن و روایت ها مورد بررسی قرار گرفته است که حجاب فیزیکی بدن، حجاب در نگاه، گفتار، رفتار و در قلب را می توان اشاره کرد.

 

در زیر تعدادی از کتاب‌هایی که با موضوع حجاب و عفاف به بازار نشر آمده است، را مرور می کنیم.

* مساله حجاب/ نویسنده: شهید مرتضی مطهری

کتاب مساله حجاب، سلسله سخنرانی‌‏های استاد مطهری در انجمن اسلامی پزشکان است. آن استاد فرزانه معتقد بود که گذشته از انحراف‏‌های عملی فراوانی که در زمینه حجاب به وجود آمده، این مسئله و دیگر مسائل مربوط به زن، وسیله‌‏ای در دست برخی افراد ناپاک قرار گرفته است که بر ضد دین مقدس اسلام تبلیغات منفی می‏‌کنند. این کتاب دو بخش دارد. شهید مطهری در بخش اول ابتدا نشان می‏‌دهد که مسئله پوشش زن از ویژگی‏‌های اسلام نیست و میان ملت‌‏های دیگر نیز وجود داشته است. سپس به عده‌‏ای که طرفدار بی‏‌حجابی زن و نشست و برخاست او با مردان بیگانه در جامعه هستند، پاسخ می‏‌دهد. در بخش دوم، به عده‌ای پاسخ می‏‌دهد که معتقدند زنان باید حتی چهره و دست خود را از نامحرم بپوشانند و به خانه‌‏نشینی زن عقیده دارند. استاد مطهری در این کتاب ثابت می‏‌کند که نظر اسلام، حفظ حریم و حضور باوقار زن در جامعه با پوشش مناسب است.

 

* داستان حجاب در ایران پیش از انقلاب/ نویسنده: رسول جعفریان/ تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1383/ 312 ص.

در این کتاب، ابتدا گزارش‌های تاریخی و تالیفات و تحقیقات و به طور کلی نوشته‌های تاریخی مربوط به شروع کشف حجاب بررسی و ارزیابی شده است سپس زندگی‌نامه شماری از حجابیه نویسان تدوین شده که از آن جمله‌اند: محمد صادق ارومی فخرالاسلام، آیت‌‌الله سید عبدالله بلادی بوشهری، سید اسدالله خرقانی، ابو عبدالله زنجانی، محمد حسن حائری مازندرانی، میرزا علی‌اکبر رضوی برقعی قمی، زینب بیگم شیرازی، شیخ یوسف نجفی گیلانی، سید ابوالحسن طالقانی، شیخ احمد شاهرودی، شیخ فیاض الدین زنجانی، آیت‌الله شیخ محمد خالصی‌زاده، شهید مرتضی مطهری و دیگران. در بخش بعدی کتاب مجموعه‌ای از اشعار فارسی با موضوع حجاب و ضد حجاب آمده است. بخش پایانی، کتاب‌شناسی حجاب است.صفحات پایانی به اسناد، فهرست منابع و فهرست راهنما اختصاص دارد.

 

* پوشش و حجاب رویکردی جامعه ‌شناختی/ پدیدآورندگان: علی ایلخانی‌ پور‌نادری و محمدمهدی شجاعی‌باغینی

این کتاب شامل هشت مقاله منتخب از اندیشمندان ایرانی است که به مقوله حجاب از منظرهای مختلف فقهی، جامعه‌شناسی، حقوقی، تاریخی، ادبیات و... می‌پردازند. در این مقاله‌ها مباحثی چون: عوامل بنیادین گسترش بدحجابی در جامعه؛ هویت‌یابی در عصر جهانی شدن؛ نظریه کنش عمومی پارسونز و ارائه راهکارهای ترویج حجاب؛ جایگاه اجتماعی زن و سیر تطور حجاب در ایران باستان و حجاب و حقوق بشر، بررسی شده است.

 

* حجاب و زن از دیدگاه قرآن و نهج‌البلاغه/ نویسنده: رقیه برندگی

آثار به جا مانده از انسان‌های اولیه، نشانگر این است که حجاب پیشینه‌ای تاریخی دارد و اختصاص به اسلام ندارد. نقش برجسته‌ای که در«تل العمارنه» ـ در استان اسیوط مصر ـ موجود و مربوط به چهارده قرن قبل از میلاد است، تصویر ملکه «نفرتی‌تی» و دخترش را نشان می‌دهد که هر دو پوشش به تن دارند. از این تصویر و نقاشی‌های دیگر معلوم می‌شود که اصل حجاب قبل از ظهور اسلام بوده و اسلام تنها حد و مرز آن را مشخص کرده و جزء فریضة دینی قرار داده است. اسلام حجاب را مانعی برای حضور زن در اجتماع نمی‌داند و با کار و فعالیت‌های وی در صحنة اجتماع مخالف نیست و او را محق می‌داند تا سرنوشت خویش را برگزیند. در کتاب حاضر، با استناد به قرآن و نهج‌البلاغه به شبهات مطرح درباره حجاب و نقش زن در اجتماع پاسخ داده شده است. ضمن آن که، در قسمت‌هایی از این کتاب، به تحلیل تطبیقی درباره مسئله حجاب و فلسفه و ضرورت آن نیز پرداخته شده است.

 

* فلسفه حجاب از دیدگاه قرآن با تاکید بر روان‌شناسی مرد و زن/ نویسنده: عباس فتحی

در این کتاب، مسئله حجاب از دیدگاه قرآن و با تاکید بر مسئله روان‌شناسی مرد و زن در چهارچوب مباحثی چون: حجاب باطنی و ظاهری؛ نوع حجاب؛ حجاب در ایران باستان؛ مزاحمان زنان و راه برخورد با آن‌ها؛ محدودیت‌های پوشش در دانشگاه‌های جهان؛ تفاوت‌های روانی زن و مرد و رابطة آن با حجاب و...، بررسی می‌شود. قرآن حجاب را حافظ سلامتی جسم و‌ روح مرد و زن و ضامن روابط صحیح اجتماعی آنان می‌داند. این نشان می‌دهد که فیزیولوژی انسان‌ها و ساختار روح و روان مرد و زن و گرایشات فردی و اجتماعی آنها مسئلة حجاب را ضروری می‌سازد.

 

* کشف حجاب؛ زمینه‌ها، واکنشها و پیامدها/ نویسنده: مهدی صلاح

در فصل اول، قضیه‌ کشف حجاب از دیدگاه تجدد‌طلبان و نظریات آن دسته از تجدد‌طلبانی مطرح گردیده که در نوشته‌های خود از کشف حجاب سخن به میان آورده‌اند. فصل دوم به بررسی زمینه‌ها و مقدمات اعلام کشف حجاب در دوره‌ی رضا‌شاه اختصاص یافته است. در این فصل، ابتدا به زمینه‌ سازی‌های فکری داخلی و خارجی این جریان اشاره شده، آن‌گاه اقدامات رضا شاه برای رسمیت بخشیدن به این جریان تحلیل شده است. در فصل سوم، به اعلام کشف حجاب در ایران و اقدامات سازمان یافته‌ی دولت و دستگاه‌های اجرایی کشور به منظور پیشبرد آن اشاره می‌شود. در فصل چهارم، بر پایه‌ی اسناد موجود سیر کشف حجاب در ولایات تا بعد از شهریور 1320، تبیین شده است. در فصل پنجم واکنش‌های اجتماعی در برابر کشف حجاب، بررسی می‌گردد. فصل ششم شامل پیامدهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی کشف حجاب است.

 

* حجاب و حیا در اسلام/ مولف: غلامرضا حاتمی

چکیده: این کتابچه شامل مطالبی در باب تعریف حجاب، زینت ظاهری و باطنی، چگونگی حجاب، وظیفه‌ی زنان در برابر شوهر و دیگر محارم، حجاب و جلوگیری از فساد در جامعه، اهمیت حیا و راه‌های کسب آن می‌باشد. این مطلب به طور مختصر نگاشته شده و برای اثبات سندیت آن‌ها از آیات قرآن و روایات مستند در مذهب تشیع بهره‌ی فراوان برده شده است.

 

* مساله حجاب در غرب/ نویسنده: دکتر علی غلامی

در قسمتی از متن کتاب آمده است: تبلیغ و ترویج بی عفتی و بدپوششی از یک سو ریشه در اهداف متنوعی دارد و از سوی دیگر آثار گوناگونی نیز برجای می‌گذارد. سرگرمی و غفلت که معمولاً اثر بلاواسطه و مستقیم تبدیل فضای جامعه به فضای جنسی است، نمی‌تواند تنها و یا مهم ترین اثر ترویج بی بند و باری در جامعه باشد و با تدقیق در مبانی و ریشه‌ها از یک سو و آثار و تبعات از سوی دیگر می‌توان نکات مهم تر و عمیق تری را در این رابطه رصد نمود.
سازمان ملی آموزش جنسی سوئد زمانی اعلام کرد: «هدف ما ترویج آزادی از طریق روابط جنسی است.» دقت در همین جمله کوتاه این مفهوم را به ذهن انسان متبادر می‌سازد که یکی از هوشمندانه ترین و کامیاب‌ترین روش‌هایی که تاکنون جهت پذیرش سیاست‌های از بالا به پایین و جلب توده مردم به نوعی اطلاعات مدنی به کار گرفته شده است، همین روش است. رونالد هانتفورد در کتاب انحصار در کتاب انحصارطلبان جدید، روش موذیانه‌ای را که می‌توان به وسیله آن توده مردم را از طریق حق واهی آزادی جنسی به آزادی‌های بی‌شمار فردی، سیاسی و اخلاقی اغفال کرد، به تفصیل بیان می‌کند. وی سخن تکان دهنده آقای اینگوار کارلسون وزیر پیشین آموزش و پرورش سوئد را نقل می‌کند که دولت در تمایل خود به تغییر جامعه، نگران اصول اخلاقی است.

 

* حجاب؛ حریم امنیت/ مولف: حمیدرضا اکبری

این کتاب که به بعد امنیتی حجاب پرداخته است، در 8 بخش تنظیم شده که شامل فلسفه حجاب و ایجاد امنیت، انواع حجاب، بازخوانی تأکیدات امام خمینی(س) در زمینه ضرورت حجاب اسلامی، مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید در خصوص حجاب، اهمیت حجاب از زبان حضرت فاطمه(س)، حجاب و عفاف از زبان ائمه(ع)، آیات عفاف و 40 حدیث از بانوی اسلام در زمینه حجاب و عفاف است.

 

* حریم عفاف: حجاب از دیدگاه آیات و روایات/ پدیدآورنده : حسین رشیدی/ قم: بیان الحق، 1389/ 160 ص.

* حکمت حجاب/ پدیدآورنده : رضا کریمی/ قم: نسیم حیات، 1389/ 120 ص.

* خدا زیباست: نگاهی نو به کتاب "مساله حجاب" نوشته متفکر شهید، مرتضی مطهری/ پدیدآورندگان : ناصر نادری و عطیه مرکزی/ تهران: موج ادب، 1387/ 40 ص.

* خانواده در اسلام، یا، مقام و منزلت زن در اسلام مسئله‌حجاب/ پدیدآورنده: ابوالحسن بنی‌صدر/ تهران: روزنامه انقلاب اسلامی، 1358/ 102ص.

* حکایت کشف حجاب: تهاجم فرهنگی غرب و کشف حجاب، دیدگاه اسلام و غرب در مورد زن و حجاب با استفاده از بیانات حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری (مدظله)/ تهران: موسسه فرهنگی هنری قدر ولایت، 1389/ نوع کتاب: گردآوری/ 192 ص.

* حکایت کشف حجاب: خاطرات شاهدان اسناد و ریشه‌های کشف حجاب، دیدگاه اسلام و .../ پدیدآورنده: موسسه‌فرهنگی‌قدرولایت/ تهران: موسسه فرهنگی قدر ولایت، 1378/ 192 ص.

جلد دوم از کتاب های تاریخ تهاجم فرهنگی غرب، شامل مجموعه‌ای است از خاطرات و مشاهدات، اسناد و مدارک تاریخی درباره واقعه کشف حجاب و تغییر لباس که از سوی رضاشاه بر مردم ایران تحمیل شد. فصل نخست کتاب که به نقل خاطرات اختصاص یافته، حاصل گفت و گو و مصاحبه با شاهدان حوادث است .در فصل دوم اسناد و مدارکی درباره تغییر لباس و کشف حجاب منتشر شده و از این موضوعات سخن به میان آمده است: روند کشف حجاب و واکنش روحانیان، تشکیل مجامع و کانون‌ها برای تشویق بی‌حجابی، قیام گوهرشاد و نقش روحانیون .در فصل سوم، جایگاه و حقوق زن از دیدگاه اسلام و غرب ارزیابی شده است.

 

پایان پیام/

کد خبر 272130

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha